Poł miliona woporow korony

wutora, 23. februara 2021 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Wot spočatka pandemije je w USA wjace hač 500 000 ludźi po infekciji z koronawirusom ze­mrěło, kaž z datow Johnsa Hopkinsoweje uniwersity wuchadźa. „W jeničkim lěće pandemije je wjace Američanow wu­mrěło hač w Prěnjej a Druhej swětowej wójnje a we Vietnamskej wójnje hromadźe“, rjekny prezident USA Joe Biden. Wón zdobom wukaza, na wšitkich zjawnych twarjenjach chorhoje połwysoko powěsnyć.

Kubłarjo budu prjedy šćěpjeni

Berlin (dpa/SN). Za škit před koronainfekciju chcedźa wučerjow zakładnych a spěchowanskich šulow kaž tež kubłarjow dźěćacych přebywanišćow prjedy šćěpić, hač bě dotal planowane. To je předsyda konferency strowotniskich ministrow Zwjazka a krajow, bayerski strowotniski minister Klaus Holetschek (CSU), po wuradźowanju ze zwjazkowym ministrom za strowotnistwo Jensom Spahnom (CDU) připowědźił, budźe-li dosć šćěpiwa.

Ruska sankcije njeakceptuje

W Badensko-Württembergskej hotuja so na wólby krajneho sejma 14. měrca. Kaž tule w Schwäbisch-Gmündźe pak njeznaći tež plakaty wobškodźeja, předewšěm tajke kandidatow strony AfD. Po woprašowanjach su Zeleni z ministerskim prezidentom ­Winfriedom Kretschmannom dale najsylniša móc, byrnjež jeho nahladnosć woteběrała. Foto: pa/ Marius Bulling

UNO: Moraliske zaprajenje swěta

wutora, 23. februara 2021 spisane wot:
Genf (dpa/SN). Generalny sekretar UNO António Guterres wumjetuje swětej hladajo na rozdźělenje šćěpiwa přećiwo koronawirusej – tež chudym krajam – zaprajenje. „Sprawne rozdźělenje seruma je na kóncu prašenje čłowjeskeho prawa“, rjekny Guterres wčera k zahajenju posedźenja rady UNO za čłowjeske prawa. Dotal su w dźesać krajach 75 procentow přewostajeneho šćěpiwa přetrjebali, wjace hač 130 krajow njeje pak dotal ani jeničku dozu dóstało. To je moraliske zaprajenje, praji Guterres. Generalny sekretar na to pokaza, zo su čłowjeske prawa pandemije dla wobmjezowane, štož ekstremisća a prawicarjo wužiwaja. Mje­nowana rada schadźuje so trójce wob lěto w Genfje. Koronapandemije dla wotměwa so štyri tydźenje trajace posedźenje tónraz nimale bjez wuwzaća online.

Pod ćišćom

wutora, 23. februara 2021 spisane wot:
Brüssel (dpa/SN). Raznych prawidłow zapućowanja za wobydlerjow Čěskeje, Słowakskeje a Tirola dla EU přiběrajcy ćišć na Němsku wukonja. Wjacore předpisy su njepoměrne a njewopodstatnjene, rěka w lisće komisije EU němskemu wulkopósłancej Michaelej Claußej w Brüsselu. Tam su měnjenja, zo móhli so woprawnjene zajimy Němskeje, ludźi před pandemiju škitać, tež na hinaše wašnje docpěć. Komisija EU wočakuje wot Němskeje stejišćo w běhu dźesać dnjow. Wona móhła samo prawnisce přećiwo Němskej postupować. Němska je Čěsku, Słowaksku a Tirol jako kónčiny z wosebje strašnymi mutacijemi koronawirusa zastopnjowała. Wobydlerjam wottam je faktisce zakazane do Němskeje přijěć.

Łužičenjo hordźi na domiznu

wutora, 23. februara 2021 spisane wot:

Sakske ministerstwo za regionalne wuwiće so mjez ludźimi naprašowało

Budyšin/Zhorjelc (SN). Wjetšina ludźi w sakskim dźělu Łužicy ma so za Hornich Łužičanow, bydli rady w swojej gmejnje a je horda na nju. Woni chcedźa, zo Łužica energijowy region wostanje. Nimo toho je jim wažne so aktiwnje na strukturnej změnje wobdźělić. Hospodarske połoženje kaž tež perspektiwy woni při tym jara rozdźělnje posudźuja. To je wuslědk naprašowanja w sakskim dźělu Łužicy w nadawku statneho ministerstwa za regionalne wuwiće, kotrež su loni w decembru přewjedli. Z reprezentatiwnym internetnym a telefoniskim naprašowanjom w Budyskim a Zhorjelskim wokrjesu chcychu zamołwići nastajenje wobydlerjow k domiznje a identifikaciju z njej přepytować.

