Wuspěšny koncertz prapremjeru

póndźela, 19. oktobera 2015 spisane wot:

Na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja dožiwi sobotu wječor něhdźe 80 wopytowarjow komorny koncert z twórbami Jura Mětška ze štyrjoch lětdźesatkow.

Budyšin (bn/SN). Po witanju hosći přez Johna Petrika, zastupjerja koncert zhromadnje z muzejom wuhotowaceje Załožby za serbski lud, kruch „ALLA BREVE …?“ hnydom dwójce zaklinča. Mjez poskitkami rozłožowaše hudźbny redaktor sćelaka Deutschlandradio Kultur dr. Gerald Felber serielnu kompozitorisku techniku. Meditatiwno-ekspresiwnym „TŘOM SEKWENCAM“ přizamkny so prěni wjeršk wječora, lěta 2005 spisane „QUATUOR NOIR“. Razna rytmiska twórba je mišterska hra z ćišinu; a byrnjež hłubše registry dominowali, nasta tola nic naposledk přez žadany flageolet zaćišć zynkowych płoninow. Po přestawce zaklinče štej trijo „… TORSO … ALLA … RONDO … ALLA … TORSO“ a prapremjera loni zakónčeneje kompozicije „STIGMA“. Wulka, njewšědna komorna wobsadka – klarineta, tenorowy a baritonowy saksofon, róh, basklarineta, cello a tři kontrabasy – agěrowaše jako kompaktny cyłk, byrnjež so kruch tež jako „dodekafonika za dźewjeć solistow“ wopisować hodźał.

Nalěwo na serbsku premjeru do dźiwadła abo naprawo na hudźbnu prapremjeru do Serbskeho muzeja? Ćežki rozsud přewostajichu organizatorojo zajimcam serbskeho kulturneho žiwjenja sobotu wječor na Budyskim hrodźe.

Budyšin (SN/CoR). Zabawne 70 mjeńšin dožiwi wjace hač 80 přihladowarjow w Dźiwadle na hrodźe. Ze sylnym přikleskom dźakowaše so publikum hrajerjam Lisy Čornakowej, Měrkej Brankačkej a Annje-Mariji Brankačkec kaž tež pře­łožerce krucha z chorwatšćiny Lubinje Hajduk-Veljkovićowej a słowjenskemu režiserej Jaši Jamnikej. Tež trójnu „Sławu“ zanjesechu na premjernym swjedźenju za poradźeny kruch „Nic so smjeć!“.

Z trofeje Echo klasiki zwjeseleni

póndźela, 19. oktobera 2015 spisane wot:
Komponist Kalevi Aho, solistka hudźbnica na tereminje Serbowka Carolina Eyckec a hornistka Annu Salminen kaž tež dirigent John Storgårds (wotl.) dóstachu wčera w Berlinje trofeju Echo klasiki. Myto spožčili su jim w kategoriji „koncertne nahrawanje lěta (hudźba 20./21. lětstotka) za cejdejku „Kalevi Aho – Theremin concerto, horn concerto“, kotruž běchu loni zhromadnje z Lapskim komornym orchestrom natočili. Šwedske nakładnistwo BIS Records je zynknošak wudało. Foto: M. Dźisławk

Hanka Krawcec

póndźela, 19. oktobera 2015 spisane wot:
Prěnja serbska tworjaca wuměłča, sobuzałožićelka kołow serbskich tworjacych wuměłcow w lětomaj 1923 a 1948, lawreatka Statneho myta Ćišinskeho a Wuměłskeho myta ČSR Hanka Krawcec je dźensa před 25 lětami w čěskim Jiříkovje zemrěła. 13. měrca 1901 bě so wona swójbje zasłužbneho komponista a dirigenta Bjarnata Krawca w Drježdźanach narodźiła. Chodźeše na wuměłstwowu rjemjeslnisku šulu w sakskej stolicy a kubłaše so dale na grafikarku, mjez druhim w Praze. Młoda Hanka běše aktiwna w narodnym hibanju, spěwaše sobu w serbskich chórach pod nawodom nana. Z dalšimi serbskimi tworjacymi wuměłcami, kaž Měrćinom Nowakom-Njechorńskim a Jurjom Hajnu, wustaji wona swoje twórby prěni raz 1923 w Chrósćicach. Po wójnje stwori Domowinske znamješko z třomi lipowymi łopješkami, wurosćacymi z korjenjow, ilustrowaše plakaty a serbske knihi. 1947 přesydli so do čěskeho Varnsdorfa k nanej, hdźež nastachu mnohe grafiki tež z antifašistiskim wobsahom, wutřihanki, kaž wo ptačim kwasu a serbskich powěsćach, a ekslibrisy. M. Laduš

Filmowy festiwal hižo 25 lět

pjatk, 16. oktobera 2015 spisane wot:

Hišće ženje njejsu na Mjezynarodnym festiwalu wuchodoeuropskeho filma w Choćebuzu telko filmow pokazali, kaž tomu lětsa budźe. Wjace hač 200 produkcijow we wšelakich kategorijach z něhdźe 40 krajow swěta čaka tónraz na publikum wot 3. do 8 nowembra na jubilejnym 25. festiwalu.

Choćebuz (HA/SN). 17 filmow dožiwi w delnjołužiskej metropoli swoju swětowu, 20 swoju mjezynarodnu a 80 němsku premjeru. To připowědźi na wčerawšej nowinarskej konferency w Choćebuzu programowy direktor festiwala Bernd Buder. „Něhdźe 350 filmow z cyłeho swěta smy sej do toho wobhladali, a z toho wupytachmy te, kotrež budu w Choćebuzu widźeć“, praji wón SN. Tajki wobšěrny progam na šěsć dnjach sej žada, zo njepřewjedu zarjadowanja kaž dotal w pjeć kinach, ale tónraz tež na dalšich městnach – mjez druhim w Rogeńskim Pücklerowym muzeju a w planetariju.

Měrćin Kerk

pjatk, 16. oktobera 2015 spisane wot:
18. oktobra 1965 zemrě w Droždźiju zasłužbny Sokoł a kulturny prócowar Měrćin Kerk. W samsnej wsy bě so wón 29. januara 1898 jako syn pjekarskeho mištra narodźił. Tele powołanje sej pozdźišo sam wu­zwoli. Zhromadnje z wjesnjanostu Richardom Róžu załoži 17. junija 1923 w bliskim Hrodźišću jednotu Serbskeho Sokoła a sta so z jeje prěnim starostu, štož wosta hač do lěta 1928, zdobom bě pokładnik jednoty. W 1922 wutworjenym Łužiskoserbskim sokołskim zwjazku (ŁSSZ) wu­zwolichu Kerka za zamołwiteho na­zwu­čo­warja (tehdy načolnik mjenowany) za muži. Za to wukmani so wosebje na zwučowanskim kursu w Praze wot 9. do 19. februara 1925, prěnim z cyłkownje třoch kursow jako pomoc čěskich Sokołow. Na prěnim­ domjacym kursu načolnikow wot 28. decembra 1928 do 6. januara 1929 w Kulowje přewza Kerk treningowe zwučowanja na bradłach (Barren). Hudźbnje nadarjeny spisa wón za Sokoł wjacore spěwy, mjez nimi „My smy rańši Sokoljo“. Na kulturnym polu skutkowaše mnohe lěta­ tež w Hrodźišću jako dirigent spě­warskeho towarstwa Zerja. M. Krawc

Angažować so njeje přeco lochko

štwórtk, 15. oktobera 2015 spisane wot:

Myto Domowiny a Čestne znamješko Domowiny zasłužbnym wosobam spožčili

Na swjatočnym zarjadowanju w Budyskim Serbskim domje je Domowina minjeny pjatk zaso ludźi wuznamjeniła, kotřiž so přikładnje za serbsku­ kulturu angažuja. Wot lěta 1959 spožčene Čestne znamješko Domowiny je wěnowane narodnemu dźěłu třěšnemu zwjazkej přisłušacych­ towarstwow, z Mytom Domowiny wuznamjenja Zwjazk Serbow wot lěta 1990 skutki narodnych prócowarjow w šěršim zmysle.

