Forum skónčeny

srjeda, 21. měrca 2018 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Z třećim forumom pod hesłom „Što tu budźe“ je so wčera rjad „Přichod Budyšin“ Friedricha Ebertoweje załožby skónčił. Na podiju w małej žurli Budyskeho Dźiwadła na hrodźe diskutowachu naměstnik nawody Drježdźanskeho Instituta za hospodarske slědźenje IFO prof. dr. Joachim Ragnitz, nawodnica Budyskeje jednaćelnje Industrijineje a wikowanskeje komory Jeanette Schneider a měšćanosta Budyšina za financy, porjad, kubłanje a socialne naležnosće dr. Robert Böhmer. Moderěrował je diskusiju wospjet Cornelius Pollmer.

To a tamne (21.03.18)

srjeda, 21. měrca 2018 spisane wot:

Pjenjezy dešćowali su so na puću w sewjerorynsko-westfalskim Bergisch-Gladbachu. Hosćencar chcyše z kónctydźenskimi dochodami wjacorych tysac eurow na banku jěć. Pjenjezy bě wón na třěchu awta połožił a wotjěł. Te so z wětrikom spěšnje rozdźělichu. 30 do 40 šoferow je zastało a pjenjezy zezběrało. Jenož někotři pak běchu sprawni a je wotedachu. Za tamnymi policija nětko pyta.

Alarm zawinił je chětro natutkany muž na turkowsko-grjekskej mjezy pola Kastaniesa. Do toho bě so wón kontroli na turkowskim boku wuwinył a móst přeprěčiwši grjekski kontrolny dypk docpěł. Muž bě tak pjany, zo njemóžachu z nim ani prawje rěčeć. Kak bě so scyła přez móst dóstał, njewědźa sej rozjasnić.

Turkowska zasudźena

wutora, 20. měrca 2018 spisane wot:

Strasbourg (dpa/SN). Europske sudnistwo za čłowjeske prawa je Turkowsku njepřiměrjeneje přepytowanskeje jatby dweju žurnalistow dla zasudźiło. Turkowska bě zakonje raniła, jako Sahina ­Alpayja a Mehmeta Altana dale w jastwje dźeržeše, byrnjež najwyše sudnistwo kraja wukazało jeju pušćić. Turkowscy žurnalisća, kotrychž běchu po zwrěšćenym wojerskim puču w Turkowskej w juliju 2016 zajeli, su tuž prěni króć wuspěšnje před Strasbourgskim Europskim sudnistwom skoržili, kaž rěčnica sudnistwa zdźěli.

Zahaja kóždolětny manewer

Seoul/Washington (dpa/SN). Najebać signalizowanu zwólniwosć Sewjerneje Koreje nastupajo swój atomowy program chcedźa jednotki USA a Južneje Koreje w aprylu swoje kóždolětne wulke wojerske zwučowanje přewjesć. Wjace tydźenjow trajace nalětnje manewry běchu minjene lěta stajnje zaso protesty komunistiskeho wjednistwa Sewjerneje Koreje zbudźili, zo přihotuja USA agresiju. Pólny manewer „Foal Eagle“ zahaji so 1. apryla, rěkaše dźensa ze Seoula a Washingtona.

Demokratiju zakitować

Z cyłej žołmu warnowanskich stawkow w komunalnych wobchadnych zawodach je dźěłarnistwo ver.di bliskowobchad we wjacorych němskich městach dospołnje zlemiło. Tak njejězdźachu w Essenje, Dortmundźe, Bochumje a Duisburgu (hlej wobraz) dźensa rano ani busy ani nadróžne ani podzemske, kaž dźěłarnistwo rozprawja. Tójšto ludźi je tuž awto za puć na dźěło wužiwało, štož zawinowa wobchadny chaos. Po wšej Sewjerorynsko-Westfalskej kopjachu so awta na 300 kilometrach. Dźěłarnistwo chce ze stawkom ćišć na dźěłodawarjow powjetšić. Foto: dpa/Roland Weihrauch

Cłam tola hišće zadźěwać?

wutora, 20. měrca 2018 spisane wot:
Brüssel/Berlin (dpa/SN). Europska unija a Němska chcyłoj wot prezidenta USA Donalda Trumpa wukazanym chłostanskim cłam na wukrajny wocl a aluminij takrjec w poslednjej mjeńšinje tola hišće zadźěwać. Něšto dnjow do płaćiwosće zakonja stejachu dźensa w USA wjacore krizowe rozmołwy na planje. Po dotalnym planje móhli sej USA wot pjatka nowe cła žadać. Zwjazkowy minister za hospodarstwo Peter Altmaier (CDU) je dźensa we Washingtonje, zo by tam ze swojim ameriskim kolegu Wilburom Rossom za pućemi dorozumjenja pytał. Tež komisarka EU za wikowanje Cecilia Malmström je po puću do USA, zo by z Rossom rěčała. Wona chce sej žadać, zo by EU wot nowych chłostanskich cłow wuwzata była. EU dźě je za poprawne jednanja tajkeho razu zamołwita, a to wot lěta 2009, jako bu Lissabonske zrěčenje płaćiwe.

Wjace nadpadow

wutora, 20. měrca 2018 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Němske policajske zarjady su lětsa hižo 37 nadpadow pozdatnych prokurdiskich aktiwistow na turkowske mošeje, kulturne towarstwa a turkowske hosćency zličili. Tole rozprawjeja medije, powołace so na zwjazkowe nutřkowne ministerstwo. Loni bě cyłkownje 13 tajkich nadpadow. „W Němskej jewi so hladajo na wulku ličbu tu bydlacych ludźi z poćahom k Turkowskej hižo wjele lět turkowsko-kurdiski konflikt“, praji rěčnica ministerstwa. „To płaći wosebje před pozadkom aktualnych podawkow w Afrinje.“ W sewjerosyriskej kónčinje wojuje turkowske wójsko přećiwo kurdiskim jednotkam.

Eksprezident přesłyšowany

wutora, 20. měrca 2018 spisane wot:

Paris (dpa/SN). Něhdyši francoski statny prezident Nicolas Sarkozy je po informacijach medijow we wobłuku přepytowanja sudnistwa w rukach policije. Tu dźe wo wumjetowanja, po kotrychž bě Sarkozy za wólbny bój lěta 2007 pjenjezy z Libyskeje brał, rozprawja francoska po­wěsćernja AFP. Justica je konserwatiwneho politikarja w Nanterre pola Parisa přesłyšowała. Statne rěčnistwo njebě spočatnje za stejišćo docpějomne. Je to prěni króć, zo so Sarkozyja direktnje ­prašeja.

Wumjetowanja financowanja přez Libysku su wjacore lěta stare. W prezidentskim wólbnym boju 2016/2017 je Sarkozy ilegalne financowanje prěł. Wón bě wot lěta 2007 hač do 2012 prezident.

Předewzaćel bě w rozmołwje z powěsćowym portalom Mediapart twjerdźił, zo bě kónc 2006 abo spočatk 2007 wjacore, wot libyskeho režima mócnarja Gaddafija spřihotowane kófry pjenjez z pjeć milionami eurow do francoskeho nutřkowneho ministerstwa dowjezł. Druhe žórła rěča wo 50 milionach eurow.

Wobaraja so ze swjedźenjom

wutora, 20. měrca 2018 spisane wot:

Hotuja so na ćežki kónc tydźenja prawicarskich ekstremistow dla

Wostrowc (AK/SN). Z měrowym swjedźenjom chcedźa so wobydlerjo Wostrowca za 21. apryl připowědźenemu prawicarskoekstremnemu koncertej w měsće spjećować. K měrowemu swjedźenjej namołwja skupina wobydlerjow, kotraž hewak městne ludowe swjedźenje organizuje. Zawjazany je tež Mjezynarodny zetkawanski centrum Marijiny doł, zdźěli Peter Hoffmann, nawoda porjadniskeho a nadróžnowobchadneho zarjada Zhorjelskeho wokrjesa. Nimo zarjadowanja prawicarjow a měroweho swjedźenja je Lěwica dalšej zarjadowani přizjewiła. Peter Hoffmann liči z něhdźe tysac wobdźělnikami na prawym kaž tohorunja na lěwym boku.

Wostrowčanam pomhać

wutora, 20. měrca 2018 spisane wot:
Ministerski prezident Sakskeje Michael Kretsch­mer (CDU) je na lětušej politiskej popjelnej srjedźe w Budyšinje prěni króć na to skedźbnił, zo maja we Wostrowcu problem. Tam planuja prawicarscy ekstremisća wot 20. do 22. apryla koncert a wočakuja wjace hač tysac wobdźělnikow. Kretschmer je hosći popjelneje srjedy ­na Třělnišću namołwił, Wostrowčanam pomhać a jich při měrowym swjedźenju samych njewostajić. Podobne słowa zwurazni Budyski tachantski farar, dekan ­Wito Sćapan, na wčerawšej hłownej zhromadźiznje Towarstwa Cyrila a Metoda. Tež wón namołwješe, so tón kónc tydźenja we Wostrowcu cyle jednorje pokazać, nic z někajkej akciju abo kulturnym programom. Te su pječa přihoto­wane. Dźe wo to, ze swojej prezencu zwuraznić, zo so z wobydlerjemi přećiwo prawicarjam solidarizujemy. To móhli sej tež serbske swójby tam wulećeć. Marko Wjeńka

Amnesty šwika Madźarsku

wutora, 20. měrca 2018 spisane wot:
Genf (dpa/SN). Organizacija za škit čłowjeskich prawow Amnesty International (AI) Madźarskej wumjetuje, zo podłu hranicy k Serbiskej něhdźe 500 ćěkancow w ilegalnymaj lěhwomaj kaž jatych dźerži. Poměry w lěhwomaj su špatne a wšeje kritiki hódne, kaž organizacija zdźěla. Ludźo nimaja tam ani prawe móžnosće přebywanja ani lěkarske ani prawniske zastaranje. W Genfje schadźowaca so rada UNO za čłowjeske prawa chce so nětko z połoženjom w Madźarskej zaběrać. „Madźarska prawa ćěkancow a azyl pytacych dale systematisce ­rani“, AI rozprawja. Tak su 20 000 ludźi do Serbiskeje wotsunyli, bjez toho zo bychu jich słyšeli. AI kritizuje, zo chcyła Madźarska z nowymi zakonjemi dźěło njeknježerstwowych organizacijow, kotrež na dobro ćěkancow dźěłaja, masiwnje haćić. Wo zakonjach tuchwilu w parlamenće wuradźuja. Tak móhła Madźarska organizacije kaž Amnesty nuzować, swoje aktiwity w kraju skónčić. „To by bjez runjeća w Europskej uniji było, hdźež dynamiske ciwilne towaršnosće wjele činja, zo bychu čłowjeske prawa škitali“, Amnesty International piše.

nowostki LND