Budyšin (SN/bn). Serbski ludowy ansambl je předwčerawšim rejowanski kruch „Smy! Bin ich?“ prapremjernje na swojej wupředatej žurli w Budyšinje předstajił. Produkcija bu po słowach intendanta SLA Tomasa Kreibicha-Nawki „po połdra lěće přihota zwoprawdźena“ a wotbłyšćuje „sensibelnu temu, što serbskosć wučinja“. W tym zwisku dźakowaše so předewšěm wosobinam, kotrež běchu „zwólniwe, před kameru prašenje za serbskej identitu rozjimać“. Wurězki tak nastatych interviewow – nahrawanja wopřijimaja dohromady něhdźe 20 hodźinow – tworja žro inscenacije. Wuprajenjam wuznawacych so Serbow steja mysle mjezynarodnych wobdźělnikow napřećo, kotřiž swój wid na tudyši awtochtony lud w přirunowanju nastupajo (připóznate) mjeńšiny w swojej domiznje posrědkuja. Ćežišćo zaběraja při tym ludowe reje, kajkež su na přikład za rozdźělne regiony w Italskej, Šwedskej, Awstralskej abo Chorwatskej charakteristiske. Raz z hudźbu, raz bjez njeje podawa balet SLA wotpowědne přikłady, kotrež rejowane pokazki na (pječa) typiske serbske wašnja a tradicije kontrastuja.

„Juro“ a „Matej“ kaž w rozhłosu

pjatk, 29. nowembera 2024 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). We wobłuku posedźenjow wědomostneje přirady, kuratorija a towarstwa Serbskeho instituta (SI), z kotrymiž so stajnje nazymu dźěłowy plan slědźenišća za slědowace lěto přihotuje, wotmě so wčera zjawny přednošk „Technology meets language – Předčitanska funkcija za delnjo- a hornjoserbšćinu“ na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja. Něhdźe 50 zajimcow powitawši podšmórny direktor SI prof. Hauke Bartels wuznam „slědźenskeho projekta, kotryž je nowe dopóznaća a daty nastupajo serbšćinu wujewił“ a podźakowa so Sakskemu statemu ministerstwu za wědomosć, kulturu a turizm za „šćedriwe spěchowanje předewzaća w minjenych šěsć lětach“.

Wulkotny hudźbny swjedźeń

štwórtk, 28. nowembera 2024 spisane wot:

Wuspěšnje wubědźowanje etniskich mjeńšinow po wašnju Eurovision song contesta na Korsice

Pjatk, 23. nowembra, wotmě so 14. wudaće „mjeńšinoweje Eurowizije“ LIET International, tónraz w měsće Bastia na kupje Korsika. Njehladajo njewjedra, kotrehož dla so wjacori wobdźělnicy zapozdźichu, wotmě so wulkotny hudźbny swjedźeń. Žurla Sala Centru Culturale Alb‘oru bě z wjace hač 300 wopytowarjemi połnje wobsadźena, cyłkownje dźesać wuměłcow/cyłkow je na jewišću wustupowało. Wothłosowali su přihladowarjo online kaž tež mjezynarodna jury na městnje. Kaž pola „wulkeho ESC“ njesmědźachu za „swojich“ kandidatow hłosować. Handrij Špitank ze Serbskeho rozhłosa bě tuž jako čłon jury za přinošk „Foarby“ Melissy Pander ze Zapadneje Friziskeje wotěrował, wuzběhnywši jeje „přewšo wysoki profesionelny niwow“. Najwjace hłosow a z tym hłowne myto „Spěwacy ptak“ kaž tež šek we wysokosći 3 000 eurow pak zdoby sej Nani Vazana. „Una Segunda Pie“, jeje spěw „wo přichodźe do smjerće“, přeswědči jurorow z „njewšědnje zabawjacym motiwom a mystiskim zmysłom“.

Wojerecy wuměłsce w Budyšinje

štwórtk, 28. nowembera 2024 spisane wot:
Schodźišćo Budyskeho Serbskeho domu je tuchwilu z wustajenišćom přehladki „Via Sorabica – HoyWoj“. Wustajeńca prezentuje mólby, rysowanki, kolaže a skicy, kotrež je dohromady jědnaće wobdźělnikow lětušeje třidnjowskeje dźěłarnički Spěchowanskeho kruha za serbsku ludowu kulturu pod nawodom Maje Nageloweje we Wojerecach zdźěłało. Motiwisce přewahuja impresije města, wokolneje přirody a tamnišeje serbskeje drasty, kaž na přikład twórbje Ludmiły Bizoldoweje (na wobrazu z Markom Brukom) pokazujetej. Na wčerawšej wernisaži, kotraž 50 zajimcow přiwabi, podźakowa so Sonja Hrjehorjowa wšitkim sobuskutkowacym, wuzběhny­wši organizaciju dźěłarnički zamołwjacu Therezu Krygarjowu kaž tež wotewrjenje hudźbnje wobrubjaceju Stanija Wencela a Franca Schäfera. Foto: Hanka Šěnec

Wobstajny proces „ćahanja ludow“

srjeda, 27. nowembera 2024 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Pod nadpismom „Stawizny a migracija w namrětych kajkosćach (Erbgut)“ je Maćica Serbska wčera poslednje zarjadowanje lětušeje Maćičneje akademije w Budyskim Serbskim domje wuhotowało. Wědomostnicy Lipšćanskeho Maxa Planckoweho instituta za ewolucionarnu antropologiju prof. dr. Johannes Krause, dr. Zuzana Hofmanová a dr. Joscha Gretzinger předstajichu „prěnje dopóznaća“ aktualneho interdisciplinarneho slědźenskeho projekta wjacorych europskich fachowych institucijow, w kotrehož wobłuku přepytuja „na zakładźe archeogenetiki přewróty a změny čłowječeje populacije za čas tak mjenowaneho ćahanja ludow“.

„Palenc“ mjeztym ze standardom

wutora, 26. nowembera 2024 spisane wot:

Před 20 lětami je huslacy spěwytwórc Geigerzähler swój debitowy album „Dagegen!­“ wudał. Róčnica bě jemu z přiležnosću, zynkonošak znowa wudać, a to na kaseće kaž tež digitalnje. Za tak mjenowanu record-rerelease-party je sej minjeny pjatk sep hosći přeprosył, z kotrymiž je w zašłymaj lětdźesatkomaj zhromadnje wustupował.

Berlin (SN/bn). „Nawjazujo na poklaty čas korony“ zahajichu z balkona zynki pozawny a tuby koncert nad Berlinskim klubom Fischladen. W měnjacych so wobsadkach kaž tež solistisce předstaji Geigerzähler na to w kopaće połnym etablissemenće wjerški swójskeje disko­grafije, mjenujo swoje twórby „zhudźbnjenje towaršnosće“. Mjez druhim prezentowaše wón spěwy ćělesow, kotrejž „drje njebuštej ženje rozpušćenej, ale tuchwilu jenož hišće wuwzaćnje wustupujetej“. Tak zaklinčeštej w originalnej zestawje na přikład spěw „Začiń durje“ Berlinskeje dróhi a hit skupiny Atze Wellblech „Heul doch, Nazi“, kotrehož refrain bjezmała wšitcy přitomni sobu skanděrowachu.

Mjezynarodne titule zanjesli

wutora, 26. nowembera 2024 spisane wot:
Pod hesłom „Popchorlaboration“ wuhotowachu Popowy chór Kamjentneho domu a šulerskej chóraj Phillipa Melanchtonoweho gymnazija Budyšin pod nawodom Iny Bryccyneje minjenej pjatk a sobotu wupředatej koncertaj na žurli najwjetšeho sociokulturneho centruma sprjewineho města. Wo instrumentalny přewod postara so ekstra zestajana band wokoło pianista Jana Brězana. Program wopřijimaše wobdźěłanja mjezynarodnych hitow, kaž na přikład „Earth song“ Michaela Jacksona, „Als ich fortging“ skupiny Karussell a „Viva la vida“ band Coldplay, kaž tež adapcije ludowych spěwow z Europy, Afriki a Južneje Ameriki. Foto: Maćij Bulank

Jan Lajnert

póndźela, 25. nowembera 2024 spisane wot:
„Basnik serbskeje hole“ rěkachu wučerjej, spisowaćelej a narodowcej Janej Lajnertej, kotryž 14. nowembra 1974 w Rozwodecach zemrě. Narodźi so jako syn dźěłaćerja a chěžkarja 22. meje 1892 w Rakecach. Wopyta wučerski seminar w Rychbachu a wučerješe w pruskej Hornjej Łužicy, mjez druhim w Běłej Wodźe, Holi a wot 1922 do 1934 w Delnim Wujězdźe jako kantor a wučer. Lajnert bě čłon tamnišeho Serbskeho towarstwa Zahrodka, dirigowaše jeho chór kaž tež chóraj serbskeju towarstwow Handrij Zejler we Łazu a Statoka w Minakale wěsty čas. 1934 wuhnachu jeho nacije do němskich kónčin. Po 1945 bě hač do 1950 docent a direktor Serbskeho wučerskeho wustawa w Radworju a direktor šule w Bošecach. Zahe započa Lajnert do ­nowin dopisować a basnić. Napisa 1923 reportažu „Serbska hola“ a pjeć lět po tym wuńdźe zběrka jeho lyriki „Wyskow sapy, sylzow kapy“. Po lěće 1950 zaso pisaše a basnješe. W LND wuńdźetej zběrka basnjow „Šěrik, měrik, bałdrijan“ a powědančko „Žana chójna přewysoka“ wo swojim dźěćatstwje. Za šulske potrjeby spisa „Rostlinske mjena serbske-němske-łaćonske“. Domowina spožči jemu lěta 1962 ­Literarne myto. Manfred Laduš

Hižo nimale štwórć lětstotka zahorja legendarna skupina Pro Pain fanow žanra hardcore po cyłym swěće. Wot wšeho spočatka koncertuje band z New Yorka prawidłownje na jewišću Biskopičanskeho East Cluba, hdźež chce so dźensa, pjatk, wospjet wo nanajlěpšu naladu postarać. Wosebitej hosći stej kapale Bladestorm (Pólska) a Last Caress (Němska). Foto: Piotr Bieniecki

W klubowni so z literaturu zaběrali

štwórtk, 21. nowembera 2024 spisane wot:
„Znowa namakany přećel“ je swój puć tež do klubownje Sorabije namakał. Zawčerawšim wječor su sej studenća do Lipšćanskeje centrifugi studenta wučerstwa Jonasa Pjetaša a spisowaćelku a wudawaćelku Lubinu Hajduk-Veljkovićowu za předstajenje nowelki přeprosyli. Wudawaćelka je z čitanjom jara spokojom a so wjeseli, zo je Zwjazk serbskich wuměłcow financowanje zmóžnił. Tak zeznachu młodźi ludźo nowu serbsku knihu. Po čitanju so diskusija wo serbskej literaturje a přełožkach přizamkny. Dohromady štyrnaće młodostnych je so na zarjadowanju w Lipšćanskej klubowni wobdźěliło. Foto: Dušan Hajduk-Veljković

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND