Bjezdychna ćišina knježiła

štwórtk, 20. junija 2024 spisane wot:

Nic prěni raz bě znaty dźiwadźelnik Roman Knižka, narodźeny w Budyšinje, z hosćom wopomnišća sprjewineho města. A kóždy raz zamóže publikum znowa putać. „Ich wand’re durch Theresienstadt“ rěka program, kotryž wón tónraz, přewodźany wot dujerskeho kwinteta Opus 45, předstaji. Su to hłownje dopomnjenki dźěći, kotrež hrózbu kaceta Theresienstadt do- a přežiwichu. Přez subtilne předstajenje dźiwadźelnika nastawaja wobrazy před wočomaj wopytowarjow, kotřiž w bjezdychnej ćišinje po­dawki předźěłaja. Druhdy dosaha jenička njedokónčena sada, zo by připosłucharjam to njewuprajomne dale myslić dał. Z wočimi dźěći, kotrež dyrbja ćěła „zrumować“ a dožiwić, kak dalši transport do Auschwitza wotjědźe, sposrědkuje so publikumej wobraz wo kaceće, kajkiž woprawdźe bě – wšako bě so tónle často jako „lěhwo na pokazku“ („Vorzeigeeinrichtung“) předstajił. Nacije złahodnjachu tamniše podawki a wutworichu samo komisiji Mjezynarodneho čerwjeneho křiža pječa njestrašny wudawany swět.

Choćebuz (AP/SN). Na sto gratulantow přichwata zašły pjatk na załožerski jubilejny swjedźeń Serbskeho muzeja do Choćebuza. Mjez swjedźenskimi rěčnikami bě lawdator Jan Budar, direktor Załožby za Serbski lud, kiž nawjaza na komentar jednoho z wuznamnych podpěraćelow w lěće 1994 załoženeho muzeja, braniborskeho ministerskeho prezidenta Manfreda Stolpe (SPD), zo drje kóždy tudyši domoródny serbsku wowku ma. Hory a doły w 30 lětach muzejowych stawiznow přirunowaše rěčnik z młodej sebjewědomej Serbowku, kotraž wuwi so njehladajo wšěch problemow k wažnej atraktiwnej wosobinje narodneje identity Delnjoserbow. Tež dr. Madlena Norbergerowa, předsydka spěchowanskeho towarstwa muzeja, decernent města Choćebuz Thomas Bergner a nowy direktor měšćanskich zběrkow Robert Büschel chwalachu ponowjeny moderny Serbski muzej, kotryž zasłuži sej hišće wjac kedźbnosće w němskej zjawnosći a mjez turistami. Dźěći dnjoweho přebywanišća Strjažow wobrubichu program ze serbskimi spěwami.

Činohrajne studijo při Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle pokaza hru „Zhub so, baby, zhub so“ přichodnu póndźelu dwójce a slědowacu wutoru posledni raz. Wšitke předstajenja wotměja so w Budyskim Dźiwadle na hrodźe. Foto: Maćij Bulank

Američanki w Budyšinje zaspěwali

štwórtk, 13. junija 2024 spisane wot:
Chór Greenwich Academy Madrigal Singers – ćěleso to US-ameriskeje holčeje šule w staće Connecticut – je wčera we wobłuku Budyskeho pišćeloweho lěća koncert w cyrkwi swj. Pětra wuhotował. Pod nawodom Erici McCants a z klawěrnym přewodom Kylie Mullins předstaji něhdźe 120 zajimcam twórby mjez druhim Johna Ruttera, Clary Schumann a Larryja Gatlina. Cyrkwinskohudźbny direktor Michael Vetter wudospołni program na pišćelach, hrajo na přikład kompozicije Felixa Mendelssohna Bartholdyja a Johanna Sebastiana Bacha. Přichodnu srjedu je organist Drježdźanskeje cyrkwje Swj. křiža Holger Gehring z hosćom rjadu. Foto: Maćij Bulank

Hudźbny zawrót

štwórtk, 13. junija 2024 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Po cyłym swěće wuhotuje so na najdlěšim dnju lěta, kiž je zdobom z kalendariskim započatkom lěća, potajkim 21. junija, swjedźeń Fête de la Musique. Wosebitosć fety je, zo su wšitke zarjadowanja zdarma přistupne, hudźbnicy hraja bjez honorara.

Z hornjołužiskeho wida najstarši wobdźělnik je Kamjenc, hdźež sta hudźbnikow a tysacy wopytowarjo lětni zawrót słónca hižo wot lěta 2001 po nutřkownym měsće swjeća. Lětuši program wuhotuja mjez druhim Muzikanća Pastwineje hory­, band Bulldoze a skupina Red Tower­ Big Band. Duwo Youngold njezahudźi jenož w Lessingowym měsće, ale tež na zahrodźe Wojerowskeje Kulturneje fabriki. Tam wustupitaj nimo toho mjez druhim spěwar-gitarist Lex Henrikson a skupina Prime Example. W Połčnicy zahraja na přikład Tanja Ertel, Thomas Steinert a skupina Die drei durstigen Zwei.

W Budyšinje – sprjewine město organizuje fetu wot lěta 2022 – bu swjedźeń po informacijach kulturneho běrowa z „organizatoriskich přičin“ wotprajeny. Najebać to nochce so Drježdźanski spěwytwórc­ Showko swojeho koncerta na dworje Kamjentneho domu wzdać.

Jan Arnošt Smoler

štwórtk, 13. junija 2024 spisane wot:

13. smažnika 1884 dopołdnja zemrě w Budyšinje zbudźer serbskeje narodneje mysle Jan Arnošt Smoler. Wón bu na Budyskim hrodźišćowym pohrjebnišću pohrjebany. Farar Michał Domaška praji w swojej pohrjebnej narěči: „Hdźež štó chcyše Serbam škodźić, tomu wobaraše Ty, štóž so chcyše za nich hodźić, tomu pak so starał sy.“ W nekrologu hódnoćeše so zemrěty wótčinc takle: „Jeho smjerć je našemu Serbowstwu najćešu a najbolostnišu ranu nadyriła a jemu muža wzała, wot kotrehož so z połnym prawom rjec hodźi, zo bě prěni mjez sławnymi mužemi a zasłužbnymi wótčinami našeho naroda.“ Pochowany bu wón w swójbnym rowje z dwurěčnym hronom „Wěčne swětło swěć jim“. Smolerjec swójbni a potomnicy su z nim w dostojnym wulkim rowje pochowani.

Hotuja so na „Słowakskej nocy“

srjeda, 12. junija 2024 spisane wot:
Kubłanišćo swj. Bena a Serbski ludowy ansambl hotujetej so na Smochčanski hudźbny swjedźeń. Pod hesłom „Słowakskej nocy“ předstaja chór, spěwni kaž tež instrumentalni solisća, orchester a balet SLA kaž tež hosćo Okteto Danubiana, Paľa Škodová a Jaroslav Pukač zajutřišim a slědowacu sobotu folkloru a wuměłsku hudźbu južnych susodow Serbow pod hołym njebjom na dworje kubłanišća. Dźensa je mustwo wokoło Christofa Bjarša (srjedźa) natwar jewišća zahajiło, mjeztym zo hudźbnicy a rejwarjo na wustupje filuja a kuchar kubłanišća hišće pobrachowace ingrediencije za specielny słowakski menij wobstaruje. Foto: SN/Bojan Benić

Jězby po Łužicy

srjeda, 12. junija 2024 spisane wot:
Rozmach literarnych rozprawow wo jězbach a pućowanjach docpě Łužicu poměrnje pozdźe. Hakle w pózdnim 18. lětstotku počinachu so awtorojo za nju zajimować a na přikład „pitoreskne Žitawske hory“ abo „pilnych wobydlerjow Błótow“ wopisować. Germanist a literaturowědnik Uwe Hentschel je tajkele žórła přeslědźił a knihu „Die Lausitz in Reisebeschreibungen des 18. und 19. Jahrhunderts“ zestajił a wudał. W Ludowym nakładnistwje Domowina wušła zběrka zmóžnja „čitarstwu kaž přez stare wokno pohladać na swět před 200 lětami a na slědy, kajkež do dźensnišeho wuprudźuja“.

Čitanski dyrdomdej na wěžach

srjeda, 12. junija 2024 spisane wot:
14 šulerjow prěnjeho do pjateho lětnika serbskich zakładnych šulow poda so minjeny pjatk na čitanski dyrdomdej po Budyskich wěžach. Pod wěcywustojnym nawodom Floriana Kaulfürsta nóžkowachu po starym měsće a zeznachu stawizniski wuznam kaž tež překwapjace zajimawostki srjedźowěkowskeho města. Zhromadnje wopytachu Röhrscheidtowu baštu a Wodowu kaž tež Mikławškowu wěžu, na kotrychž tamnym ze swojich najlubšich serbskich knihow předčitachu. Mały piknik w byrgarskej zahrodźe Serbskeho ludoweho ansambla, zabawne hry a kónčny kwis zarjadowanje skulojćichu. Foto: Michaela Hrjehorjowa

„Konsum“ w kulturnej informaciji

wutora, 11. junija 2024 spisane wot:
„Ćikot deluxe“ rěka wosebita wustajeńca, kotraž bu minjeny pjatk w Budyskej Serbskej kulturnej informaciji wotewrjena. Hač do kónca awgusta přistupna přehladka pokazuje twórby a twory grafikarja Štefana Hanuša a designerki Štefi Hanušoweje (wotprawa), kajkež pod labelom „Serbski konsum“ mjeztym hižo wjace hač dźesać lět koncipujetaj, zhotujetaj a zdźěla tež předawataj. Po jeju słowach nastawaja ideje za nje spontanje a zwoprawdźene wudźěłki bjez wotmysła, je komercielnje zwičnić. Wernisažu wobrubi Jakub Gruhl alias Ecoplastic z elektroniskej hudźbu, moderaciju wukonješe Jacqueline Bjeńšec (prědku nalěwo). Foto: SN/Bojan Benić

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025