Pólska wadźi so z Brüsselom wudawkow za ukrainskich ćěkancow dla

Waršawa. Pólska ma z Europskej uniju nowe mjerzanja – pjenjez dla. Hłowna přičina je najnowše připowědźenje z Brüssela, pjeć krajam, kotrež su najwjace ukrainskich wójnskich ćěkancow přiwzali – Pólskej, Čěskej, Słowakskej, Madźarskej a Rumunskej – dohromady 248 milionow eurow přepokazać, zo móhli wudawki ćěkancow dla wurunać. Minister za infrastrukturu Andrzej Adamczyk je raznje reagował, rěčo wo „fatalnje snadnej sumje“. Wón na to skedźbni, zo je Pólska dotal 3,4 miliony ukrainskich ćěkancow na mjezy kraja zličiła. Někotři su dale na zapad jěli, dalši so tež do Ukrainy wróćili. Minister trochuje, zo stej něhdźe dwaj milionaj ludźi w kraju wostałoj.

Njedostojny wotchad

pjatk, 20. meje 2022 spisane wot:
Česćeny knježe Wesenauero! Dźak za Waš wuměłski skutk w Budyšinje a za Łužicu! Nažel sće Waš posledni koncert jako nawoda orchestra SLA, w kotrehož srjedźišću dźě měješe prapremjera dobyćerskeje kompozicije wubědźowanja „Kocor 2.0“ stać, za wosobinske wotličenje znjewužiwał. Je-li to wuraz „profesionalnosće“, kotruž sće chcył město „amaterskeho postupowanja přez lěta“ w „kašporkowym dźiwadle“ wutworić, je najskerje najlěpje, zo šćežki nětkle rozeńdu. A što prošu, knježe Wesenauero, ma być „prawa“ hudźba? Najwažniše hladajo na wuměłstwo je stajnje awtenticita. Nadawk profesionalneho ćělesa kaž tež jednotliwca w tym zwisku je, zo recipient na to zabudźe, zo wopytuje a slěduje w rozdźělnej měrje inscenowane zarjadowanje, wuhotowane wot profijow, kotřiž potajkim poprawom „jenož“ swoje powołanje wukonjeja, w najlěpšim padźe mjenowanu awtenticitu ewocěrujo. A Wagner? Hlej wutorny wid na Bismarcka! Bosćan Nawka

Přepytuja znowa aktiwity NSU

pjatk, 20. meje 2022 spisane wot:
Mnichow (dpa/SN). Jědnaće lět po wotkryću prawicarskoekstremneje teroroweje skupiny NSU zaběra so w bayerskim krajnym sejmje dalši přepytowanski wuběrk z rasistisce motiwowanymi mordarstwami skupiny. Wšitke frakcije su wčera zasadźenju gremija přihłosowali. Zaměr je, mjez druhim móžne styki NSU k bayerskej neonacistiskej scenje wuswětlić. Neonacistiska trójka NSU, Beate Zschäpe, Uwe Mundlos a Uwe Böhnhardt, bě lěta dołho mordujo po Němskej ćahnyła. Wopory běchu dźewjeć předewzaćelow turkowskeho a grjekskeho pochada kaž tež němska policistka. Mundlos a Böhnhardt staj zamołwitaj za bombowej atentataj z dźesatkami zranjenych. Wobaj běštaj sebje 2011 moriłoj, zo byštaj so zajeću wuwinyłoj. Sudnisce předźěłali su mordarstwa dlěje hač pjeć lět před Mnichowskim wyšim kranym sudnistwom. Zschäpe, jeničku přežiwjenu trójki, běchu w juliju 2018 jako sobuskućićelku k jastwu na čas žiwjenja zasudźili, byrnjež žane dopokazy njeměli, zo bě wona sama na městnach njeskutkow. We wjacorych zwjazkowych krajach su swójske přepytowanja přewjedli.

To a tamne (20.05.22)

pjatk, 20. meje 2022 spisane wot:

Mucha w kabinje šofera nakładneho awta je w Porynsko-Pfalcy zasadźenje policije zawinowała. Šofer bě spytał, muchu z kabiny wuhnać a bě tohodla na awtodróze 65 po seklojtej čarje jěł. Druzy šoferojo tukachu na pjaneho wodźerja a wołachu policiju. Při kontroli zastojnicy ani alkohol ani mučnotu njezwěsćichu. Policija radźi, w tajkim padźe radšo pozastać a zwěrjo z awta wuhnać.

Jeno na drjewjanym stólčku sedźo je šofer wosoboweho awta po puću był, jako jeho zastojnicy w sewjerorynsko-westfalskim Güterslohu kontrolowachu. Stólčk steješe na drjewjanej podłoze, zamk za wěstotny pas tež njeměješe. 33lětny njemóžeše zastojnikam rjec, hdźe je sedło šofera wostało. Nimo toho njeměješe jězbnu dowolnosć. Policisća jemu dalše jězdźenje zakazachu. Muž dyrbi nětko z chłostanskim jednanjom ličić.

Žane konkretny namjety

štwórtk, 19. meje 2022 spisane wot:

Njebjelčicy (SN/JaW). Bjezradnosć, trochu přesłapjenja a zdźěla tola škrička spokojnosće nad rozmołwu, takle móhli wčerawši wječor w Njebjelčanskej „Bjesadźe“ zjimać. Něhdźe 60 wěriwych ze wšitkich serbskich katolskich wosadow – mjez nimi tež sydom serbskich duchownych – bě so tam z Drježdźansko-Mišnjanskim biskopom Heinrichom Timmereversom rozmołwjało. Ćežišćo běchu dalši puć a móžne změny w tak mjenowanym serbskim pastoralnym rumje a z tym tež w serbskich wosadach.

Štóž bě wočakował, zo dóstanje wěsty mjezystaw w lěće 2013 nastorčeneho tak mjenowaneho namakanskeho procesa, bu přesłapjeny. Drje móžachu zajimcy za dźesać blidami temy, starosće abo tež dobroty tajkich změnow wobrěčeć, we wulkim kruhu pak je skerje njetematizowachu. Biskop a sobudźěłaćerjo ordinariata tak žanych wotmołwow na palace prašenje, mjenujcy za konkretnymi změnami w serbskich wosadach wot lěta 2025 a za wotpowědnymi namjetami Timmereversa, přitomnym skićić njemóžachu.

Nowe medije su wužadanje za demokratiju

štwórtk, 19. meje 2022 spisane wot:

Wojerecy (KD/SN). Demokratija je w digitalnym kaž w analognym rumje žiwa, hdyž ludźo so za nju zasadźuja. Tak rěka facit žurnalista a knižneho awtora Thomasa Ammanna, medijoweho pedagogi Jonasa Witschela a jeju wosom hosći po rozmołwje na temu „Kak nowe medije demokratiju přeměnjeja?“. Zarjadowanje wčera wječor we Wojerowskej Kulturnej fabrice bě wobstatk zhromadneho rjadu „Kontrowersnje na městnje“ Sakskeje krajneje centrale za politiske kubłanje, Sakskeho zwjazka ludowych uniwersitow a sociokulturnych centrumow.

Hišće před 30 lětami rozšěrjachu powěsće jenož přez ćišćane medije, telewiziju, kino a rozhłós, wužiwarjo běchu jeničce konsumenća, rjekny online wobdźěleny Thomas Ammann. Dźensa so přidatnje miliardy ludźi w socialnych syćach kaž Facebook wo najwšelakorišich temach zwuraznjeja a husto žane tamne měnjenje njeakceptuja. Tajke zadźerženje nastanje, hdyž so něchtóžkuli wo temje w interneće kaž w pucherje jenož jednostronsce informuje, wujasni organizator z Kufy Dirk Lienig.

Šćěpjenje wobkrućili

štwórtk, 19. meje 2022 spisane wot:

Karlsruhe (dpa/SN). Zwjazkowe wustawowe sudnistwo je winowatostne šćěpjenje přećiwo koronawirusej we wěstych zarjadnišćach potwjerdźiło. Najwyše sudnistwo Němskeje je po dźensnišich informacijach skóržby přećiwo wotpowědnym dźělam zakonja za škit před infekcijemi wotpokazało. Škit tak mjenowanych „wulnerabelnych“ skupin je wažniši hač wobmjezowanje zakładnych prawow sobudźěłaćerjow strowotnistwa.

Ministrojo wuradźuja

Königswinter (dpa/SN). Njedaloko Bonna su so dźensa financni ministrojo najwjetšich industrijnych krajow G 7 zetkali, zo bychu mjez druhim wo pomocy na dobro Ukrainy we wobjimje wjacorych miliardow eurow wuradźowali. Po informacijach financneho ministra dźe wo pjeć miliardow eurow za najprjedy tři měsacy. Rěčeli su pak tež wo naprawach přećiwo inflaciji a wo zhromadnym postupowanju při zastaranju krajow ze šćěpiwom přećiwo koronawirusej.

Na tarify so dojednali

Ryzy emocije zbudźiło je wčerawše dobyće mustwa Eintracht Frankfurt we finalu Europa League w španiskej Sevilla, kaž tule w jednej z Frankfurtskich korčmow. W měsće wočakowachu dźensa tysacy fanow na naměsće před radnicu. Tam su wšitke za dźensa planowane terminy kaž wěrowanja tohodla hižo před dnjemi wotprajili. Foto: dpa/Boris Roessler

Wójnske prawo podlěšene

štwórtk, 19. meje 2022 spisane wot:
Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj je wobydlerjow wot Ruskeje nadpadnjeneho kraja namołwjał, so na dlěje trajacu wójnu nastajić. We widejowym poselstwje wčera přilubi, zo chcyła Ukraina wot Ruskeje wobsadźene kónčiny zaso wuswobodźić. „Cherson, Melitopol, Berdjansk, Mariupol ­a wšitke města a gmejny pod nachwilnym ruskim wobsadnistwom měli wědźeć, zo so Ukraina nawróći“, Zelenskyj rjekny. Kak dołho tole traje, wotwisuje wot połoženja na bitwišću. „Smy winowaći, wobsadnikow wućěrić a Ukrainje woprawdźitu wěstotu zaručić“, rjekny wón w Kijewje. W tym zwisku Zelenskyj wobstejace wójnske prawo a powšitkowne mobilizowanje wójska wo dalšich 90 dnjow hač do 23. awgusta podlěši.

Turkowska NATO dale blokuje

štwórtk, 19. meje 2022 spisane wot:
Istanbul/New York (dpa/SN). Najebać rozmołwy z USA wobstawa Turkowska dale na swojim stejišću, proces přistupa Finskeje a Šwedskeje k NATO blokować. Wón je wonkownemu minister USA Antonyjej Blinkenej hišće raz poziciju Turkowskeje k rozšěrjenju NATO do směra na sewjerowuchod rozłožił, rjekny wonkowny minister Turkowskeje Mevlüt Cavusoglu wčera wječor w Istanbulu. Turkowska Finskej a Šwedskej wumjetuje, zo w Turkowskej zakazanu kurdisku dźěłaćersku stronu PKK podpěrujetej, ju z brónjemi zastarujetej a „teroristow“ hospodujetej. Wobkedźbowarjo na to tukaja, zo chcyła sej Turkowska wot USA nowe moderne brónje wunuzować.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND