Premjera při wuwoznym mosće F60

póndźela, 22. septembera 2025 spisane wot:
Premjera interaktiwneje inscenacije „Mjaseckoma“, kotruž wuhotowarjej Delnjoserbske kulturne towarstwo Studnja a wuměłstwowy kolektiw Santa Christina jako „imersiwne pućowanje k měsačkej“ wopisujetej, je minjeny pjatk wopytowarjow ­kołowokoło bywšeje jamy Klěśišća-Sewjer putała. Jako pasažěrojo z wosebitej ­awdijotechniku wuhotowaneho woza podachu so na „performatwinu ekskursiju do paralelneho swěta“. Tuta wotbłyšćowaše stawizny a rysowaše móžny přichod areala, kiž je předewšěm za atrakciju „ležaca Eiffelowa wěža Łužicy“ znaty. Pjeć dalšich předstajenjow je planowanych, a to na prěnimaj kóncomaj tydźenja oktobra. Foto: NC/Konstanze Kušyc

W cyrkwi Marije a Marty w Budyšinje wotmě so tydźenja koncert składnostnje 80. róčnicy kónca Druheje swětoweje wójny. Ze swojim programom „Zo njech dobra Němska kćěje ...“ prezentowaše ­dujerski kwintet Opus 45 zhromadnje z w Budyšinje rodźenym dźiwadźelnikom Romanom Knižku hnujacu hudźbnu hommage na stawizny, kotraž drje mnohim připosłucharjam hišće dołho w pomjatku wostanje.

W srjedźišću zhromadneho projekta třoch Budyskich gymnazijow – Friedricha-Schilleroweho, Philippa Melanchthonoweho a serbskeho gymnazija – steješe ­hesło „Dopominanje, napominanje a nadźija“. Před 650 šulerkami a šulerjemi Opus 45 skutkownje pokaza, kak ­zamóže hudźba dopomnjenki zachować a mosty mjez zašłosću a přitomnosću twarić. Wobsahowe ćežišćo koncerta bě kónc wójny w Budyšinje, štož so w tekstach nazornje tematizowaše. Roman Knižka čitaše z wulkej intensitu z dźenikow, listow a rozprawow časowych swědkow wo poslednich wójnskich dnjach w swojim ródnym měsće Budyšinje, z čimž spožči programej přidatnu emocionalnu a rozswětlowacu dimensiju.

Wažnosć literarneho přełožowanja

pjatk, 19. septembera 2025 spisane wot:

Literarne přełožowanje je za kóždu ­narodnu literaturu wažny wobstatk. Njeńdźe jenož wo to, ludźom tekst spřistupnić, kiž je snano w jim njezrozumliwej rěči napisany. Dźe wo wosebite wašnje literarneho tworjenja, kiž so ­intensiwnje z wěstym tekstom zaběra. Dźe wo rozwiće swójskeje kultury a rěče, wo zapřijeće šěršeho horiconta do swójskeho małeho swěta. Nic podarmo rěka přełožowar w jendźelskej rěči interpreter.

Wuslědk wuměny wuměłstwa

pjatk, 19. septembera 2025 spisane wot:
Wustajeńca Choćebuskeho Serbskeho muzeja „Poezija přirody – Serbske wuměłstwo zetkawa awstralski dot-painting“ bě wuměłči Christinje Grätz (nalěwo) dźens tydźenja ze składnosću, we wobłuku wodźenja a slědowaceje rozmołwy na podiju mjez druhim z dr. Birgit Scheps-Bretschneider z Lipšćanskeho Grassi-muzeja a dr. Fabianom Jacobsom ze Serbskeho instituta přeradźić, kak je k přehladce dóšło: Na słužbnym přebytku w Awstralskej je domoródnym serbskej bosěrowanej jejce dariła. Woni dźakowachu so jej ze swójskimi wuměłskimi twórbami w stilu dot-paintinga. Přehladka je hišće hač do zajutřišeje njedźele přistupna. Foto: Andrea Pawlikowa

Wužadanje, zetkawanje a dopóznaće

štwórtk, 18. septembera 2025 spisane wot:

W mytowanej seriji „Against All Gods“ reprezentuje Glorija Lanzyna katolske křesćanstwo

Šěsć dźělow wopřijaca reportaža „Against All Gods – WG wěry“ je njedawno Němske telewizijne myto w kategoriji „najlěpši infotainment“ dobyła. Produkcija sćelaka ZDF je loni šěroki publikum zahoriła. Nazymu ma dalša stafla slědować. Lisa-Maria Cyžec je so z Gloriju Lanzynej, kotraž tam katolske křesćanstwo reprezentuje, wo wěrje, wosobinskich wužadanjach a nazhonjenjach rozmołwjała.

Kak napjate bě, nimale tydźeń z ludźimi druhich nabožinow bydlić?

Sezonu naročnje zahajili

srjeda, 17. septembera 2025 spisane wot:

Budyšin (CRM/SN). Jean Kurt Forest, Jan Rawp, Alexander Zemlinsky a Dimitrij Šostakowič – štyri mjena raz mjenje, raz bóle znatych komponistow jewjachu so minjenu njedźelu w programje 1. sinfoniskeho koncerta Serbskeho ludoweho ansambla tuteje sezony. Orchester domu, nětko pod mjenom Serbska komorna filharmonija wustupujo, nawjedo­waše agilna šefdirigentka Katharina Dickopf­. Spěwna solistka běše renoměrowana sopranistka Romy Petrick.

Wuměłstwo, rjemjesło a kreatiwita zwjazuja wobdźělnikow 19. mjezynarodneje rězbarskeje dźěłarnički w Miłočanskej skale. Dwě njedźeli je dźewjeć wuměłcow z cyłeho swěta w kreatiwnej zhromadnosći dźěłało. Su swoje ideje do drjewa a wšelakich družin kamjenja přeměnili a cyle rozdźělne skulptury zhotowili.

Miłoćicy (lcm/SN). Hižo šesty raz je so čěski rězbar Robert Alger na mjezynarodnej rězbarskej dźěłarničce w Miłočanskej skale wobdźělił. Lětsa wěnuje so wón zornowcowej skulpturje, kotraž nosy titul „Słónco a měsačk – Johann Schadowitz a jeho rapak“. Ze swojim dźěłom chce Alger realnu figuru Johanna von Schadowitza počesćić, kotraž je hač do dźensnišeho wusko z Łužicu zwjazana. Poprawom znata powěsć wo Krabaće mnohich do raja bajkow wjedźe – Čecha pak chce Schadowitza w pozitiwnym, realnym swětle pokazać. Mjenujcy jako wosobinu, kotraž tež zwonka mytow wuznamnje skutkowaše. Tohodla njepředstaja jeho jako starca, ale muža srěnjeje staroby: nazhonity, skerje prašejo a wobkedźbujo.

Heppenheim (SN). Lětnu hłownu zhromadźiznu němskeje wotnožki organizacije zarjadowarjow mjezynarodnych folklornych festiwalow CIOFF su minjeny kónc tydźenja w Heppenheimje na juhu Hessenskeje přewjedli. CIOFF (Mjezynarodna rada organizacijow za folklorne festiwale a ludowe wuměłstwo) zasadźuje so za zachowanje a spěchowanje imaterielneho kulturneho herbstwa z pomocu mjezynarodnych folklornych festiwalow.

Lětušu zhromadźiznu charakterizowaše personelny přewrót: Wjelelětny předsyda Norbert Müller hižo k wólbam njenastupi. Za noweho předsydu wuzwolichu zastupjerjo Klausa Hohmeiera, kotryž zastojnstwo za přichodne štyri lět přewza. Marka Kowarja su jako přisydnika w předsydstwje wobkrućili.

Budyšin (SN/bn). „Móžeš so jeno dźiwać, kak aktualna tale fabula nadal je“, zahaji wudawaćelka Lubina Hajduk-Veljkovićowa wčerawšu knižnu premjeru serbskeho přełožka klasikarja Georgea Orwella „Animal farm abo hotowe swinstwo“ w połnje wobsadźenej Smolerjec kniharni. Do poprawneho předstajenja publikacije, wušłeje w Lipšćanskim nakładnistwje Veles, gratulowaše wona přepodawši kwěćel nawjednicy předawanišća Annett Šołćic, kotraž mjeztym „40 lět literaturu posrědkuje“. Dale dźakowaše so Martinej Holanskemu za zeserbšćenje fabule a Isy Bryccynej za wuhotowanje, wuměłči Siggiko za ilustracije, Boženje Braumanowej za lektorizowanje kaž tež Julianje Rehnolt za dosłowo noweje knihi. Nimo toho wuzběhny spěchowanje ze stron Załožby za serbski lud, kotremuž běchu so někotři čłonojo pjenjezy přizwolaceho gremija dosć wutrajnje spjećowali. Přiwšěm njeje wěsta njewola, kontrowersny, originalnje w lěće 1945 wozjewjeny roman wudawać resp. spřistupnjeć, nowa.

Swětosławna šansoneta Ute Lemper interpretuje zajutřišim, njedźelu, spěwy Kurta Weilla w Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle. Program wopřijima twórby, kiž bě před 125 lětami narodźeny a před 75 lětami zemrěty komponist za čas Weimarskeje republiki, slědowaceho eksila w Francoskej a po emigraciji do USA stworił. Na křidle přewodźa ju Vana Gierig. Foto: IMAGO/Stefan Arend

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND