Njeskutki přiběraja

póndźela, 16. junija 2025 spisane wot:

Berlin (B/SN). Njeskutki přećiwo cyrkwjam su w lěće 2024 wo 21 proc. porno 2023 přiběrali, přećiwo mošejam wo 13 proc., kaž ze statistiskeho zapisa zwjazkoweho nutřkowneho ministerstwa wuchadźa. Powšitkowne nadběhi na nabožne zhromadźenstwa wučinjachu 11 proc. 7 504 njeskutki měrjachu so na politiskich reprezentantow, mjez nimi bě 5 554 antisemitiskich a 1 679 antiislamskich padow.

Prědowanja přepytował

Erlangen (B/SN). Prědowanja w mošejach Němskeje je islamski wědomostnik Jörn Thielmann přepytował. Wón zwěsći, „zo jedna so wo dospołnje akcep­tabelne wobsahi“, a wobžarowaše, zo medije a politikarjo njeregistruja, „zo na prědowanjach přitomnych wobstajnje k cyłotowaršnostnemu angažementej pohonjeja.“ W srjedźišću prědowanjow steja wšědny dźeń, spiri­tualnosć a towaršnostny angažement.

Za mnohotnosć wěry

Bórze wjace atomowych brónjow

póndźela, 16. junija 2025 spisane wot:

Stockholm (dpa/SN). Minjene lětdźesatki woteběraca ličba atomowych brónjow na swěće móhła po posudźowanju měrowych slědźerjow prěni króć zaso přiběrać. Po wšěm swěće so składy jadrowych brónjow modernizuja, wobstejace brónje so polěpšuja a z nowymi wudospołnjeja, kaž měrowy slědźenski institut Sipri zdźěla. Dźewjeć krajow ma atomowe brónje: ­Ruska, USA, Wulka Britaniska, Francoska, China, Indiska, Pakistan, Sewjerna Koreja a Israel.

Dalše zajeća wukazał

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je napjatu debatu swojeje migraciskeje politiki dla hišće dale přiwótřił. Republikan je zarjadej za zapućowanje ICE kazał, zajeća a wotsunjenja wosebje w metropolach Los Angelesu, Chicagu a New Yorku, hdźež demokraća knježa, rozšěrić. Zastojnicy měli „wšitko činić“, zo bychu „najwjetše masowe wotsunjenje w sta­wiznach kraja“ zwoprawdźili, wón rjekny.

Macron poboku Grönlandskeje

Protesty přećiwo prezidentej USA Donaldej Trumpej a toho postupowanju so w USA dale rozšěrjeja. Kaž tule w Chicagu w staće Illinois wobaraja so ludźo swojowólnosći prezidenta: Na jednym boku přesćěhuje wón ludźi, kotřiž bjez płaćiwych dokumentow w kraju přebywaja. Na druhim boku zarjaduje wojersku paradu k swojim narodninam – cyle kaž kral. Foto: Dylan Martinez

Na Mallorce znowa protestowali

póndźela, 16. junija 2025 spisane wot:
Palma (dpa/SN). ). Tysacy ludźi su znowa na kupje Mallorca přećiwo masowemu turizmej protestowali. Něhdźe 8 000 demonstrantow ćehnješe po informacijach policije wčera wječor po centrumje sto­licy kupy Palma. Demonstranća, mjez nimi rentnarjo a swójby z małymi dźěćimi, wołachu hesła kaž: „Štóž Mallorcu lu­buje, tón ju njezniči“. Organizatorojo protestow sej žadaja, turizm wobmjezować. K tomu słuša hornja mjeza wopytowarjow, zakaz wulětniskich łódźow a kónc turistiskeho přenajeća bydlenjow. Runje tole wuskutkuje so katastrofalnje na podruže. Lětsa wočakuja na kupje z runje milionom wobydlerjemi znowa wjace hač 13 milionow turistow. Protesty přećiwo tomu njejsu dotal ničo wunjesli.

Płaćizny energije wobmjezować

póndźela, 16. junija 2025 spisane wot:
Kananaskis (dpa/SN). Europska unija chce zhromadnje z USA horendnym płaćiznam energije jako sćěh wójny mjez ­Israelom a Iranom zadźěwać. Prezidentka komisije EU Ursula von der Leyen je wo tym z prezidentom USA Donaldom Trumpom rěčała, rjekny wona do zaha­jeja wjerška G7 w Kanadźe. Konkretne naprawy k wobmjezowanju płaćiznow wona njemjenowaše. W tankownjach Němskeje běchu wuskutki wójny na Bliskim wuchodźe hižo čujomne. Wčera rano płaćeštej liter bencina přerěznje 1,75 eurow a liter diesela 1,64 eurow. Tež tepjenski wolij bě jasnje dróši. Fachowcy wočakuja, zo płaćizny přichodne dny zaso woteběraja. Wolij bě so na swětowych wikach wójny dla chětro podróšił.

Israel hrozy wobydlerjam Teherana

póndźela, 16. junija 2025 spisane wot:

Tel Aviv (dpa/SN). Po nowych smjertnych raketowych nadpadach Irana na israelske města je zakitowanski minister Israel Katz wjećbu připowědźił. „Hubaty diktator z Teherana je so k mordarjej wuwił, kotryž zaměrnje na israelskich ciwilistow třěla“, piše Katz internetnje. „Wobydlerjo Teherana tole zapłaća – a to bórze.“ Israel nadběhuje wot minjeneho pjatka objekty w Iranje, mjez nimi atomowe připrawy, zepěranišća wójska a wolijowe zawody. Mjez woporami su wodźacy zastupnicy wójska a atomowi wědomostnicy.

Při nowych raketowych nadběhach ­Irana na israelske města je znajmjeńša wosom wobydlerjow žiwjenje přisadźiło. 92 ludźi so zrani. Z tym je ličba morjenych ludźi w Israelu wot pjatka na 23 rozrostła. Po informacijach pomocnikow su štyri iranske rakety w Tel Avivje rozbuchnyli. Detonacije načinichu wěcnu škodu. W Petach Tikava pola Tel Aviva su třo woby­dlerjo zemrěli, jako raketa do škitneje rumnosće zrazy, do kotrejež běchu sej wućeknyli. Ludźo su namołwjeni, w bunkrach škit pytać.

Wočakowanja na wjeršk snadne

póndźela, 16. junija 2025 spisane wot:

Zetkanje sydom wodźacych industrijnych krajow G7 w Kanadźe

Kananaskis (dpa/SN). Pod wliwom noweje wójny na Bliskim wuchodźe zahaja dźensa w Kanadźe prěnje wjerškowe zetkanje skupiny sydom wodźacych industrijnych krajow swěta G7 po nawróće Donalda Trumpa do Běłeho domu. Wčera wječor je Trump jako posledni z wobdźělnikow w Calgary přizemił. Dźensa měješe wón na dźěłowym posedźenju w hórskim městačku Kananaskis wo swětowej hospodarskej politice přednošować.

Zetkanja G7 maja poprawom zaměr, jednotnu liniju mjez wobdźělnikami ­nańć. Njewěstosć a konfliktny potencial mjez wobdźělnikami pak stej tak wulkej – wosebje hladajo na wójnu w Ukrainje a na eskalaciju w Bliskim wuchodźe – zo zwoprědka žane dojednanje njewočakowachu. Tuž tež žanu zhromadnu kónčnu deklaraciju zetkanja přihotowali njejsu. Wo wažnych temach chcedźa najebać ­to rěčeć. Za zwjazkoweho kanclera Friedricha Merza (CDU) je to prěnje wulke mjezynarodne wužadanje. Wón chce tohorunja k přitomnym porěčeć.

Wšitcy wobdźěleni byli

póndźela, 16. junija 2025 spisane wot:

Hoberske napinanja a wulka próca Chróšćanow při přihotach wulkeho jubileja k 800. róčnicy prěnjeho naspomnjenja wsy su so zadanili. Wosebje wočiwidne bě zasadźenje wjesnjanow za „swój jubilej“ wčera na swjedźenskim ćahu po wsy. Cyłe swójby běchu do jednotliwych wobrazow zapřijate a swoju rólu ze samozrozum­liwej hordosću wupjelnichu. Wulka ličba towarstwow w ćahu bě wuraz žiweje wjesneje zhromadnosće. Haj, samo rjadniske sotry klóštra Marija hwězda nje­běchu sej přeškoda, w ćahu sobu běžeć. Někotryžkuli wopytowar je so zawěsće prašał, hač drje by tajki bohaty přećah tež w jeho wsy móžny był.

Dobru naladu wuprudźachu Chrósćicy hižo sobotu na dworach, hdźež so bohatosć wjesneho žiwjenja nazornje wotbłyšćowaše. Rjany swjedźenski stan wosrjedź wsy bě dostojny symbol wjerška. Swjatočnosće 800. jubileja wsy njech zańdu jako wusahowacy podawk do Chróšćanskich stawiznow. Marko Wjeńka

Wosebity kulturny wjeršk zahajeny

póndźela, 16. junija 2025 spisane wot:
Na Nowym torhošću w Drježdźanach su minjenu sobotu lětuše Palaissowe lěćo ­zahajili. Hač do 24. awgusta zarjaduja tam koncerty, čitanja, rejwanske kursy a klawěrne nocy. Wobydlerjo a hosćo sakskeje krajneje stolicy wědźa sej wosebity kul­turny wjeršk na tutym historiskim městnje wažić, kiž ma stajnje tež wurjadny ­spektakularny raz. Zastup na zarjadowanja je darmotny. Foto: Jürgen Männel

To a tamne (16.06.25)

póndźela, 16. junija 2025 spisane wot:

Ćopłu kołbasku sej skazawši je so pjany šofer wosoboweho awta w Eilenburgu na sewjeru Sakskeje sam přeradźił. Swědkej w tankowni bě napadnyło, zo so 46lětnemu mužej jazyk chětro ćežko wjerći. Jako muž z kołbasku w ruce ze swojim awtom dale jědźeše, zawoła swědk policiju. Zastojnicy muža zadźeržachu a 1,8 promilow alkohola naměrichu. Jězbnu dowolnosć na městnje sćazachu.

Jendźelski narodny kopar David Beck­ham budźe na ryćerja powyšeny. Po wjelelětnym čakanju jemu kralowski dwór wysoku česć spožči. 50lětnemu koparskemu idolej je tole wulke wuznamjenjenje, wo kotrymž je dołho sonił a kiž je tež za jeho swójbu wulki „emocionalny wokomik“, Beckham nowinarjam přeradźi. Za jeho zasłužby za Wulku Britanisku spožča jemu titul ryćerja wosebiteho rjadu „Knight Bachelor“.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND