Z wudaća: wutora, 23 meje 2023

Kamjenica (dpa/SN). Zasudźena prawicarska teroristka Beate Zschäpe je před přepytowanskim wuběrkom bayerskeho krajneho sejma k terorowej skupinje NSU jasnišo hač hdy do toho swoju sobuwinu na morjenjach skupiny „Nacionalsocialistiske podzemjo“ přiznała. Tole je jeje prawiznik Mathias Grasel po hodźiny trajacym woprašowanju žony w Kamjeničanskim jastwje zdźělił. Aktiwne sobuskutkowanje Zschäpe hač do dźensnišeho dopokazane njeje. Wona pak je jasnje rjekła: „Bych-li po prěnim mordarstwje hinak jednała a reagowała, njeby so wšo tole stało.“ NSU bě dźewjeć wukrajnikow a němsku policistku moriła.

Belgorod (dpa/SN). Wojowanja we wjacorych wsach zapadnoruskeje Belgorodskeje kónčiny njedaloko ukrainskeje mjezy po informacijach zamołwitych dale traja. „Zakitowanske ministerstwo zhromadnje z druhimi wěstotnymi organami z wučisćenjom teritorija dale pokročuje“, Belgorodski guwerner Wjačeslaw Gladkow zdźěla. Dotal nimaja žane infor­macije wo smjertnych woporach mjez ­ciwilistami.

Wojowanja běchu wčera wudyrili. Po informacijach Gladkowa je so „spionažna a sabotažna jednotka“ do kónčiny zadobyła. K nadpadej wuznała je so sku­pina z ruskich staćanow wobstejaceje jednotki dobrowólnych, kotraž na ukrainskej stronje přećiwo Ruskej wo­juje. Zaměr je wutworjenje demilitarizowaneho pasma podłu mjezy, zo bychu dalšemu trajacemu wobtřělenju ukrainskeho teritorija zadźěwali. Kijew kóžde wobdźělenje na wojerskej akciji prěje.

Rozměr wojowanjow njeje znaty. Wobydlerjo najwjace wjeskow su ćeknyli. Ruska rěči wo wjacorych zranjenych.

Diskusija wo wudawkach za požadarjow azyla zaběra koaliciju w Sakskej

Drježdźany (dpa/SN). SPD a Zeleni žadanja sakskeho ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera (CDU) wotpokazuja, wudawki za požadarjow azyla skrótšić. „Najmjenje ćěkancow pyta pola nas socialne derjeměće. Ně, najwjace ludźi chce hnydom dźěłać, zo bychu njewotwisni byli“, rjekny sakska socialna ministerka Petra Köpping w Drježdźanach. Próstwy wo azyl dyrbjeli so spěšnje wobdźěłać, zo móhli ćěkancow tak spěšnje kaž móžno do dźěłowych wikow integrować. „Tole pak jim jenož zrědka dowolamy a nuzujemy jich tak do socialneho sys­tema“, politikarka SPD rjekny. Tuta logika pak nikomu njepomha. Na druhim boku móhł swobodny stat z tak mjenowanej šansu na prawo přebywanja tutu logiku přełamać. To je wulki nadawk a njeje skrótšenje wudawkow na dobro požadarjow azyla, wona rjekny.

Listujo w swojich zapiskach z wčerawšeho dopołdnja sym zwěsćiła, zo je sakski statny minister za hospodarstwo Martin Dulig šulerjam na wšelke prašenja podobnje, zdźěla ze samsnymi słowami wotmołwił. Z mojeho wida běchu młodostni po wobsahu derje přemyslene prašenja, wusměrjene na konkretne temy stajili a swoje wuprajenja zdźěla z argumentami po­twjerdźili. Škoda jenož, zo běchu w zadnich rynkach lědma zrozumić. Tu pobrachowaše mikrofon. Mějach zaćišć, zo chcychu młodostni wjace wo tym zhonić, kotry je wosobinski wid do přichoda Europy zhladowaceho politikarja. Běchu so wšako z tym rozestajeli, z čimž so zamołwići w EU zaběraja. Martin Dulig je na prašenja šulerjow wotmołwił, njeje pak so młodostnych ničo prašał. Tak njeje diskusijne koło, kajkež běchu sej je gymnaziasća přeli, nastało. Škoda přěhrateje šansy! Přetož runje tući młodostni-šulerjo wšak wo Europje rozsudźa, nic hdy-jónu, ale dźensa. Milenka Rječcyna

Na dnju Božeho spěća su mnozy hosćo do Błótowskeho přistawa w Bórkowach ­přichwatali, zo bychu tam čołmikowali a so w mnohich kofejownjach kołowokoło zabawjeli. Na swjatku bě lětsa při chłódnym, ale přećelnym nalětnim wjedrje tež wjele ludźi z kolesom w přirodźe po puću, zwjetša swójby. Při Bismarckowej wěži w Bórkowach hudźeše liveband nAund z Choćebuza. Nimo walčikow a tradicionalnych rejkow njesmědźeše w repertoiru tež znata reja Hanamarja pobrachować. Foto: Michael Helbig

20. róžownika 1948 zemrě na železniskej jězbje z Rudolstadta do Łužicy blisko Naumburga delnjoserbski wótčinc a farar Bogumił Šwjela a bu pozdźišo w Choćebuzu pochowany. „Z Bogumiłom Šwjelu je wotešoł jedyn z najhorliwišich prócowarjow stareje generacije, rěčespytnik a nimo Frida Mětška posledni delnjoserbski narodny prócowar.“ Tak pisaše šefredaktor Noweje doby Měrćin Nowak-Njechorński. 5. požnjenca 1873 narodźi so Šwjela jako syn wučerja a redaktora Bramborskeho Casnika Kita Šwjele w Skjarbošcu (Schorbus) w Delnjej Łužicy.

Biskopičanski kulturny dom chcedźa wobšěrnje přetwarić

Biskopicy (UM/SN). Za přetwar Biskopičanskeho kulturneho domu na kulturny a komunalny centrum su fachowe planowanja zaběželi. Kaž projektowy nawoda měšćanskeho zarjadnistwa Manuel Saring zdźěli, ma hač do septembra ­planowanje naćiska wotzamknjene być. W tymle wobłuku dyrbja rozdźělenje rumnosćow rozrisać. Do komunalneho centruma maja centralny nutřkoměšćanski hort, měšćanska biblioteka, twarski kaž tež swójbny a porjadowy zarjad měšćanskeho zarjadnistwa, měšćanski archiw a Sakski wustaw za komunalne předźěłanje datow zaćahnyć. Dale maja wulku žurlu, kotruž chcedźa jako městnosć wjetšich kulturnych zarjadowanjow wobchować. „Na žurli z jeje 800 městnami budu so šulske zachody a młodźinske swjećby runje tak wotměwać kaž reje a póstnicy karnewaloweho ­kluba“, přilubi wyši měšćanosta Holm Große (njestronjan).

„W lěće 2015 rozsudźi so skupina Serbowkow a Serbow, sej do texaskeho Serbina dolećeć a so tam na swjedźenju potomnikow serbskich wupućowarjow před někak 150 lětami wobdźělić“, praji Marko Suchy, bywši direktor Załožby za serbski lud njedawno při swojim přednošku ze swětłowobrazami před seniorami Budyskeje katolskeje tachantskeje wosady. A dale wón wuwjedźe, zo pak zwostachu po spočatnej euforiskej naledźe jenož štyrjo, kotřiž so z lětadłom najprjedy do New Yorka podachu a potom z awtom kontinent wot wuchoda do zapada hač do Serbina přeprěčichu: Suchec mandźelskaj z Budyšina kaž tež Marko Kowar ze swojej mandźelskej z Miłoćic.

Ptačecy (MŠ/SN). Na iniciatiwu Martiny Pečikoweje z Ptačec wotmě so předwčerawšim premjera kulturneho popołdnja při Ptačečanskej domizniskej stwě. Liturgiski nawod dwurěčneho nyšpora měješe Blunjanski farar dr. Stefan Reichelt, kiž w swojej jara přijomnej serbšćinje po nyšporje wjedźeše. Motiwatorka za serbsku rěč Marija Šołćic postara so wo serbske čitanje a próstwy a dr. Reichelt serbsce prědowaše. Nimo němskich kěrlušow kemšerjo tež serbske zaspěwachu.

Na naměsće před domizniskej stwu běštej kofej a jara słódny tykanc přihotowanej. Hosćo přichwatachu tež z Choćebuza, někotři turisća, kotřiž wćipni z kolesa zalězechu, z wopytowarjemi kulturneho popołdnja sobu spěwachu.

Skupina Złokomorowska přaza wjedźeše ze stawizničkami po spěwnym programje. Za swójby a wosebje dźěći ­běchu na pódlanskim blidźe serbske ­paslenske poskitki za wuspytanje serbskeje rěče přihotowane.

Smochćicy. „Je to hižo ekstremizm?“ rěka dalše zarjadowanje w rjedźe Smochčanskeho foruma jutře, srjedu, w 19 hodź. w Smochčanskim kubłanišću swjateho Bena. Politologaj Tom Thieme a Christoph Meißelbach porěčitaj mjez druhim wo prašenju, hač móžeš prawicarski a lěwicarski ekstremizm přirunować a hač je AfD prawicarsko-ekstremistiska strona. Wšitcy su přeprošeni.

Protyki zaso w poskitku

Kamjenc. Zapósłanc Sakskeho krajneho sejma Alojs Mikławšk (CDU) ma w swojim Kamjenskim wólbnym běrowje na Zapadnej 4 zaso šulerske protyki za šulske lěto 2023/24 w poskitku. Tydźenski planowar je přewodnik po šulskim lěće a skića dosć městna za wosobinske zapiski. Nimo toho informuje wón wo krajnej politisce a wo dźěle krajneho parlamenta. Protyka hodźi so za šulerjow wot 7. lětnika. Běrow je přistupny wot póndźele do pjatka stajnje wot 8 do 14 hodź.