Z wudaća: pjatk, 24 nowembera 2023

Gaza (dpa/SN). Z dojednanym přiměrom mjez Israelom a islamistiskej Hamas je so dźensa rano nowy wotrězk Gazaskeje wójny zahajił. Wot 7 hodź. brónje mjelča. Přiměr ma štyri dny trać. Móžno je, dobu měra na dźesać dnjow podlěšić. Wojowanja hač do poslednjeho wokomika trajachu. Samo po 7 hodź. hišće jednotliwe rakety z Gazaskeho pasma do směra na Israel lećachu.

W 15 hodź. chcychu we wobłuku dojednanja mjez Israelom a Hamas prěnich 13 w Gazaskim pasmje jatych israelskich zastajencow pušćić. Při tym jednaše so wo žony a dźěći. Nawopak chcyše Israel za kóždeho zastajenca třoch palestinskich jatych z israelskich jastwow pušćić. Tež tu dźe wo žony a młodostnych.

Za čas přiměra chcedźa – sydom tydźenjow po wudyrjenju wójny – nuzu ćerpjacu ciwilnu ludnosć w Gazaskim pasmje z pomocnymi srědkami zastarać. Tuchwilu je tam wjace hač 1,7 milionow ludźi, potajkim třećina wšeho wobydlerstwa, na ćěkancy. Pomocny skutk UNO tuž přiměr bróni nuznje trjeba.

Nawoda pólskeje opozicije Donald Tusk swoje plany w sejmje předstajił

Waršawa. Wólby noweho pólskeho sejma, kotrež su wočiwidnje nowu dobu zahajili, wunjesu wodźacemu politikarjej kraja najwjetše bolosće: Předsydźe dotal knježaceje narodno-konserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) Jarosławej Kaczyńskemu. Demontaža najmócnišeho muža je so hižo na prěnim posedźenju parlamenta započała. Kaczyński bě přepozdźe do žurle přišoł. Parlament bě wuradźowanje bjez njeho započał a so k zwukam narodneje hymny pozběhnył. Nichtó njeměješe 74lětneho hižo zańč.

Su naši liberalni susodźa w Nižozemskej „doprawa“ kročili? Haj a ně. Geert Wilders pleduje za wotstronjenje dotalneje praksy azyla. Přirunujo z jeho wuprajenjemi wo islamje je přerězk AfDnikow moderatny. Zdobom wón Israel podpěruje a je hižo w zašłosći zajimy jenakosplažnych porikow podpěrował – a z lěwicarskimi stronami přećiwo konserwatiwnym wothłosował. Dobyće Wildersa je wuraz wobmyslenjow w ludnosći, zo je přewjele připućowarjow, kotřiž hódnoty indiwiduelneje swobody a runoprawnosće wšěch njerespektuja. To praja pola nas tež zastupjerjo liberalneho islama kaž Berlinska imamka Seyran Ateş, kotruž dyrbi policija wodnjo a w nocy před militantnymi islamistami škitać. Jako wotmołwa njedosaha pokiw na domoródnych nacijow. Sym ze swojeje Hamburgskeje domizny zwučeny, zo je wšojedne, zwotkel něchtó pochadźa. Ale napřećo njetolerancy njejsmy tolerantni, wšojedne hač je zastupjer srjedźowěka domoródny abo migrant. Marcel Brauman

Lipsk (dpa/SN). Přiběraca ličba wot policije registrowanych padow namocy přećiwo žonam saksku ministerku za runostajenje Katju Meier jara starosća. „Móžnosće w poradźowarnjach a w žónskich domach dyrbimy dale wutwarić a rozšěrić“, rjekny politikarka Zelenych powěsćerni dpa składnostnje jutřišeho mjezynarodneho dnja k wotstronjenju namocy přećiwo žonam.

Po informacijach ministerki su lěta 2022 něhdźe 8 800 policajsce zapisanych padow domjaceje namocy přećiwo žonam zličili. To bě dźesać procentow wjace hač lěto do toho. Na 100 000 wobydlerjow mějachu w Lipsku 294 njeskutkow, w Drježdźanach 237 a w Zwickauskim wokrjesu 229 padow. „K tomu přińdźe wulka ličba njeznatych padow, dokelž so žony jara hańbuja a mnozy so ani njepřizjewja“, ministerka rozłoži.

W nalěću bě ministerstwo wuslědki swójskeho přepytowanje nastupajo njewozjewjene pady předstajiło. Po tym dožiwja nimale třećina wšěch woprašanych žonow (30 procentow) formu namócy, hdyž jich mužojo k splažnym skutkam nuzuja abo samo wumocuja.

Drježdźany (dpa/SN). Huste mróčele, wichor a šwihele postajeja kónctydźenske wjedro w Sakskej. Z městnami móže so tež njewjedrić, němska wjedrarnja zdźěla. Tež sněh wočakuja, w kónčinach wyše hač 600 metrow hač do pjeć centimetrow. Šwihele jewja so zdźěla wichorojće. Ćoplišo hač štyri do šěsć stopnjow drje njebudźe, w horach najwjace štyri stopnje. Jutře wostanje wjedro měnjate. W horach so hižo w nocy sylnje sněhuje

Na hłownej zhromadźiznje Spěchowanskeho kruha za serbsku ludowu kulturu zajědźe powěsć kaž błysk do wjesołeje zhromadnosće: Jedna z najwušiknišich debjerkow serbskich jejkow je dnja 23. oktobra w Berlinje z runje hakle 73 lětami zemrěła.

Carola Stauberowa narodźi so 1. junija 1950 we Wojerecach a je wnučka znateje ludoweje wuměłče Marje Reuteroweje. Wot njeje je techniku škrabanja nawuknyła a swójbne mustry přewzała. Spočatki jeje wuměłstwa sahaja do 1970ych lět. 1974 dósta prěnje spěchowanske myto. Štomik žiwjenja, hwězdy, třiróžki a wšelake dalše prastare geometriske a floralne motiwy je wužiwała. Wosebje zajimawa bě za mnje jeje „wodowa kroma“ třiróžkow, kiž tworja cikcakowy pas – pomjenowanje jeje wowki, kiž wotewrěwa nam dźensa woči wo woznamje starych symbolow tež na serbskich wušiwankach. W Serbskim muzeju je w lěće 2019 přewjedła kurs za škrabanje, na kotryž so wobdźělnicy zawěsće hišće z dźakom dopominaja.

Z dwurěčnej inscenaciju „Schierzens Hanka“ po noweli Jurja Kocha „Židowka Hana“ njeswjeći Němsko-Serbske ludowe dźiwadło 2. decembra jenož prapremjeru, ale zdobom dwójny jubilej. Před 75 lětami mjenujcy bu Serbske ludowe dźiwadło załožene, kotrež 15 lět pozdźišo z Budyskim měšćanskim dźiwadłom dźensniše NSLDź wutwori. Foto: Mirosław Nowotny

W hodowniku móža so čitarjo na mnoho zajimawostkach zwjeselić, wobraz zańdźenosće na wsy přeproša w swojej něžnej šěriznje k reflektowanju wo přichodźe. Mjez wustajeńcy a křižerjom poskići Rozhlad wuhlad do pokojneho časa: Zworać a wusywać je zasada tutoho wudaća. Je to, štož so čitarstwu poskići tež to, štož čitarstwo wočakuje?

Serija Michaela Meyera wo mjezynarodnych móžnych prjedownikach łapanja kokota w hodowniku pokroči.

Andrea Pawlikowa wěnuje so wjesnemu figurowemu pječwu, wšako symboliske pječwo do cyrkwinskeho a burskeho lěta słuša. Wuměłsce sformowane ćěsto a figurki běchu něhdy połne woznama – što je z toho do dźensnišeho znate? Wosebity symbol čłowječeje witalnosće je na přikład plećena wopuš, přetož włosy so něhdy jako sydło žiwjenskeje mocy wobhladowachu. Darjenje plećeneje całty k jutram wšitcy znajemy – ale we Wotrowje tuta nahladny meter dołha běše!

Evelyn Fiebiger přinošuje stawizniski pozadk k Njeswačidlskim šulskim stawiznam z fokusom na skutkowanje Křesćana Wylema Hercoga.

njedźelu hornjoserbsce

11:00 Łužica tutón tydźeń

11:10 Rozprawa: 149. schadźowanka

11:20 „Wo smjerći lubych čłowjekow“

12:00 nabožne wusyłanje

(Pětr Mróz)

po tym zbožopřeća

delnjoserbsce

12:30  Aktualny magacin, mjez druhim z portretom Kśišojskeho tradiciskeho towarstwa a kolumnu „Tak ja to widźu“

13:00 Tematiske wusyłanje: Smjerć a hudźba

13:40  Nabožne wusyłanje

(Hartmut Leipner)

po tym zbožopřeća

Dźensa doma, njedźelu wonka

Łužiske lodohokejowe liški hraja dźensa doma w Běłej Wodźe a njedźelu w Kaufbeurenje. Za tydźeń stejitej potom derbyjej na hrajnym planje, najprjedy w Crimmitschauwje, po tym doma přećiwo Drježdźanam.

24.11.  19:30  Łužiske liški –

  Krefeldske pinguiny

26.11.  17:00  ESV Kaufbeuren –

  Łužiske liški

Prěni hrajny dźeń

Njedźelu w 10 hodź. zahaji so hrajna doba we wolejbulowej wokrjesnej klasy sewjer. Hrać budu w sportowej hali L.-Foucault-gymnazija. Přizjewiło je so 9 mustwow, mjez druhim rezerwa Viktorije Worklecy. Na prěnim hrajnym dnju nastupja Worklečenjo přećiwo mustwu ST Kupoj Nowa Łuka II a přećiwo zastupnistwu OSSV Kamjenc. Štwórtk změja potom klóšterscy wolejbulisća domjacy hrajny dźeń.

30.11.  19:30  ST Marijina hwězda –

  TSV Wóspork

30.11.  20:30  ST Marijina hwězda –

  Schönbachske VV

02.12.  14:00  MSV Budyšin 04 II -

  Viktoria Worklecy II (ž)

Druha połserija so započina