Domowina je třěšny zwjazk Serbow. Kak wulka a pisana paleta serbskeho žiwjenja a angažementa je, kotraž so w zhromadnym łužiskim domje wotměwa, wo tym dóstawaš kóžde lěto znowa čiły zaćišć, hdyž so Myto Domowiny a Čestne znamješka Domowiny spožčeja. Na žurli Budyskeho Serbskeho domu wuhladaš potom tež ludźi, kotrychž hewak w Budyšinje njezetkaš – zdźěla, dokelž su z druhich kónčin Łužicy, zdźěla pak tež, dokelž zaćichim skutkuja a dokelž so jich mjeno lědma w zjawnosći jewi.

Lětsa nimale 7 500 hosći

štwórtk, 15. oktobera 2015 spisane wot:

Dohromady 26 razow serbski žnjowy nałožk swjećili

Ličba kralownow w Delnjej Łužicy a w Braniborskej je chětro wulka. Winowa, róžowa, žnjowa, jabłukowa, rybowa, kórkowa a hišće mnohe dalše tajke kralowny móhli naličić, kotrež kóžde lěto wu­zwoleja, zo bychu wone swoje město abo swój region w zjawnosći zastupowali a prezentowali. Štóž pak hlada za někajkim wuzwolenym kralom, tón dyrbi trochu dlěje pytać. W serbskich kónčinach Delnjeje Łužicy staj młodźencaj, kotrajž mataj tajkele wysoke zastojnstwo: serbski kral w Bórkowskim hamće a superkral, najlěpši we wubědźowanju doby­ćerjow wjesnych łapanjow kokota.

Na wubědźowanjach so 220 jěcharjow wobdźěliło

„A nichtó njezapřimnje“

štwórtk, 15. oktobera 2015 spisane wot:

Wojerowska kulturna fabrika cilwinej kuraži dźěłarničku wěnowała

Diskriminacija wšědny dźeń njeje tak widźeć, přiwšěm je jara rozšěrjena. Njeje jenož na jednotliwcow wusměrjena, ale předewšěm přećiwo skupinam. Tole je projektny dźeń „Ciwilna kuraža“ Wojerowskeje kulturneje fabriki (Kufa) składnostnje Mjezynarodneho tydźenja kul­turow w Budyskim wokrjesu pod hesłom „Wšelakorosć město jednorosće“ wujewił. Wjac hač 50 šulerjow a šulerkow 11. lětnikow, kotřiž na Wojerowskim Les­singowym­ gymnaziju kurs etiki wopytuja, so na dźěłarničce wobdźěli. „Wažne je něšto tež sam emocionalnje dožiwić. Šu­lerjo měli so do skućićelow a woporow zažiwić. Woni dyrbja klišeje, předsudki a njepřećelskosće začuwać“, podšmórny sobudźěłaćerka Kufa Sabine Proksch. Ze swojej koleginu Annu Völkl bě wona projektny dźeń organizowała.

Njewšědnu instrumentalnu kombina­ciju, pozawnu z pišćelemi, tež dźensa hišće rady nałožuja.

„Inwokacije“, to rěka „wołanja“, běše hesło koncerta, kotryž wuhotowa Sakski hudźbny zwjazk minjenu sobotu w Budyskej Marje-Marćinej cyrkwi. Titul poćahuje so na twórbje, kotrejž běše jedyn z najwuznamnišich čěskich komponistow druheje połojcy 20. lětstotka, Petr Eben, w lěće krótko do tamnišeje somoćaneje rewolucije za pozawnu a pišćele za festiwal New Prague w USA spisał. W dramatiskej dobje wołaše wón w na­dźiji na swobodu patrona Čěskeje, swjateho Wjacława, wo zastupnu próstwu. Historiski choral wužiwaše hudźbnik jako temowy zakład. W Lipsku zadomjenjeny a mjezynarodnje skutkowacy pozawnist Hendrik Reichardt kaž tež organist tamnišeje Tomašoweje cyrkwje Stefan Kießling, kiž je runje tak we wukraju požadany a so tohorunja jako interpret młodeje generacije hudźbje klasiskeje moderny wurjadnje wěnuje, wědźeštaj Ebenowej kompoziciji, ale tež wšě dalše poskitki z wirtuoznosću a zdobom wě­stej elegancu připosłucharstwu zbližić.

nowostki LND