Nowy akcent

póndźela, 16. decembera 2019 spisane wot:
Štož bě na spočatku lońšeho adwentneho koncerta 1. serbskeje kulturneje brigady w Budyskej Michałskej cyrkwi připosłucharjam wutrobu hrěło, wopokaza so tež sobotu zaso jako kedźbyhódny zazběh. A podobnje su to lětsa zawěsće tež hosćo z Libereca začuwali, kotřiž we wobłuku wuprawy w adwentnym Budyšinje přebywachu. Z třoch městnow zanošowana adwentna­ antifona „Rosujće, njebjesa, na zemju dele“ posrědkowaše wosebite słuchowe dožiwjenje. Wo tajke staraše so tohorunja, a za mnohich wopytowarjow koncerta snano překwapjacy, mały chór Budyskeho Serbskeho gymnazija pod nawodom­ wučerki hudźby Judith Škodźineje. Čerstwe wysoke hłosy šulerkow a šulerjow tworjachu nowy akcent w adwentnym koncertowanju brigady. Wone koncertne dožiwjenje wudospołnichu, haj stopnjowachu. Derje, zo zamó so publikum wo wukonitosći małeho chóra sobu přeswědčić. Brigadnicy so tuž wo dorost starosćić njetrjebaja. Axel Arlt

Měto Pernak je njedźelu, 8. decembra, zemrěł. Zhubimy z nim Serba, kiž je so za swój lud mnohostronsce angažował. A činješe to z bywšeho Zapadneho Berlina, hdźež ze swójbu bydleše.

Wuzběhnyć ma so jeho 13 lět trajace skutkowanje jako předsyda Maśicy Serbskeje. Wón bě załoženje tohole serbskeho wědomostneho towarstwa w Delnjej Łužicy 1993 hłownje sobu nastorčił, kotrež hač do dźensnišeho serbske kulturne žiwjenje wobohaća. Wosebje wažne je jemu při sporym dźěle bě, zo jednory lud na wsach zaso přistup k swojim serbskim korjenjam namaka. Hromadźe z druhimi je wón wosobiny serbskeho kulturneho žiwjenja počesćił a jim tam, hdźež běchu so narodźili abo skutkowali, hódny pomnik stajił. Wuzběhnjenjahódne su pomnik za rěčewědnika Mjertyna Monja w Turnowje kaž tež wopominanskej tafli za molerja Fryca Latku w Nowej Wsy a za awtora prěnich ćišćanych serbskich knihow Albina Mollera w Tšupcu. Za to kaž tež za dalše aktiwity spožči Maćica/Maśica Serbska njeboćičkemu w lěće 2008 čestne čłonstwo. Lěto na to wu­znamjenichu jeho z Mytom Ćišinskim.

Kulturny konwent kulturneho ruma Hornja Łužica-Delnja Šleska je wčera na swojim lětušim poslednim pose­dźenju w Zhorjelcu dalše spěchowanje za klětu we wobjimje wjace hač 1,2 milionow eurow wobzamknył.

Zhorjelc (SN/CoR). Centralnej dypkaj na wče­rawšim dnjowym porjedźe konwenta stej spěchowanskej lisćinje za kulturne projekty a inwestiwne naprawy insti­tucijow w lěće 2020.

Tak chcedźa sydom institucijam do­hro­mady 530 000 eurow přewostajić. Najwjace pjenjez z tróšku wjace hač 300 000 eurami zaplanuja za centralnej magacinaj Serbskeho muzeja Budyšin a Kamjenskeho Muzeja zapadneje Łužicy. Twarjenje na Budyskej Lubijskej budźe jako skład za wobě instituciji wuhotowany. Serbski ludowy ansambl dóstanje za nowostrukturowanje a wutwar notoweho archiwa něhdźe 50 000 eurow.

Wustajeńca a forum wo nas w Zapadnym Berlinje

štwórtk, 12. decembera 2019 spisane wot:

Druhi decemberski kónc tydźenja 1989 wotmě so třidnjowska mjezynarodna konferenca „Serbja – narodna mjeńšina w NDR“ w Ewangelskej akademiji Berlin-Wannsee. Atribut „mjezynarodna“ bě trochu přehnaty, dokelž běchu jeje wobdźělnicy přewažnje Serbja z Łužicy, z wuchodneho a Zapadneho Berlina a dalši hosćo.

Po tym zo njeběchu loni Literarne Nobelowe myto skandala dla spožčili, je šwedska akademija wčera dweju lawreatow wuznamjeniła. Pólka Olga Tokarczuk přija z rukow šwedskeho krala Carla XVI. Gustafa myto za lěto 2018, Peter Handke dósta lětuše­ myto. Cyłkownje su dwanaće wědomostnikam a dwěmaj spisowaćelomaj Nobelowe­ myto na swjatočnej ceremoniji přepodali. Foto: pa/Jonas Ekstromer

Tež w Žitawje napjatosć knježi

wutora, 10. decembera 2019 spisane wot:

Žitawa/Drježdźany/Kamjenica (SN/at). Saksky kandidaća za titul „kulturna sto­lica Europy 2025“ hladaja z wosebitej kedźbnosću na přichodne koło wubědźowanja. Štwórtk chce Kulturna załožba krajow w Berlinje wozjewić, kotre z němskich požadarjow w tukrajnej konkurency na tak mjenowanu shortlist přińdźe. Tu ma potom předsyda konferency kulturnych ministrow zwjazkowych krajow wobkrućić.

W Němskej prócuje so wosom městow wo titl. Nimo sakskich kandidatow Žitawa, Drježdźany a Kamjenica su to wulkoměsta Gera (Durinska), Hannover, Hildesheim (Delnja Sakska), Magdeburg (Saksko-Anhaltska) kaž tež Nürnberg (Bayerska). Dźensa a jutře posudźuje europ­ska jury jich zapodate požadanja, kaž Kulturna załožba krajow, zarjado­warka narodneho wurisanja, na swojej internetnej stronje připowědźa.

„Napjatosć hižo nětko začuwam“, rje­kny Žitawski wyši měšćanosta Thomas Zenker (njestronjam) powěsćerni dpa.

Na zakładźe zajutřišim předstajeneje shortlist poruči jury klětu nazymu němsku „kulturnu stolicu Europy 2025“.

Jan Wornar

wutora, 10. decembera 2019 spisane wot:
7. hodownika by Jan Wornar 85ćiny swjećił. Wón njebě jenož twórc dźěćaceje a młodźinskeje­ literatury, ale tež znata wosoba w serbskim sporće. W čěskich Warnoćicach njechodźeše wot lěta 1947 do 1949 jenož na kopańcu mustwa Hraničáři, ale zwučowaše w Sokole a wobdźěli so 1948 na Wšosokołskim zlěće w Praze. Po nawróće do Łužicy bu 1951 z wolejbulowym mustwom Budyskeje Serbskeje wyšeje šule sakski młodźinski mišter. W ródnych Hórkach słušeše k załožićelam sportoweje jednoty. Kopańcu hraješe wón za Hórki, SWŠ Budyšin a za serbsku wubranku studentow. We wolejbulu je za Rotaciju Budyšin a Ralbičansku šulu mocy měrił. Ze šulskim mustwom doby 1986 sokołski turněr wo pokal Domowiny. Wornar měješe podźěl na nastaću rjaneho stadiona w Hórkach a při přewjedźenju sportowych a kulturnych swjedźenjow župy „Michał Hórnik“. Po studiju w Lipsku bě wón wot 1959 sportowy wučer na Budyskim Serbskim wučerskim wustawje, po 1962 na Serbskej polytechniskej wyšej šuli města, po přesydlenju do Noweje Wjeski w Ralbicach. W lěće 1993 słušeše k załožićelam noweho Serbskeho Sokoła. Jan Wornar zemrě 20. meje 1999. Mikławš Krawc

Kulojte blido republiki dźěłać započało

póndźela, 09. decembera 2019 spisane wot:

7. hodownika 1989 zahaji na iniciatiwu Zwjazka ewangelskich cyrkwjow NDR kulojte blido republiki w Berlinskim Dietricha Bonhoefferowym domje swoju jara wuznamnu skutkownosć. „Wažne za nas je, zo wšitke politiske mocy kraja móžnosć dóstanu, runoprawnje sobu dźěłać na zwoprawdźenju zakładnych prašenjow wobnowjenja towaršnosće. Čas chwata“, wuzběhny tehdy wyši cyrkwinski rada Martin Ziegler. Zhromadnje z ewangelskimi­ cyrkwjemi kraja běštej tež Berlinska biskopska konferenca romsko-katolskeje cyrkwje a Dźěłowe zjednoćenstwo křesćanskich cyrkwjow NDR na schadźowanje­ za kulojtym blidom přeprosyłoj. Kaž Martin Ziegler rjekny, ma mjeno schadźowanišća być symboliske za duch wuradźowanjow. Ewangelski farar­ a kěrlušer Dietrich Bonhoeffer zawjazuje, so politiskej a towaršnostnej zamołwitosći njewuwinyć.

Šulerjo knihu předpołoža

póndźela, 09. decembera 2019 spisane wot:

Budyšin (SN). Pod hesłom „Schadźowanka zwěrjatow“ předpołoža šulerjo Ral­bičanskeje wyšeje šule prěnju swójsku knihu. We wobłuku projekta „Naša serbska kniha“ su šulerki a šulerjo 7. lětnika nowe serbske fabule we wučbje sami spisa­li a ilustrowali a pozdźišo cyły pro­ces­ nastaća nowostki sobu přewodźeli. Nětko je wona w Ludowym nakładni­stwje Domowina wušła.

Kniha změje štwórtk w Konjecach premjeru a je w Serbskej wyšej šuli Ralbicy na předań.

Budyšin (SN/bn). Wosebita knižna premjera na njewšědnym městnje – tak hodźała so wčerawša prezentacija „Statistiki łužiskich Serbow“ Arnošta Muki w Muzeju Budyšin zjimać. „Wjeselu so, zo sće dźensa wšitcy přišli, zo bychmy zhromadnje 133 lět zapozdźenu premjeru swjećili a tak jednu z najbóle wusahowacych wosobinow łužiskeje wědomosće počesćili“, powita wudawaćel w Ludowym nakładnistwje Domowina wušłeje publikacije dr. Robert Lorenc něhdźe dwaceći zajimcow. „Kniha Muki je centralne žórło za łužiske stawizny na proze industrializacije a słuša poprawom do wědomostneje literatury Němskeje. Dotal wšak to předewšěm tohodla móžno njebě, dokelž žaneje němskeje wersije njebě“, Loren­c mysl za swojim přełožkom rozłožujo podšmórny. Zo je so zhromadnje z LND za muzej jako zarjadnišćo rozsudźił, ma za njeho konkretnu přičinu: „Łužica je dwurěčna kónčina. Wěcy, městnosće a často tež wosoby maja tu dwě mjenje. Swět je takrjec w dualu. Zo bychmy sej to wuwědomili, pak dyrbimy hdys a hdys zwučene kruhi wopušćić.“

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025