Dwě stronce hordosće

wutora, 23. februara 2021 spisane wot:
Na swoju domiznu horda je wjetšina ludźi w sakskim dźělu Łužicy. To swědči wo wuskej zwjazanosći z kónčinu, jeje kulturu, nałožkami a wězo tež z hospodarskim stawom. Za strukturnu změnu, wusměrjenu na kónc zmilinjenja a wudobywanja brunicy w lěće 2038, je to wažny zakład. Ludźo njetrjebaja region kaž na ćěkańcy wopušćić, njeskića-li brunicowe jamy, milinarnje a wšitke k tomu słušace posłužby hižo tajke lukratiwne dźěłowe městna kaž dotal. Na hospodarsce sylnu Łužicu po brunicy so přihotować woznamjenja so tójšto wědy wo nowych technologijach a industrijach nasrěbać. To je wužadanje młodej generaciji po złoženju matury, tež hdyž by rady doma wostała. Wćipnosć na swět zwonka domizny njesměła hordosći na nju abo pozdatnej swójskej njeparujomnosći w njej podležeć. Štóž Łužicu za studij, wukubłanje a prěnje dźěłowe nazhonjenja nachwilnje wopušći, ma pozdźišo wobšěrniši wid a móže potom ćim hordźiši na domiznu być. Axel Arlt

Radnicu přepytali

wutora, 23. februara 2021 spisane wot:
Halle (dpa/SN). Dočasneho šćěpjenja Halleskeho wyšeho měšćanosty Bernda Wieganda (njestronjan) přećiwo koronawirusej dla je policija wčera wjacore słužbne rumnosće radnicy přepytała. Wiegand bě so pječa wo to starał, zo jeho šćěpja, byrnjež hišće na rjedźe njebył, statne rěčnistwo zdźěla.

To a tamne (23.02.21)

wutora, 23. februara 2021 spisane wot:

Njezbožo w myjerni awtow zawinował je muž w Freiburgu. Wón bě na běžitym pasu wospjet zaborzdźił, tak zo za nim jěduce awto do njeho zrazy. Jako toho šofer wustróžany zaborzdźi, dalše jězdźidło wotzady do jeho awta prasny. Wšitke tři Pkw-je so wobškodźichu. Zawinowar zražki so zminy, bjez toho zo by so wo rjadowanje škody starał. Policija nětko za nim pyta, dyrbi pak najprjedy raz prawnisce pruwować, hač je puć w myjerni zjawny wobchadny rum.

Z widličkami wobrónjenaj staj mužej w delnjosakskim Cloppenburgu we wobchodźe žiwidłow pjenjezy rubiłoj. Wonaj běštaj po zawrjenju wobchoda wokno rozbiłoj a štyrjoch přistajenych z widličkami wohrozyłoj, kotrež tam runje ležachu. Ze swojej rubiznu w njeznatym wob­jimje móžeštaj nadpadnikaj pěši ćeknyć. Na zbožo so nichtó njezrani.

Jubilejne lěto za židow

póndźela, 22. februara 2021 spisane wot:

Düsseldorf (B/SN) W Němskej mamy mjeztym 1 700 lět židowske žiwjenje. Najstarše tudyše pisomne žórło pochadźa z lěta 321 wot kejžora Konstantina. Předsyda nošerskeho towarstwa jubilejneho lěta Matthias Schreiber wupraji so w interviewje z katholisch.de k židowskim korjenjam křesćanstwa, k antisemitizmej w Němskej a k zamołwitosći křesćanskich cyrkwjow napřećo židowskim sobučłowjekam. Schreiber je ewangelski farar a dźěła dźensa jako cyrkwinski a nabožinski społnomócnjeny w statnej kencliji w Düsseldorfje.

Na „dróhu smjerće“ njezabyć

Bonn (B/SN). Zastupjerjo katolskeho kubłanskeho skutka su na swětowym dnju židowstwa a křesćanstwa wopory nacionalsocializma wopominali a k stražliwosći a čłowjeskosći namołwjeli. Tak napominaše bamž Franciskus we wosebitym poselstwje, zo njeměłoj so tajka hida a namóc kaž w času holocausta hižo wo­spjetować. „Wobhladajće sej, kak běchu tehdy započeli dróhu smjerće, ničenja a brutality twarić.“ Křesćenjo měli sej přeco znowa wuwědomjeć, zo je so Jězus jako žid narodźił a jako žid na křižu wudychał.

„Wobchowujemy rěč, dołhožju nałožujemy“

póndźela, 22. februara 2021 spisane wot:

Z Mjezynarodnym dnjom maćeršćiny chce UNESCO kóždolětnje 21. februara „rěčnu a kulturnu wjelorakosć spě­chować“ a předewšěm „mjeńšinowym rěčam wjace kedźbnosće“ wěnować. „Rěč słuži wutworjenju identity, ­wjacerěčnosć je wuchadźišćo mjez­sobneho dorozumjenja a respekta“, w proklamaciji UNESCO k tomu rěka.

Drježdźany/Budyšin (SN/bn). Sakskej statnej ministerce za kulturu a turizm Barbarje Klepsch (CDU) bě dźeń maćeršćiny přiležnosć, wospjet „wosebity, lětstotki přesahowacy přinošk serbšćiny za kulturnu wjelorakosć we Łužicy“ wuzběhnyć. Zdobom wona podšmórny, zo je „dwurěčnosć we Łužicy cyle samozrozumliwa. Přiwšěm mamy so za to zasadźeć, zo tomu tak wostanje. Z imageowej kampanju ‚Sorbisch? Na klar.‘ sadźimy w tym zwisku jasne znamjo.“

Předsyda Domowiny Dawid Statnik pisa w oficialnym stejišću třěšneho zwjazka, zo „mamy sej na dnju maćeršćiny swoje bohatstwo wuwědomić. Rěč je začuće, je domizna a je naša identita – wšojedne hač sy Němc, Serb, Kurda abo Španičan. Jenož hdyž mamy česćownosć před rěču tamneho, změje wón česćownosć před našej rěču.“

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND