Z wudaća: štwórtk, 17 septembera 2020

Nowa direktorka powołana

Zhorjelc. Kulturna stawiznarka dr. Agnieszka Gąsior přewozmje 1. meje 2021 zastojnstwo direktorki Šleskeho muzeja w Zhorjelcu. Jelenjogórska wědomostnica bě dotal mjez druhim sobudźěłaćerka Leibnitzoweho instituta za stawizny a kulturu wuchodneje Europy na Lipšćanskej uniwersiće. Wona naslěduje dr. Markusa Bauera, kiž je instituciju wot jeje załoženja 1999 nawjedował.

Dalše pady w Hornjej Łužicy

Budyšin. Wo třoch nowych natyknjenjach z koronawirusom je Budyski strowotniski zarjad wčera rozprawjał. Po tym je aktualnje 44 wosobow schorjenych, dwě z nich lěkuja w chorowni. Zwěsćenej dalšej infekciji na nětk dohromady 15 wozjewi wčera Zhorjelski wokrjes, jednu wosobu tam stacionarnje zastaruja. W karantenje bě wčera 188 wosobow w Budyskim a 39 w Zhorjelskim wokrjesu.

Přemysłowy dawk sobu najwyši

Najebać problemy z wodu kwalita karpow tež lětsa jara dobra

Rakecy (SN/BŠe). Haty wobhospodarjeć je hladajo na suchotu a mało wody jara wulke wužadanje. Minjenej lěće móžachu hatarjo staw wody hišće někak wurunać, połoženje pak so dale a bóle přiwótřa. „Na někotrych blakach je mjeztym jara ćežko wodźizny wobhospodarjeć“, rozłoži jednaćel krajneho rybar- skeho zwjazka Andreas Stummer minjenu sobotu na zahajenju lětušeje sakskeje karpoweje sezony. Wjele rybow z hatow su tuž hižo nuzowje wułójili, tež Karsten Ringpfeil ze Stróže pola Rakec. Wot dźensnišeho pak wěnuje so wón regularnym žnjam. Horce wjedro wšak runjewon optimalne njeje, ale kaž Stróžan měni, dyrbi so kóždy na to nastajić.

Suchota wujewja hišće dalši problem. Je-li woda w hatach jara niłka, maja so rubježne ptaki, kaž kormorany, čaple abo mórske worjoły, lóšo ryby popadnyć. Straty su dźeń a wjetše a njehodźa so zdźěla hižo wurunać. Woblubowanych rybow, kaž su to šćuki a liny, budźe lětsa skerje mjenje.

Swoju lětušu hłownu wosebitu wustajeńcu „Barby daliny – moler Ante Trstenjak a Łužiscy Serbja“ wotewrje njedźelu Budyski Serbski muzej. Po třikrajowym projekće „Wobrazy krajiny – Přechod“ je přehladka dalši wuslědk intensiwneje kooperacije ze słowjanskimaj susodomaj, tónraz pak njewu­směrjeny do načasneho, ale do dokumentaciskeho wuměłstwa słowjanskich narodnych drastow w minjenym lětstotku.

Hamor (dpa/SN). Hamorska milinarnja ma so stać ze stejnišćom za karbonowe niće. Wotpowědne wozjewjenje wotpohlada su hórniske předewzaće LEAG, sakske ministerstwo za regionalne wuwiće kaž tež wjacore wědomostne zarjadnišća wčera podpisali. Po słowach ministra Thomasa Schmidta (CDU) „so za Hamorske stejnišćo nětko puć do noweje industrijneje doby wotwěra“.

W Hamorje chcedźa přichodnje projekt „InnoCarbEnergy“ zwoprawdźić. Tu dźe wo to wuwić lochkotwarske struktury, kotrež hodźa so mjez druhim w mobilnych nałožowanjach za awtomobilo- a łódźotwar kaž tež za lětarstwo a swětnišćowe lětarstwo zasadźić. W prěnim kroku je předwidźane, natwarić pilotowu liniju zhotowjenja karbonowych nićow, zo móža nowe zhotowjenske technologije testować. „Hižo dźensa móžemy z kombinaciju materialijow, wosebje z karbonowymi nićemi, bytostne lěpšiny wahi wot 30 do 50 procentow porno klasiskim twarskim dźělam docpěć, kotrež su jeničce z aluminija abo wocla“, rjekny Lothar Kroll, nawoda instituta za strukturny lochkotwar Kamjeničanskeje TU.

Budyšin (SN/CoR). Na swojim prěnim wopyće w Serbskim instituće je sakski minister za wědomosć Sebastian Gemkow (CDU) wčera dohlad do jeho dźěławosće dóstał. Informowali su jeho mjez druhim wo digitalizaciji serbskeho kulturneho herbstwa, wo naprawach k dokumentaciji a spěchowanju serbšćiny kaž tež wo angažemenće instituta w procesu strukturneje změny. Nimo toho prezentowachu jemu aktualny dźěłowy staw wuwića serbskeje předčitanskeje funkcije za internetne strony. Tónle projekt financuje Swobodny stat Sakska za lěće 2019/2020 ze srědkow za inkluziju z něhdźe 240 000 eurami.

Radwor (SN/MkWj). Rada Radworskeje gmejny je wčera wobzamknyła kupić 44 iPadow, zo móhli w šuli digitalnu dalnowučbu přewjesć, kaž dyrbjachu jón za čas zawrjenja koronawirusa dla hižo raz praktikować. Za nakup je sakske kultusowe ministerstwo z wosebiteho fondsa něšto wjace hac 20 000 eurow přewostajiło. Tabletowe kompjutery chcedźa dźěćom ze socialnje słabych swójbow wupožčić, zo njebychu žane njelěpšiny měli.

Na posedźenju rozprawješe předsyda wopłóčkoweho zaměroweho zwjazka Mała Sprjewja Andreas Skomudek wo wobšěrnych wopłóčkowych projektach w cyłkownje 66 wsach, za kotrež je zwjazk zamołwity. Z Józefa Nowakowej je najprjedy raz posledni dróhotwarski objekt w Ra­dworju bórze wotzamknjeny. Tam hotuja so potom na dźěła w nowej bydlenskej štwórći při starej Budyskej dróze. Při zliwku před tydźenjemi je so po słowach Skomudeka wopokazało, zo nowe roły na přikład na Lilijowej do směra na Łupoj derje funguja. Dalše twarske dźěła planuja mjez druhim w Boranecach, hdźež su nowe ­roły za wotwodźenje dešćoweje wody nuznje trěbne.

Minsk (dpa/SN). Zajatu politikarku běłoruskeje opozicije Mariju Kolesnikowu su wohroženja statneje wěstoty dla wobskoržili. Najebać mjezynarodne protesty sedźi 38lětna hižo dlěje hač tydźeń w přepytowanskej jatbje. Kolesnikowa sama je mjeztym policiju a tajnu słužbu KGB wobskoržiła, dokelž běchu jej ze smjerću hrozyli. Statne rěčnistwo Kolesnikowej wumjetuje, zo chcyše „ilegalnje móc w kraju přewzać“. Jeje prawiznica to jako „absurdne“ wotpokazuje.

Zapalerjo před sudnistwom

Lesbos (dpa/SN). Štyrjoch młodych muži z Afghanistana chcedźa sobotu wulkowohenja w lěhwje ćěkancow Moria na grjekskej kupje Lesbos dla přesłyšować. Statne rěčnistwo kupy wumjetuje jim wutworjenje ilegalneho zjednoćenstwa a zapalerstwo. Muži w starobje 19 a 20 lět su wutoru zajeli. Dalšej zapalerstwa podhladnaj 17lětnaj mataj potom póndźelu na sudnistwo přińć. Lěhwo Moria bě so minjeny tydźeń dospołnje wotpaliło. Grjekske medije wozjewichu widejo, kotrež zapalerjow w akciji pokazuje.

K rozmołwam zwólniwy

Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je dźensa zhromadnje ze swojej žonu Elku Büdenbender na lětanišću w sewjero-italskim Mailandźe přizemił. Ze swojim wopytom chcył wón signal solidarity z Italskej sadźić, kotraž bě spočatnje wot koronapandemije wosebje potrjechena. W tym zwisku bě mjez Němskej a Italskej k njedorozumjenjam dóšło. Foto: dpa/Bernd von Jutrczenka

Pjany z awtom na policajski stražu přijěł je 45lětny muž we Wulkej Dubrawje. Wón so tam přizjewi, dokelž bě pisomnje skazany. Zastojnicy wšak hnydom pytnychu, zo njeje cyle strózby. Test alkohola wu­njese 1,4 promile. Tak su jemu nablaku jězbnu dowolnosć wotewzali a skóržbu wupisali. Čehodla bě muž na stražu skazany, njeje znate.

Pytanje za krokodilom zakónčili su po­dłu rěki Unstrut w Kyffhäuserskim wo­krjesu. Podhlad, zo bě so eksotiske zwěrjo do rěki zabłudźiło, njeje so po dźesać dnjow trajacym pytanju přeco hišće po­twjerdźił, zdźěli krajnoradny zarjad. Tam ani njewuzamkuja, zo „njeje krokodil tam nihdy eksistował“. Reptila běchu před dźesać dnjemi na brjoze Unstrut pječa prěni króć wuhladali. Na to za nim z pomocu wohnjoweje wobory, policije a samo helikoptera wobšěrnje pytachu.

Podstupim (dpa/SN) Twarc elektroawtow Tesla z USA chce za swoju fabriku w Grünheidźe pola Berlina dalši dźěl lěsa trjebić. „Tuchwilu to pruwujemy“, rjekny referatny nawoda za škit před imisijemi we wobswětowym ministerstwje Frank Beck wčera w hospodarskim wuběrku krajneho sejma w Podstupimje. Dotal su něhdźe 90 hektarow lěsa na cyłkownje 300 hektarow wulkim arealu pušćeli. Dalše sto hektarow ma k tomu přińć.

Po měnjenju Swobodnych wolerjow w Braniborskim krajnym sejmje leži dźěl lěsa w přirodoškitnym pasmje. Ministerstwo chce pruwować, hač je nětko přirodoškitne přepytowanje trěbne.

W Grünheidźe twari Tesla swoju prěnju twornju za elektroawta w Europje. Klětu w lěću chcedźa tam dźěłać započeć a 500 000 jězdźidłow wob lěto twarić.