Hižo dźesaćlět traje njewěstosć

srjeda, 04. januara 2017 spisane wot:

Połoženje wsow Slepjanskeho regiona, kotrež su wot wotbagrowanja potrjechene, je wšo druhe hač spokojace. Wuwiće wjerći so w kole a nichtó njewě, kak dale póńdźe. To tež wjesnjanostu Reinharda Borka (CDU) njespokoja. Jost Schmidtchen je so z nim rozmołwjał.

Knježe Borko, kajke je tuchwilne połoženje hladajo na přichod brunicy a woby­dlerjow we wašej gmejnje?

R. Bork: 30. junija 2015 je Vattenfall přihoty přesydlenja, kotrež běchu hižo daloko postupowali, cofnył a wobdźělenym běrowam a firmam wupowědźił. Wot toho časa nimamy žane spušćomne wuprajenja wo dalšim wuwiću našich wsow. Z nowym wobsedźerjom EPH drje smy prěni raz rěčeli, njebě pak žanych dokładnych wuprajenjow. Za potrjechenych njeje ničo konkretneho wuskočiło.

Kak wobydlerjo na to reaguja?

Pospytaja nowy projekt

srjeda, 04. januara 2017 spisane wot:

Što je Budyske wokrjesne rjemjeslnistwo loni docpěło a kak startuje do noweho lěta? Axel Arlt je z jeho jednaćelku Sabinu Gotscha-Schock rěčał.

W kotrych wobłukach sće lońše přede­wzaća spjelnili?

S. Gotscha-Schock: „Dorostowe dźěło“ w swójskim domje smy derje zmištrowali. W měrcu 2016 wuzwolichu zjednoćenstwa elektromištra Franka Scholzu za noweho wokrjesneho rjemjeslniskeho mištra, po tym zo bě so třěchikryjerski mišter Joachim Winter staroby dla na wuměnk podał. W našich zjednoćenstwach su kubłanja minjene lěta dale přiběrali. Nimo powšitkownych poskićachu wone tójšto fachowospecifiskich kubłanjow, na přikład za sobudźěłaćerjow pjekarnjow, za instalaterow hač k zjawnemu předstajenju trendow frizurow.

Wjeršk bě zawěsće tež akcija „Dźakuju so“.

S. Gotscha-Schock: Akcija bě jara poradźena. Jadro bě wubědźowanje za rjemjeslniskich kupcow. Nimo hłowneju mytow – kónc tydźenja w Berlinje a kolesa – móžachmy wjace hač 50 dalšich mytow wulosować. 10. nowembra na hromadźe z IKK classic organizowanym „dnju strowoty“ smy je přepodali.

Z kotrymi ćežemi sće so bědźili?

Za nowe lěto je sej tež Towarstwo Cyrila a Metoda znowa wosebity kulturny wjeršk předewzało. Cordula Rataj­czakowa je so z předsydu TCM Jurjom Špitankom rozmołwjała.

Kotry kulturny wjeršk lětsa planujeće?

J. Špitank: Chcemy oratorij „Serbske jutry“ Jana Cyža a Chrysty Meškankoweje, kotrejež prapremjeru dožiwichmy 2013 w Chrósćicach, znowa předstajić. Budźe to tróšku skrótšena wersija, kotruž je hudźbny nawoda Friedemann Böhme zhromadnje z komponistom zdźěłał.

Što je Was k tomu pohnuło?

J. Špitank: Tehdy smy so hižo wo to prócowali, oratorij tež w sakskej stolicy předstajić, štož pak njeje so poradźiło. Běch za to, jón w Drježdźanskej Dwórskej cyrkwi přednjesć, wšako bě Alojs Andricki, kotrehož teksty z listow w oratoriju wužiwaja, tam jako jenički serbski kapłan skutkował. Chcemy serbsku duchownu kulturu tež ludźom w sakskej stolicy zbližić, a lětsa budźe tak daloko.

Štó budźe předstajenje spěchować?

Pódla być pomha sobu rozsudźeć

pjatk, 30. decembera 2016 spisane wot:
Jan Kral

Posedźenja gmejnskich radow su přewažnje zjawne, a kóždy smě so na nich wobdźělić. Wobsahi wuradźowanjow gmejny sčasom wozjewjeja, zo móža so zajimcy informować a tam snano pódla być. Na posedźenjach maja zdobom móžnosć, swoje naležnosće zjawnje wuprajić, a to w přitomnosći tych, kotřiž su w gmejnje za naležnosće wobydlerjow zamołwići.

Mějach lětsa składnosć, so na wjacorych posedźenjach gmejnskich radow wobdźělić. Nimo radźićelow bě na nich zrědka hdy dalši wobydler gmejny přitomny. Napadnyło mi je, zo so wobydlerjo wosebje potom wobdźěleja, maja-li něšto k skorženju abo hdyž jim rozsud gmejny prawje njesłodźi. Něšto wjac zajimcow přińdźe, dźe-li wo twarske naležnosće abo dróhotwar we wsy. Po wobjednanju jich naležnosće posedźenje zwjetša zaso wopušća, pokazujo tak, zo je wěc za nich wotbyta, ale zdobom tež, zo nimaja zajim na dalšich rozsudach a na jednanju gmejnskeje rady. Wjesnjanosća hižo dlěje wobkedźbuja, zo zajim za komunalnu politiku wot toho wotwisuje, w kotrej měrje je wobydler bjezposrědnje potrjecheny.

Zbrašeni dźěłarnje swj. Michała z Pančic-Kukowa su lětsa w septembru we wobłuku­ Połčničanskeje wusta­jeńcy skulpturow Markusa Keulera wosebity­ rejwanski projekt předstajili. Měrćin Weclich je so z nawodu dźě­łarnje Andreasom Ošiku wo projekće a dalšich předewzaćach ze zbrašenymi rozmołwjał.

Kak z rejwanskim projektom „zbrašeni zetkawaja wuměłstwo“ pokročujeće?

A. Ošika: Klóšter Marijina hwězda budźe 24. a 25. junija 2017 stacija łužiskeho wuměłstwoweho busa. Tón kónc tydźenja chcemy zajimcam rejwanski program předstajić. Do toho zbrašeni wězo pod profesionalnym nawodom dale intensiwnje a prawidłownje zwučuja.

Kak wažne tajke a podobne projekty za nich­ su?

Lětsa z bohatymi žnjemi

srjeda, 28. decembera 2016 spisane wot:

Wojerowske wuměłstwowe towarstwo je z dwurěčnosću regiona wusko zwjazane a zhladuje na lěto połne podawkow. Z předsydu Martinom Schmidtom je so Andreas Kirschke rozmołwjał.

Kak hódnoćiće lěto 2016 za towarstwo?

M. Schmidt: Bě to intensiwne lěto z bohatymi žnjemi. Wjace hač 70 zarjadowanjow smy přewjedli – čitanja, přednoški, koncerty, matineje, wustajeńcy, wulěty a samo dźesać literarnych wuchodźowanjow na temu Brigitte Reimann. Mějachmy samo hosći z Ameriki. Wo­sebity projekt „Ze žiwjenja Brigitty Reimann“ zwoprawdźichmy z hudźbnej šulu. Šulerjo słyšachu časowych swědkow, kotřiž běchu Reimann hišće wosobinsce znali. Na zakładźe toho spisachu šulerjo mału dźiwadłowu hru „Kak nasta Wo­jerowski młodźinski klub“.

Kajke bě čitanje z Kitom Lorencom?

M. Schmidt: Za nas bě wone jara wažne. Kito Lorenc čitaše basnje druhich awtorow, kotrež bě wón aktualnje do němčiny přenjesł, kaž tež teksty ze swojeje zažneje twórby „Struga“. Wot lěta 1970 smy z nim w rozmołwje zwjazani.

A matineja na česć Jurja Brězana?

Dawać je zbóžniše hač brać

pjatk, 23. decembera 2016 spisane wot:
Janek Wowčer

Na čim hody kóžde lěto znowa pytnu, je, zo dóstawam w tym času njeličomne mejlki, whatsappy a listy z postrowami a samo małe hodowne dariki. Druhdy wšak je mi to sprawnje prajene trochu napinace, ale lěto wot lěta ćěri mje někaja potajna móc, sej wšitke tele dopisy a přeća tola dokładnje přečitać. Při tym sej zas a zaso wuwědomjam, kelko wěrnosće w napisanych mudrosćach, basnjach kaž tež přisłowach k hodam tči. Předewšěm wuprajenje „měrliwe hody“ ma znajmjeńša za mnje tónraz hinašu wahu hač wšě lěta dotal. Zhladuju wosebje na njedawne podawki na swěće a w njedalokim Berlinje, hdźež žaruja wo wopory atentata, a na syły ćěkancow. Časćišo sym mjeztym prašenje słyšał, hač drje pola nas přez swjate dny wšitko měrne wostanje. Wotmołwu na to žanu nimam, mam pak wulku nadźiju, zo budu hodowne swjate dny we Łužicy a po wšěm swěće měrliwe a pokojne.

Chłóšćić haj, ale nic jenož

pjatk, 23. decembera 2016 spisane wot:

W Ralbicach ma dipl. med. Gerd Jahny swójsku lěkarsku praksu. Internist je runja swojim kolegam, domjacym lěkarjam, wustojny w najwšelakorišich medicinskich wobłukach. Měrćin Weclich je so z nim wo chłóšćenju rozmołwjał.

Móže to strowe być, štož ludźo na dohodownych wikach zjědźa a wupija?

G.Jahny: Zasadnje njeje to njestrowe. Wšako měli to rozumnje činić. A poprawom tež nješkodźi, hdyž jónu přez postronki bijemy a raz dwaj nopaškaj horceho wina pijemy, k tomu po­prjančki a praženu kołbasku jěmy. Njestrowe jenož je, činimy-li to přehusto.

Tež na wjesnych a druhich swjedźenjach so wjele pije a jě. Je to „zadźerženske wašnje w zhromadnosći“?

G. Jahny: Zasadnje je to woprawdźe skupinska dynamika. Ta nas často zawjeduje tak činić kaž druzy, zo njebychmy zboka stali. We wokolinje kaž na adwentnych wikach su tež wónje a aromy, kotrež so wupřestrěwaja. To wuwabja apetit. Jěmy rady tučnišo a wjace słódkeho, štož pak ćěło scyła njetrjeba.

Pomha běhać punty wotbyć?

Na slědach swjateje Borbory

srjeda, 21. decembera 2016 spisane wot:

Hórnikečanska energijowa fabrika chce klětu zajimcow přeprosyć, so na slědy swj. Borbory we Łužicy podać. Cordula Ratajczakowa je so z kuratorku Barbaru Brunner rozmołwjała.

Što je Was inspirowało, tajku turu poskićeć?

B. Brunner: We wobłuku rešeršow za wosebitu wustajeńcu, kotraž je pola nas hač do 4. junija přistupna, rozsudźich so wuskušować, kak je Borbora w našej kónčinje zastupjena. Z toho nastachu pokiwy za wulěty, kotrež móže sej wopytowar přehladki jako pohladnicu sobu wzać, zo móhł so sam na puć podać. Tak zrodźichmy ideju, wotpowědnu turu poskićeć, na kotrejž wodźimy zajimcow w běhu dnja wot jednoho městna na druhe. Stawizny wo jednotliwych postawach swjateje Borbory we Łužicy skića napjate stawiznički.

Na kotrych městnach je swjata swoje slědy­ we Łužicy zawostajiła?

Wědomostnicy wuwiće wobwliwuja

wutora, 20. decembera 2016 spisane wot:

Njedawna wuprawa delegacije Łužiskich Serbow do Waliziskeje je mjez wobdźělnikami trajny zaćišć zawostajiła. Dr. Fabian Jacobs z Budyskeho Serbskeho instituta je na někotre prašenja Milenki Rječcyneje wotmołwił.

Kak widźiće poskitk Domowiny, so pola druheje mjeńšiny rozhladować?

Dr. F. Jacobs: Sym jara dźakowny, zo smědźach jako zastupjer Serbskeho instituta skupinu přewodźeć. Předewšěm spodobał je so mi perfektny přihot programa. Tak bě móžno w krótkim času kompleksny dohlad do waliziskeje mjeńšinoweje politiki kaž tež do přichoda rěče a kultury dóstać.

Byšće sej dalše wuprawy přał a čehodla?

Serbska debata

nowostki LND