Skała wabi mnohich so wočerstwić

pjatk, 29. decembera 2023 spisane wot:

Njebjelčicy (SN/MiR). Z projektom „Žiwjenje w pózdnjej kamjentnej dobje“ je Njebjelčanske wuměłske a kubłanske towarstwo Kamjenjak z.t. swoju lětušu dźěławosć zakónčił. Swoje kónclětne zarjadowanje dožiwichu akterojo na wosebite wašnje. Něšto dnjow do hód zbližichu někotři čłonojo towarstwa Budyskim serbskim gymnaziastam 5. lětnika rjemjesła, kotrež ludźo w mjenowanej dobje wukonjachu kaž twarjenje z hlinu, zdobywanja muki ze zorna, hornčerjenje, předźenje kaž tež zamiškrjenje wohenja. „Tón dźeń běše po wuprajenju wučerjow přewšo wuspěšny“, rjekny čłonka předsydstwa towarstwa Kamjenjak Maritta Milhardt-Lange.

Hišće hač do Třoch kralow wabja „Magiske srjedźowěkowske šědźiwinowe nocy“ wopytowarjow na bywše Drježdźanske turněrnišćo „Stallhof“. Tam wustupuje mjez druhim prawidłownje skupina Fidelius 1813 ze serbskim muzikantom-huslerjom; a přećelam horceho wina skići so składnosć, sej tež po hodownych wikach někotružkuli šalčku popřeć. Foto: Jürgen Männel

Čitajće w nowym rozhledźe (29.12.23)

pjatk, 29. decembera 2023 spisane wot:

Stare lěto mamy hižo nimale za sobu. Da směje so nowe lěto na nas a kiwa z januarskim wudaćom kulturneho časopisa Rozhlada.

Připowědźi so z pisanym acrylowym wobrazom Helly Stoleccyc. Předsłowa jima so Anna-Rosina Wjeselina, kotraž wěnuje tute swojej dźowce Jasni-Róži. Jara jimace wopisa skutkowanje maćeršćiny na dźěćo a praša so, što stawa so poprawom z rěčnym stawom dźěsća, hdyž rozeznawatej so maćeršćina dźěsća a prěnja rěč maćerje.

Přizamknje so dalši přinošk zaběracy so z rěču Nicole Dołowy-Rubińskeje wo zachowanju a rewitalizaciji mjeńšinoweje rěče. Čehodla pozhubi so mjeńšinowa rěč a kak hodźi so tomu zadźěwać, rěč samo rewitalizować?

Evelyn Fiebiger přinošuje stawizniski pozadk Šěrachowym „Schul-Knischkam“ a wopisa jeho prócowanja ze směrnicow hornjołužiskeho šulskeho porjada z lěta 1770 knižku w serbskej rěči wudać.

Serija Michaela Meyera wo mjezynarodnych móžnych prjedownikach łapanja kokota we wulkim róžku pokroči.

Europska uniwersita Viadrina w Frankobrodźe nad Wódru je kónc nowembra nowy Centrum za pólske a ukrainske studije (Viadrina Center of Polish and Ukrainian Studies, VCPU) swjatočnje wotewrěła. Je to w tutej zestawje w Němskej jónkrótne interdisciplinarne srjedźišćo za slědźenje wo přitomnosći a zańdźenosći Pólskeje kaž tež Ukrainy. Wone wuńdźe z dotalneho Centruma za interdisciplinarne pólske studije.

Z nowym centrumom poskićuje Viadrina studentam přidatnu móžnosć za intensiwnu akademisku zaběru ze stawiznami, kulturu, politiku a towaršnosću Ukrainy kaž tež Pólskeje – w jeju europskich poćahach a w jeju globalnych zwiskach. Nimo toho chce VCPU nowe slědźerske projekty wuwiwać, wotpowědne wučbne poskitki stworić a derje přistupne móžnosće za transfer wědy za zjawnosć poskićeć. Za to chcedźa zamołwići wusko z podobnje wusměrjenymi wědomostnymi institucijemi w Europje a po cyłym swěće, wosebje pak z partnerami w Ukrainje a Pólskej hromadźe dźěłać.

Nowy nakład knihi předleži

štwórtk, 28. decembera 2023 spisane wot:
Serbin (TM/SN). W texaskim Serbinje je krótko do hód wušło nowe wudaće knihi Trudle Malinkoweje „Shores of Hope“. Jedna so wo jendźelski přełožk knihi wo serbskich wupućowarjach do zamórskich krajow, kotraž tež w serbskej a němskej rěči předleži. Němska wersija „Ufer der Hoffnung“ bě lětsa w Ludowym nakładnistwje Domowina znowa wušła. Nětčiši třeći nakład jendźelskeje wersije je nakładnistwo serbskeho towarstwa The Wendish Press přewzało. Naprašowanja za jendźelskorěčnym wudaćom přińdu hłownje z Ameriki a Awstralskeje, ale tež z Němskeje.

Arnošt Krygar

štwórtk, 28. decembera 2023 spisane wot:
Patoržicu 1923 zemrě w Budyšinje ewangelski farar na wotpočinku Arnošt Krygar. Dr. Ota Wićaz wo jeho zasłužbach pisaše: „W našich duchownych stawiznach pak změje wón přeco čestne mjeno jako naš prěni hymnologa a jako zawěsće hódny syn swojeho nana.“ Pochowany bu Arnošt Krygar w Poršicach, hdźež bě 28 lět z wosadnym fararjom. Narodźi so 18. žnjenca 1847 tohorunja w Poršicach, hdźež bě jeho nan Hendrich Awgust Krygar tohorunja z wosadnym duchownym. Po maturje w Budyšinje a studiju teologije w Lipsku bu Arnošt Krygar najprjedy domjacy wučer a wot 1874 do 1877 wučerješe na Budyskim krajnostawskim wučerskim seminarje. Po tym bě jako diakon w Kamjencu serbsce prědował. Šěsć lět bě farar w Budyšinku a po tym w Poršicach. W tutym času bě tři lěta z Michałom Domašku redaktor Misionskeho Posoła a zastupi do Maćicy Serbskeje. Jeho najwjetša zasłužba bě, zo je slědźenja nana za serbskimi ­kěrlušemi wuspěšnje dale wjedł: Arnošt Krygar je wjace hač 800 serbskich kěr­lušow w rukopisu zawostajenym dźěle „Serbska kěrlušowa konkordanca abo klučik k serbskim spěwarskim“ wopisał. Manfred Laduš

Hodowne wiki „wot žonow za žony“

srjeda, 27. decembera 2023 spisane wot:

Kulow (SN/MG). Zašły pjatk bě tak daloko: Prěni raz přeprosychu młode serbske žony na kulturne hodowne wiki do Jakubetzoweho wustawa do Kulowa. Zarjadowanje steješe pod hesłom „wot žonow za žony“. Na iniciatiwu serbsko-žónskeho Spoken Word kolektiwa „Lost Poetas“, kotryž je hižo dlěje za swoje teksty z kritiskim zhladowanjom na serbski lud a swoje žiwjenje jako žony w změnjacym swěće znaty, běchu so hnydom wjacore iniciatiwy a cyłki žonow na zarjadowanju wobdźělili.

Rumpozid

pjatk, 22. decembera 2023 spisane wot:

Hodowna kriminalka Serbskich Nowin 2023, napisał Měrćin Wjenk

Zbytki wosoby lěpja na fasadźe domskeho. A wšudźom telko kreje. Komisarej Šmitej so tak prawje wěrić njecha, kelko kreje tajki čłowjek w sebi ma. Wón steji do myslow zanurjeny wosrjedź hasy a přihladuje, kak mustwo patologow a kriminalnych technikarkow w sćinje sylnych lampow čwaki mjasa z pincetami z murje drapa. W ramiku rozbiteho wokna jewi so dalša kolegina. „Smy ju namakali“, wona wótře woła a dźerži přewidnu plastowu titu z čłowječej hłowu dowysoka. ­Wobličo je lědma spóznajomne, na hłowje wisa zesmudźena čerwjena měca, kumštna broda je rozběžała a so do kože paliła.

Statne dźiwadło Choćebuz pokaza dźensa, pjatk, kaž tež přichodnu póndźelu sławny balet „Tłuskać“ z hudźbu Pjotra Iljiča Čajkowskeho po powědančku E. T. A. Hoffmanna . Zajimcy njech měja so do spěcha – snadnu ličbu zbywacych zastupnych lisćikow předawaja pod www.staatstheater-cottbus.de za 37 eurow na wosobu. Foto: Jan Rewazow

Chór Budyšin swjeći 60. róčnicu

pjatk, 22. decembera 2023 spisane wot:

Budyšin (bwi/SN). Chór Budyšin je swoju lětušu hłownu zhromadźiznu minjenu póndźelu w Röhrscheidtowej bašće Serbskeho ludoweho ansambla wotměł. Na njej rozprawješe předsydstwo chóra wo lětušej dźěławosći a zhromadnje su spěwarki a spěwarjo za klětu nowy plan wobzamknyli. Minjene lěto měješe chór tójšto wjerškow. Nimo proboweho lěhwa w Ochranowje, swójskich koncertow w Malešecach, Jelenjej Górje, na Čornoboze abo w Drježdźanach, běše to lětsa wosebje sobuskutkowanje při inscenaciji „Wójna a ...“ ansambla. Z tutym je chór dohromady štyri razy w Budyšinje a Choćebuzu wustupił.

Lěto 2024 budźe wurjadne za chór, ­dokelž woswjeći 60. róčnicu swojeho załoženja. Za jubilej je sej chór nimo na­rodninskeho swjedźenja tež wosebity ­nahrawanski projekt předewzał.

Tuchwilu ma chór 31 spěwacych čłonow a dźesać spěchowacych. Wosebje dźakuje so chór wšitkim podpěraćelam a spěchowarjam chóra, kotřiž wobstajnu dźěławosć zmóžnjeja. Hłownje su to Serbski ludowy ansambl, kotryž probowe móžnosće k dispoziciji staji, a Załožba za serbski lud, kotraž financowanje aktiwitow podpěruje.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND