Budyšin (CS/SN). „Što stawa so w Americe?“ bě tema zańdźeneho zarjadowanja w rjedźe Budyskich narěčow, kotrež so pjatk wječor w Budyskej tachantskej cyrkwi wotmě. Dokelž sej mnoho wobydlerjow města tele prašenje staja, je tójšto připosłucharjow přichwatało a so wotmołwy stawiznarja a publicista Karla Schlögela nadźiješe. Jako su organizatorojo temu wječora wuzwolili, wšak njeje so scena mjez prezidentom USA Donaldom Trumpom a jeho ukrainskim kolegu Wolodolyrom Zelenskyjom w Oval Officu we Washingtonje hišće stała. Powěsće z Běłeho domu pak su předstawy Karla Schlögela přetrjechili, wón přizna. „Scenarij, z kotrymž dyrbimy wobchadźeć, je so dospołnje změnił“, wón zwurazni. Trump je Ukrainu a Europu přeradźił. Stawiznar so tohorunja praša, čehodla je móžno, zo so něchtó na čoło najmócnišeho kraja swěta dóstanje, kotryž njezmysł powěda, informowany njeje, a złe wěcy powěda. Hdźe je opozicija, hdźe je spjećowanje? To je prašenje, na kotrež tež Schlögel wotmołwić njemóže. Kraj je kaž lemjeny.
Mnichow (dpa/SN). Znowa wudyrjena debata wo wobchadźenju Bayerskich statnych zběrkow mólbow z rubjenymi wuměłskimi twórbami z časa nacionalsocializma zbudźa w židowskej wosadźe wulke znjeměrnjenje. Tole piše Charlotte Knobloch, prezidentka Israelitiskeje kultusoweje wosady w Mnichowje a Hornjej Bayerskej, w hóstnym přinošku za nowinu Süddeutsche Zeitung. „Dowěra do wěrjomnosće politiki a muzejow nastupajo wróćenje rubjeneho židowskeho wobsydstwa je střasena.“
Podhlad, zo Bayerske statne zběrki potomnikow bywšich wobsedźerjow při jich žadanjach za wróćenjom rubjenych drohoćinkow za nós wodźa, ma Knobloch runjewon za njeznjesliwe. Bayerska je po informacijach medijow tajnu lisćinu z něhdźe 200 pozdatnje rubjenymi židowskimi mólbami zestajiła. Wozjewili pak lisćinu njejsu. Nimo toho njejsu tež z potomnikami bywšich wobsedźerjow zwisk nawjazali, zo bychu proces wróćenja zahajili. Pola 800 dalšich mólbow na to tukaja, zo su tohorunja wot nacionalsocialistow rubjene. Statne zběrki wumjetowanja wotpokazuja.
Z wulkim wohenjom je so zhromadne grilowanje dweju swójbow w Kremmenje w sewjernej Braniborskej skónčiło. Ludźo běchu po jědźi smoker pod nabóčnu třěchu dwuswójbneho domu stajili. Na to so carport zapali. Płomjenja rozpřestrěchu so na třěchu, kotraž so dospołnje wotpali. Dwě žonje so snadnje zraništej. Škodu trochuja na 300 000 eurow. Wobě połojcy domu njejstej hižo wužiwajomnej. Policija pad přepytuje.
Zražce ze železnicu stej póstniskej norje w badensko-württembergskim Tübingenje zadźěwałoj. Na železniskim přechodźe je so bus zawróćić chcył. W tym wokomiku so škitnej zawěrje začiništej, dokelž so ćah bližeše. Dwě norje zawěrje ze zhromadnej mocu zběhnyštej, doniž so tej njezłamaštej. Bus móžeše kolije hišće sčasom wopušćić. Njebyštej-li norje zasahnyłoj, by drje k ćežkej zražce dóšło.
Gaza (dpa/SN). Razne mjezsobne hroženja tak a tak hižo chabłacy přiměr mjez Israelom a Hamas dale poćežuja. Ze swojim ultimatiwnym „poslednim warnowanjom“ žada sej prezident USA Donald Trump wot Hamas, zo wšitkich zastajencow nablaku pušći. Terorowa organizacija hrozy zastajencow morić, dyrbjał-li Israel Palestinjanow zaso nadběhować. Wurjadny pósłanc USA Steve Witkoff so nadźija, konflikt z jednanjemi rozrisać móc.
Bamž wěriwym so dźakował
Rom (dpa/SN). Prěni króć po zapokazanju do chorownje před třomi tydźenjemi je so bamž Franciskus z awdijowym poselstwom na wěriwych wobroćił. Z cyłeje wutroby so wón za paćer a dobre přeća dźakuje a wěriwych ze swojej modlitwu přewodźa, 88lětny rjekny. Poselstwo su wčera wječor na Pětrowym naměsće w Romje wozjewili. Tam zhromadźuja so kóždy wječor wěriwi a duchowni, zo bychu so za ćežko choreho swjateho wótca róžowc modlili.
China kritizuje nowe cła USA
Brüssel (dpa/SN). Reagujo na nowy wonkopolitiski kurs USA z Donaldom Trumpom na čole chce Europska unija brónjenje masiwnje zesylnić. EU „swoju powšitkownu hotowosć zakitowanja stopnjuje. Z tym wotstroni kritiske njedostatki a skrući technologiski a industrijny zakład za zakitowanje Europy“, rěka w zhromadnej deklaraciji wšěch 27 statnych a knježerstwowych šefow EU po krizowym zetkanju w Brüsselu.
Za to chcedźa namjet za nowe kredity we wobjimje hač do 150 miliardow eurow za zakitowanske wudawki zdźěłać a w tym zwisku wuwzaća w europskich prawidłach zadołženja přesadźić. Europska banka za inwesticije ma po woli knježerstwowych šefow swoje prawidła za přewostajenje kreditow tak změnić, zo móže inwesticije do brónjenja podpěrować.
Komisija EU bě spočatk tydźenja plan předstajiła, z kotrymž chcedźa Europu masiwnje wobrónić. Za to planuja inwesticije 800 miliardow eurow.