Merz do Washingtona dolećał

štwórtk, 05. junija 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) je do Washingtona dolećał. Tam wočakuje jeho dźensa popołdnju prezident USA Donald Trump na nastupny wopyt. Planowany bě zhromadny wobjed a termin z nowinarjemi. Rěčeć chcetaj wobaj wo skónčenju wójny w Ukrainje, wo reakciji NATO na wohroženja a wo zwadźe mjez USA a EU cłow dla. Merz je připowědźił, zo nochcył so Trumpej jako prošer prezentować, ale jako sebjewědomy zastupnik Europy.

Putin a bamž telefonowałoj

Moskwa (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin a bamž Leo XIV. staj so w prěnim telefonaće za pohłubšenje poćahow mjez Moskwu a Vatikanom wuprajiłoj. Putin dźakowaše so bamžej za toho prócowanja na dobro humanitarneje pomocy w Ukrainje. Leo XIV. prošeše Putina wo měrowy signal, zo móhli so rozmołwy wo skónčenju wójny wuspěšnje dale wjesć. Putin šwikaše zakaz ruskeje prawosławneje cyrkwje w Ukrainje.

Wobmjezowanja wukazane

Wohnjowi wobornicy a policisća rozhladuja so w Ulmskim měšćanskim dźělu Donaustetten w Badensko-Württembergskej. Tam bě wčera njewjedro cychnowało a tójšto škody zawostajiło. Fachowcy z toho wuchadźeja, zo bě to tornado. Sylny wichor je we wobkruhu tysac metrow wšitke domy wobškodźił a třěchi zdźěla dospołnje wotkrył. Foto: dpa/Jason Čepljakow

60 000 dalšich wojakow

štwórtk, 05. junija 2025 spisane wot:
Brüssel (dpa/SN). Zwjazkowa wobora trjeba za nowe planowanske zaměry NATO k zwyšenju zakitowanskeje hotowosće hač do 60 000 přidatnych wojakow w aktiwnym wójsku. Tole je zakitowanski minister Boris Pistorius (SPD) na zetkanju zakitowanskich ministrow NATO w Brüsselu připowědźił. Pistorius so w tym zwisku tež prašeše, hač model noweje wo­borneje winowatosće w Němskej dosaha, tute zaměry docpěć. NATO chce swoje ­wojerske kmanosće k wottrašenju a zakitowanju hladajo na wohroženje ze stron Ruskeje ekstremnje wutwarić. Generalny sekretar Mark Rutte wčera k tomu rjekny: „Trjebamy wjace resursow, wojakow a kmanosćow­, zo bychmy na kóždežkuli wohroženje přihotowani byli.“

Kraje žadaja sej zarunanje

štwórtk, 05. junija 2025 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). W diskusiji wo financowanju planowaneho paketa k wožiwjenju hospodarstwa žadaja sej zwjazkowe kraje jednohłósnje zarunanje swojich wudawkow. Tole je sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) ­jako předsyda konferency ministerskich prezidentow wospjet potwjerdźił. „16 zwjazkowych krajow, 16 jenakich měnjenjow“, rjekny Kretschmer dźensa rano w sćelaku ZDF. Ministerscy prezidenća so dźensa bjez zwjazkoweho kanclera Friedricha Merza, kotryž je w USA, na swoju prawidłownu konferencu zeńdu. Kretsch­mer kritizowaše socialne wudawki, kotrež maja kraje njesć. Diskusije wo skrótšenju wudawkow, kaž wobydlerskeho pjenjeza, „njemóžemy sej zalutować“.

USA blokuja rezoluciju UNO za Gazu

štwórtk, 05. junija 2025 spisane wot:

New York (dpa/SN). USA su rezoluciji k změrowanju Gazaskeje wójny ze swojim wetom we Wěstotnej radźe UNO zadźěwali. Amtěrowaca ameriska wulkopósłanča w UNO Dorothy Shea blokowaše po tutym puću ludoprawnisce zawja­zowace wobzamknjenje najmócnišeho gremija UNO. Wšě tamne 14 čłonskich statow rady hłosowaše za wobzamknjenje. Z wot dźesać čłonow rady zapodatym tekstom žadaja sej mjez druhim hnydomny přiměr w Gazaskim pasmje, pušćenje wšěch israelskich zastajencow z rukow Hamas kaž tež hnydomne humanitarne zastaranje wjace hač dweju milionow nuzu ćerpjacych Palestinjanow Gazaskeho pasma.

USA wopodstatnichu swoje wotpokazanje w njewšědnje raznej formje, rěčo wo „njeserioznej rezoluciji“, kotraž je w času přiběracych prašenjow wo wužitku a financowanju UNO „wohańbjaca“. Rezolucija UNO by Hamas zesylniła, Shea argumentowaše. Zastaranje ciwilneje ludnosće w Gazaskim pasmje je po informacijach pomocnych organizacijow katastrofalne.

Trump: Žadyn spěšny měr

štwórtk, 05. junija 2025 spisane wot:

Prezidentaj USA a Ruskeje znowa Ukrainy dla telefonowałoj

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump njewidźi po dalšim telefonaće z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom žane šansy za hnydomne roz­risanje wójnskeho konflikta w Ukrainje. „Dobra to rozmołwa, ale žana rozmołwa, kotraž by hnydomny měr přinjesła“, piše Trump po telefonaće na swojej internetnej platformje Truth Social.

Rozmołwa z Putinom je hodźinu a 15 mjeńšin trała, Trump rozprawja. Při tym dźěše wo najnowše nadpady Ukrainy na wojerske lětanišća daloko w Ruskej kaž tež wo druhe wojerske akcije. Putin bě Trumpej „jara jasnje“ rjekł, zo dyrbi wón na nadpady Ukrainy reagować.

Status quo na hračkach

štwórtk, 05. junija 2025 spisane wot:
Zo AfD w zjawnym lisće CDU dowěrliwe rozmołwy poskića, je drje groteskne. Jeli bychu pak njedźelu zaso wólby do sakskeho krajneho sejma byli, by – hdyž ma AfD dale „izolowana“ wostać, kaž sej wčera předsydka frakcije Lěwicy Susanne Schaper přeješe – po trendźe woprašowanjow jenož koalicija CDU a Lěwicy wyše wostała. Je to mjenje groteskne? Abo AfD dóstanje hnydom absolutnu wjetšinu mandatow. Štož by wjetšinje našich čitarjow zawěsće tohorunja znajmjeńša groteska była. Schaper widźi tak a tak hižo Trumpa před wrotami sakskeho politiskeho swěta, wšako je AfD wčera mjez druhim pawšalne skrótšenje přiražkow wšěm wysokim šulam w Sakskej wo pjeć procentow jako jedne swojich wuměnjenjow za přihłosowanje etatej mjeńšinoweje koalicije CDU/SPD prezentowała. Tuchwilu móžemy sej jenož wěsći być, zo politiski wobswět serbskeho ludu tajki njewostanje, kaž tuchwilu je. Štóž sej mysli, zo wšo někak dale póńdźe, njeje realist. Marcel Brauman

Šulerjo pomjezne stawizny bliže zeznali

štwórtk, 05. junija 2025 spisane wot:

Běła Woda/Żary (JR/SN). Dźesać holcow a hólcow 7. lětnika gymnazija Lewa ­Landauwa w Běłe Wodźe a dźesać šu­lerjow a šulerkow 8. lětnika zakładneje šule w pólskich Żarach su so tele dny w Běłej Wodźe zetkali. Zaměr němsko-pólskeje šulerskeje wuměny bě, předsudki wottwarić, přećelstwa nawjazać a z nazhonjenjow druheho wuknyć.

„Što woni tam za mjezu poprawom hinak činja hač my“, so Marta wćipna praša. Zhromadnje z Elisu a Lenu wobdźěli so wona na projektowym dnju w Bě­łowodźanskim škleńčerskim muzeju. Dopołdnja mějachu składnosć, so kreatiwnje wuspytać a z jednoreje škleńčaneje wazy mały wuměłski objekt stworić. Popołdnju wopytachu muzej škleńčerstwa. Pedagogiska sobudźěłaćerka muzeja Steffi Loos chwaleše sej wotewrjenosć chowancow. „Woni su wšitcy njesměrnje zajimowani. To wšědnje nimamy.“ Z ćim wjetšim lóštom sobudźěłaćerjo muzeja wo stawiznach škleńčerjenja powědachu. Šulerjo sej tójšto zapisowachu a so noweje wědy nasrěbachu.

Pruwuja dźěło wustawoškita

štwórtk, 05. junija 2025 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Nutřkowny minister Braniborskeje René Wilke (bjezstronski) pruwuje tuchwilu móžne změny zakonja za škit wustawy. Přičina za to je zwada dla pušćenja nawody krajneho ­wustawoškita. Njejasne je, hač wostanje wustawoškit přichodnje dale wotrjad nutřkowneho ministerstwa abo hač je swójski krajny zarjad snano zmysłapołniši, rjekny Wilke na posedźenju wuběrka krajneho sejma za nutřkowne naležnosće.

Zakoń z lěta 1991/92 zdawa so jemu mjeztym zestarjeny, Wilke rjekny. Trěbne su dźensa „wěste kontrolne mechanizmy“. Za konkretny posudk pak wón po runje třoch tydźenjach w zastojnstwje hišće žadyn fachowy zakład nima.

Bywša nutřkowna ministerka Katrin Lange (SPD) bě nawodu wustawoškita Jörga Müllera w meji pušćiła, dokelž bě tón ju pječa přepozdźe wo tym infor­mował, zo so AfD jako zawěsćena prawicarskoekstremistiska strona zastopnjuje. Bórze pak jewjachu so dwěle na jeje wuprajenjach. Na to dyrbješe tež ministerka Lange swoje zastojnstwo złožić. Jeje ­naslědnistwo přewza René Wilke, bywši ­wyši měšćanosta Frankfurta nad Wódru.

To a tamne (05.06.25)

štwórtk, 05. junija 2025 spisane wot:

Pokradnjena wóskowa figura francoskeho prezidenta Emmanuela Macrona steji zaso na swojim městnje w muzeju w Parisu. Aktiwisća wobswět škitaceje organizacije Greenpeace běchu postawu před centralu energijoweho koncerna EDF nastajili, zo bychu přećiwo dale trajacym stykam Macrona k ruskim energijowym koncernam protestowali. Direktor muzeja pa­ducham wobkrući, zo su jara kedźbliwje z wóskowym Macronom wobchadźeli.

Na wšěch 28 000 eurow pokuty nakopił je přistajeny italskeje kupnicy na sewjeru kraja. Šěsć měsacow bě wón wšědnje ducy na dźěło ze swojim awtom přespěšnje jěł a sej při tym do pasli derje schowaneho błyskača zalězł – bjez toho zo by to pytnył. Mjeztym chłostanki běžnje z póštu dochadźeja. Wšitke pospyty přistajeneho, sej w zarjadach smilnosć wuprosyć, su dotal zwrěšćili.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND