Stalin před 70 lětami zemrěł
5. měrca před 70 lětami zemrě w swojej dači w Kunzewje pola Moskwy Józef Wissarijonowič Stalin, kotryž bě wot 1922 generalny sekretar Komunistiskeje strony Sowjetskeho zwjazka (KSSZ) a pozdźišo tež ministerski prezident prěnjeho socialistiskeho kraja. Nad nim knježeše Stalin diktatorisce a nawjedowaše tež dobyćersce Wulku wótčinsku wójnu Sowjetskeho zwjazka přećiwo fašistiskej Němskej. 1. měrca 1953 schori Stalin ćežko na arterioklerosy (Arterienverkalkung) a dalšich chorosćow. Wón wosta pjeć dnjow nimale bjez lěkarskeje pomocy, dokelž bě wón swojich židowskich lěkarjow krótko do toho zajeć dał. Tukaše na nich, zo chcedźa jeho morić. Druzy lěkarjo njezwěrichu so jemu prawje pomhać. Čłonojo politběrowa KSSZ bojachu so jeho a njestarachu so pomocliwje wo njeho. Stalin wosta spjace samo dźeń bjez dohlada a zemrě na powjetšenje wutroby. Jeho dźowka Swjetlana a syn Wasili, general lětarstwa, wumjetowaštaj čłonam politběrowa, wosebje nutřkownemu ministrej Lawrjentijej Berijej, zo su nana morili, dokelž jemu dobru lěkarsku pomoc njeposkićachu.
Akterki a akterojo młodeje serbskeje kultury so zešli
„Styki mjez serbskimi wuměłcami a kulturnikami z cyłeje Łužicy wutworić a zhromadne projekty wuwiwać“ je zaměr iniciatiwy SEŚ, w kotrejž angažuja so předewšěm młodźi njewotwisni zarjadowarjo a swobodnje skutkowacy wuměłcy. Minjeny kónc tydźenja wotmě swoje lětuše zetkanje w Budyšinje.
Budyšin (SN/bn). Zahajenje zetkanja, na kotrymž běchu nimo tójšto hudźbnikow, literatow a awdiowizuelnych wuměłcow mjez druhim čłonojo towarstwow Meta Solis, barakka a Dźěłań dźeń kaž tež Kolektiwa Wakuum a Łužiskeho instituta zastupowani, bě pjatkowniši zhromadny wopyt wernisaže wustajeńcy „Von der Berge Macht und der Felsen Kraft“, z kotrejž so wuměłče Anne Kern a Sabine Veit tuchwilu w Budyskim Kamjentnym domje prezentujetej. Po slědowacym čitanju Dirka z Lubija pod hesłom „Lebens.Mittel.Industrie“ w rumnosćach towarstwa Dźěłań dźeń diskutowachu wo naslědnym ekologiskim zežiwjenju.
Dobyćerjow wuznamjenili
Vanessa a Ines Trenschel (2. a 3. wotrprawa) kaž tež Helena Palmanowa (nalěwo) słušeja k wuměłčam a wuměłcam, kotrež/kotřiž buchu minjeny pjatk w Budyskim Serbskim muzeju jako dobyćerjo 70. wubědźowanja wo najrjeńše serbske jutrowne jejko wuznamjenjeni. Dohromady je so na lětušim wurisanju Spěchowanskeho kruha za serbsku ludowu kulturu 33 jednotliwcow ze cyłkownje 61 kolekcijemi wobdźěliło, štož woznamjenja nastupajo wobě ličbje porno lońšemu stopnjowanje wo něhdźe třećinu. Mytowane drohoćinki budu we wobłuku tradicionalneje, wot 11. měrca přistupneje wustajeńcy muzeja „Jutry w Serbach“ wustajane. Foto: SN/Andrea Pawlikowa
Serbski muski chór w Praze spěwał
„Wusahowacej centrumaj mocy Milčanow“
Budyšin (SN/bn). Pod hesłom „Wotrow a Kopšin – róla hrodźišćow při słowjanskim wobsydlenju Hornjeje Łužicy“ je archeologowka a nawodnica Muzeja zapadneje Łužicy Friederike Koch-Heinrichs z fachowym přednoškom „aktualny staw slědźenja nastupajo drje najmarkantniše nazemske pomniki regiona“ zjimała. Zarjadowanje předwčerawšim w z wjace hač sto wopytowarjemi kopaty połnym kabineće Muzeja Budyšin bě lětsa prěni z dohromady štyrjoch planowanych zjawnych přednoškow, kotrež Serbski institut prezentuje.
Texasko-serbski časopis z nowym mjenom
„Texasko-serbski Nowinkar. The Newsletter of the Texas Wendish Heritage Society“ je wot lětušeho nowe mjeno časopisa serbskeho towarstwa w Texasu. Dotal měješe časopis ryzy jendźelski titul „Texas Wendish Heritage Society Newsletter“. Redaktor Jeremy Clifton bě spočatk lěta za nowym, bóle na serbsku tradiciju nawjazacym mjenom pytał. Po internetnych rešeršach měješe ideju za titul „Texasko-serbski powědar a kurěr“, štož pak by za jendźelskorěčnych čitarjow chětro dołhe a komplikowane pomjenowanje było. Tohodla přiwza rady namjet z Łužicy, wužiwać słowo nowinkar.
„Widerstand“ rěka prěnja zwoprědka ryzy za jewišćo spisana ...
Wuwiću Serbstwa tyje, nowe pola hudźby sej wotkrywać
Florian Kießlich pochadźa z Worcyna a je zahorjeny wot hiphopoweje hudźby. W skupinje „Nowa Doba“, kotrejž přisłušataj tohorunja Pětr Dźisławk a Syman Hejduška, je wón hłownje zamołwity za produkciju „beatow“ – takrjec instrumentalnych přewodow –, na kotrychž zakładźe młodźi Serbja potom swoje rymy napisaja. Što běchu přičiny za to, zo je so 24lětny student medicinskeje techniki runje do produkcije hiphopowych spěwow zanurił a kotre móžnosće widźi wón na polu serbskeje hiphopoweje hudźby – wo tym je so z nim Jan Bogusz rozmołwjał.
Što běchu twoje prěnje kroki do swěta hudźby?
F. Kießlich: Prěni kontakt bě zažne hudźbne kubłanje, tak zo je mje hudźba hižo ze zažnych dźěćacych lět stajnje přewodźała. W 1. lětniku započach potom klawěr hrać a wot 6. lětnika kontrabas. Tute nazhonjenja mi wězo tež nětko při hudźbnej produkciji tójšto pomhaja.
Što će runje na hiphopowej hudźbje tak fascinuje?
Resursy něhdy a dźensa
Kak wužiwachu so něhdy přirodne maćizny za wšědnu potrjebu – to zbliži sobudźěłaćerka Serbskeho muzeja Daniela Heckowa wčera skupinje zajimowanych serbskich žonow, kotrež sćěhowachu přeprošenje na „Kofej w třoch“.
„Skaženy wječor“ z naposledk optimistiskim wukóncom
Budyšin (SN/bn). „Mam nadawk, wam wječor skazyć.“ Z tymle słowami zahaji Christian Schäfer, koordinator nošerskeho zwjazka trägerverBUNT – syć za demokratiju a wjelorakosć we wokrjesu Budyšin, w kotrymž angažuja so mjez druhim Němski zwjazk dźěłarnistwow, Smochčanske kubłanišćo swj. Bena, wobydlerska iniciatiwa „Wojerecy pomhaja z wutrobu“, Kamjenske zjednoćenstwo za humanitu a tolerancu kaž tež Domowina přećiwo prawicarskemu ekstremizmej, wčera nowy rjad Budyskeho towarstwa Kamjentny dom „Rozmołwa w foyeru“. Ze swojim slědowacym přednoškom zjima wón dwě lěće přeslědźenja dynamiki póndźelnišich demonstracijow w sprjewinym měsće. „Spočatnje měrješe so protest přećiwo statnym naprawam za zadźěwanje rozšěrjenju koronapandemije. Ale hižo dwě njedźeli po prěnjej demonstraciji jewjachu so dosć dźiwne chorhoje, symbolizowace na přikład historiske Němske mócnarstwo abo jasnje prawicarskoekstremistisku hornjołužisku „Wanderjugend“ kaž tež napodobnjene banery NSDAP.
