Z wudaća: srjeda, 21 septembera 2022

Moskwa (dpa/SN). Ruski minister za ­zakitowanje Sergej Šojgu je připowědźił, zo ma so 300 000 rezerwistow přećiwo Ukrainje mobilizować. Zasadźić chcedźa při wukazanej dźělnej mobilizaciji, kotruž je prezident Wladimir Putin wukazał, rezerwistow z bojowymi nazhonjenjemi. ­Ruska ma cyłkownje 25 milionow rezerwistow. Zwołani rezerwisća dóstanu samsny status a samsnu mzdu kaž hižo zasadźeni wojacy. Do słužby chcedźa jich hišće raz wojersce kubłać. Němske knježerstwo je mobiliza­ciju rezerwistow jako „hroznu a wopačnu kročel“ zasudźiło a chce wo wotpowědnej wotmołwje wuradźować.

New York (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je Ruskej před UNO ­„samy imperializm“ wumjetował a zdobom Ukrainje dalšu podpěru z brónjemi přilubił. „Putin swoju wójnu a swoje imperialne ambicije hakle spušći, hdyž dopóznaje, zo njemóže wójnu dobyć“, rjekny Scholz na hłownej zhromadźiznje Zjednoćenych narodow w New Yorku. „Wón njezniči jenož Ukrainu, wón ruinuje tež swój domizniski kraj.“

Tohodla njebudźe nichtó „diktowany měr“ akceptować a tež žane pozdatne ­ludowe wothłosowanje. Z wuprajenjom poćahowaše so na wothłosowanja, planowane wot separatistow we wjacorych ukrainskich regionach, kajkež běchu wčera připowědźili. Wobsteji strach, zo sej Ruska kaž 2014 połkupu Krim tež tute kónčiny přiswoji. Scholz rěčeše pře­wažnje němsce, jenož prěnje sady jendźelsce. Mjez posłucharjemi na žurli ­generalneje debaty bě tež němska wonkowna ministerka Annalena Baerbock (Zeleni).

Dźensa wočakuja narěči prezidenta USA Joewa Bidena a ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho.

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Ministerski prezident Petr Fiala je so w Londonje na žarowanskej swjatočnosći składnostnje smjerće kralowny Elizabeth II. we Westminster Abbey wobdźělił. Na statnym pohrjebje je politikar kralej Charlesej III. swoje sobužarowanje wuprajił. Póndźelu popołdnju je Fiala žurnalistow na nowinarskej konferency w čěskim wulkopósłanstwje tež wo tym informował, zo je noweho jendźelskeho krala wospjet do Prahi přeprosył.

Njewěm, hač je sej hospodarski minister Robert Habeck (Zeleni) toho wědomy, kajke začuća ze swojim připowědźenjom mjez ludźimi zbudźa, zo chcył wot 1. oktobra popłatk na płun zběrać, zo móhł z pjenjezami w nuzy tčacym předewzaćam pomhać. Što drje praja ludźo k tomu, kiž su wot swojeho płunoweho zastaraćela zhonili, zo maja w přichodźe dwójce abo trójce telko za płun płaćić kaž dotal? A nětko tež hišće tónle popłatk! Dołho smy so nadźijeli, zo wostanje to chwatnje wupječeny namjet, kiž je ze strowym čłowječim rozumom spěšnje zaso z blida. Mjeztym wobkedźbujemy, zo ludźo we wobchodach zaso kupuja kaž za čas prěnjeje žołmy koronawirusa, dokelž njewědźa, što jim přichod přinjese a hač budu móc zličbowanki za energiju přichodne měsacy hišće zapłaćić. Móžemy so jenož nadźijeć, zo Habeck swoje přilubjenje dodźerži a popłatk bórze zaso cofnje. Hewak drje póńdźe dale a wjace ludźi w swojim hněwje na dróhu. Marko Wjeńka

Berlin (dpa/SN). W chorownjach maja so nowe zawjazowace směrnicy za lěpše wobsadźenje hladarjow přesadźić. To su plany zwjazkoweho strowotniskeho ministra Karla Lauterbacha (SPD), kotrež je zwjazkowy kabinet njedawno wobzamknył. Konkretnje chcedźa metodu k měrjenju personala na stacijach zwoprawdźić a wot lěta 2025 předpisać. Přiměrjene personalne wuhotowanje je esencielne za kwalitatiwne zastaranje pacientow kaž tež za dźěłowu situaciju hladanskich mocow, Lauterbach wuswětli.

Wot kabineta wobzamknjeny naćisk zakonja matej nětko zwjazkowy sejm a Zwjazkowa rada wobjednawać. Chorownje maja so zawjazać z dosahacej ličbu hladanskich mocow dźěłać, ministerstwo zdźěli. Zo by so situacija srje­dźodobnje polěpšiła, maja „idealne wobsadki“ za stacije wobličić. Zwoprawdźić chcedźa tole přez instrument k zwěsćenju potrjeby, kotryž je ministerstwo z fachowcami branše wuwiło. Tole ma so wot 1. januara 2023 krok po kroku we wupytanych chorownjach přepruwować. Na tymle zakładźe maja směrnicy sćěhować, kotrež dyrbja wot lěta 2025 płaćić.

Kamjenc (HeB/SN). Zapósłanča zwjazkoweho sejma Merle Spellerberg (Zeleni) je minjeny štwórtk swój wólbny wokrjesny běrow na Budyskej dróze 19 w Kamjencu wotewriła. Nimo Kamjenskeje wotnožki změje wona tež w Drježdźanach „zeleny wobchod“ za jeje dźěło w Sakskej. 25lětnej Drježdźanjance je wažne, zo njeje jenož w tamnišim nowym měsće docpějomna, ale tež, zo móže z ludźimi swojeho wólbneho wokrjesa Budyšin w rozmołwje być a jich zajimy zapřijeć. Kaž Spellerberg zdźěli, je hižo w rozmołwje ze wšelakimi ciwilnotowaršnostnymi organizacijemi, z předewzaćemi, serbskimi zastupjerjemi abo tež z interwenciskim městnom přećiwo domjacej namocy. W nowym běrowje ma wona zarjadowanja planowane a wotpohlad, zjawne rěčne hodźiny poskićeć. „Zeleny wobchod“ budźe stajnje wutoru a štwórtk wot 15 hodź. do 19 hodź. wotewrjeny. Jeli budźe wosobinsce na městnje, so to do toho na jeje internetnej stronje a w socialnych medijach připowědźi. Z jeje sobudźěła­ćerjemi hodźa pak so tež zwonka toho terminy za rozmołwy dojednać.

Na Chróšćanskej nawsy knježi tuchwilu předewšěm dźěłowa atmosfera. Tuchwilu tam wosobowe awta wjesnjanow a hosći ­njeparkuja, ale jězdźa wšelke twarske mašiny. Wonkowny napohlad nawsy so runja Cyrkwinskej horje krok po kroku ­změnja. Foto: Feliks Haza

Na Krabatowym dworje w Jitku, w ródnej wsy dobroćiweho kuzłarja, chcetaj wobhospodarjej Cornelia a Sven ­Helmec w regionje dotal njewšědnu móžnosć přenocowanja stworić.

Jitk (UM/SN). Z mjenom „Krabatowy dwór“ sadźetaj Helmec mandźelskaj znamjo za Krabatowy region, kotrehož centrum je Helmec statok jako znaty ratarski zawod. Wot lěta 2012, po Helly Helm, statok wobhospodaritaj. „Ratarskej produkciji, kotruž smój wobchowałoj a rozšěriłoj, smój z wutworjenjom jěchanskeho dwora přidatny powabk dałoj“, powěda Sven Helm. W tymle zwisku je dwór wosebje za přećelow koni kóždeje staroby přićahliwy. Zajimcy maja trening w jěchanju, dawaja swoje konje do pensije abo so na jěchanskich prózdninach wobdźěleja. Tež na ležownosći přenocować je hižo móžno, dotal pak jenož w swójskim bydlenskim mobilu abo stanje. Helmecy su tež pokiwy dali, hdźe móhli zajimcy w blišej wokolinje přebywanišćo namakać. „Přiwšěm su nam hosćo stajnje prajili, zo chcedźa rady pod krutej třěchu na našim statoku přenocować. A to chcemy bórze zmóžnić“, Sven Helm rozłožuje.

Njeswačanska gmejnska rada chce zajimy sprawnje zastupować

Njeswačidło (JK/SN). Po tym zo bě so Njeswačidlska gmejnska rada za to wuprajiła, hižo na nowotwarje pěstowarnje dale njedźěłać, wěnowaše so w minjenym posedźenju aktualnym problemam dźěćaceho přebywanišća „Maks a Moritz“. Po wotličenju zawodnych kóštow Němskeho čerwjeneho křiža (DRK) jako no­šerja za lěto 2021 měješe gmejna nje­wočakowano zwyšene wudawki zapłaćić. Předewšěm běchu to kóšty za personal kaž tež wo tójšto wyše energijowe wu­dawki hač dotal. Gmejna dyrbi na tele postupowanje reagować. Tuž je financny wuběrk naćisk wo zwyšenju staršiskeho popłatka zhotowił, kotryž měł wot 1. oktobra tohole lěta płaćić. To je mjez radźićelemi kontrowersnu diskusiju wuwa­biło. W njej wujewi so mjez druhim prašenje, hač je gmejna scyła zamołwita za kubłanske a zastaranske nadawki abo hač je to skerje naležnosć a winowatosć stata. Tón měł so po měnjenju radźi­ćelow wo optimalny staw dźěćacych dnjowych přebywanišćow, trěbny personal a wosebje wo wobhospodarjenje a nowotwar zarjadnišćow starać.

Kolesy z kólnje pokradnyli

Lejno. Njeznaći su póndźelu rano mjez třoch a štyrjoch w Lejnje w gmejnje Halštrowska hola dwě elektrokolesy z kolesoweje kólnje kradnyli. Paduši su so z namocu do twarjenja zadobyli a kolesy w hódnoće něhdźe 1 600 eurow sobu wzali. Zdobom su wěcnu škodu něhdźe tysac eurow zawostajili. Nětko so Wo­jerowska kriminalna policija z padom ­zaběra.