To a tamne (19.08.24)

póndźela, 19. awgusta 2024 spisane wot:

Derje schował je so třilětny hólčec w Ne­ckarsulmje pola Heilbronna. Staršej za nim pytaštaj, ale jeho njenańdźeštaj. Tuž běštaj přeswědčenaj, zo je so hólc z domu zhubił a staj na policiju zazwoniłoj. Podarmo zastojnicy wokoło domu za nim pytachu a tuž hišće raz dokładnje bydlenje přepytachu. Kaž so wukopa, je so třilětny w kamorje schował a měješe wulke wjeselo na chowance. Staršej a hólc z konsekwencami ze stron policije ličić njetrjebaja.

Z wopicoweje hory Salem ćeknjene młodźatko je kedźbnosć w regionje Bodamskeho jězora wubudźiło. Po jednej nocy w swobodźe su policisća wopicu skónčnje na jabłučinje blisko stanowanišća popadnyli. Kaž policija sobotu zdźěli, bě wone po wulěće chětro mučne.

Ministerstwaza jedne blido!

pjatk, 16. awgusta 2024 spisane wot:
Drježdźany (SN/MiR). Sakska SPD je dźensa na nowinarsku rozmołwu wo temje přeprosyła, kotraž komunalnych politikarjow zaběra. Je to połoženje wohroženja w tutym zastojnstwje skutkowacych. Načolna kandidatka SPD a sakska statna ministerka za socialne a towaršnostnu zhromadnosć Petra Köpping wu­zběhowaše, zo je trjeba, dźe-li wo tule temu, „wšitke ministerstwa za jedne blido dóstać“. Wona je mjeztym dlěje hač dwě lěće w rozmołwje z wjesnjanostami a měšćanostami, kotrež su wohroženja dla swoje zastojnstwo złožili abo kotřiž čuja so tajkeho dla w swojej dźěławosći wobmjezowani. W běhu zarjadowanja připowědźi Němčanski wjesny předstejićer ­Eugen Diesterheft, zo chce so přichodny tydźeń na konstituowacym posedźenju wjesneje rady tohole čestnohamtskeho dźěła wzdać. Na zeńdźenju, kotrež bě wulki zjawny zajim zbudźił, rozprawjachu Běłowodźanski wyši měšćanosta Torsten Pötzsch, měšćanostka Połčnicy Barbara Lüke, něhdyša wjesnjanostka Arnsdorfa Martina Angermann a něhdyši wjesnjanosta Njebjelčic Tomaš Čornak wo swojich nazhonjenjach.

Wokrjes Serbam swěru poboku

pjatk, 16. awgusta 2024 spisane wot:

Dešno (SWN/mb). Prěni raz staj so nowy krajny rada wokrjesa Dubja-Błóta (LDS) Sven Herzberger a předsyda Domowiny Dawid Statnik na dźěłowu rozmołwu zetkałoj. Na rozmołwje w domizniskim muzeju w Dešnje su so tež jednaćel Domo­winy Marcus Końcaŕ, regionalna rěčnica Heike Apeltowa, nawoda Rěčneho centruma WITAJ (RCW) w Choćebuzu, Bernd ­Melcher, koordinator młodźinskeho dźěła Domowiny w Delnjej Łužicy, ­Tobias Unger, čłon zwjazkoweho předsydstwa a nawoda projekta Zorja Maksimilian Hasacki, předsydka braniborskeje rady za serbske naležnosće Katrin Šwjelina a šefina Šule za delnjoserbsku rěč a kulturu Uta Henčelowa wobdźělili. Krajnej radźe po­boku bě społnomócnjena za serbske naležnosće wokrjesa Sabrina Kušcyna.

W rozmołwje su wosebje žiwu dwu­rěčnosć, pěstowanje serbskich nałožkow a podpěru wokrjesa LDS za woboje roz­jimali. Nawjazujo na dwurěčne pomjenowanje 80 busowych zastanišćow skedźbni Herzberg, zo njeje jenož serbski lud, ale tež komunalna politika za to zamołwita, serbšćinu zdźeržeć. Předsyda Domowiny bě na rozmołwu přeprosył.

Druhi raz žona na čole

pjatk, 16. awgusta 2024 spisane wot:

Bangkok (dpa/SN). Druhi raz w swojich stawiznach změje Thailandska žonu jako nawodnicu knježerstwa: Hakle 37lětna Paetongtarn Shinawatra, předsydka knježerstwoweje strony Pheu Tahi a dźědźićelka wulce bohateje dynastije, bu dźensa na ministersku prezidentku wuzwolena. Wona je najmłódša ministerska prezidentka kralestwa na juhowuchodźe Azije wšěch časow. Hakle před dwěmaj dnjomaj bě wustawowe sudnistwo ně­hdyšeho ministerskeho prezidenta wotsadźiło.

Loni mjenje CO2 emisije

Stuttgart (dpa/SN). Analyza je wuličiła, zo su předewzaća DAX swoje emisije škódnych klimowych płunow loni znižili. Přirunujo z 2022 spadnychu direktne emisije wot 218 na 189 milionow tonow CO2, a tak wo někak 14 procentow. Přepytowanske a poradźowanske přede­wzaće EY bě za to rozprawy wo wudźer­žliwosći 40 zawodow analyzowało. W tutych dokumentuja swoje prócowanja wo neutralitu klimy.

BSW do knježerstwow?

Kóžde druhe lěto přeměnja so hłowne torhošćo Belgiskeje stolicy Brüssel na wulki wobraz z kwětkow. Wčera hižo započinachu njeličomni dobrowólni w Belgiskej plahowane begonije do wobraza w stilu Art Nouveau zestajeć. Tysacy ludźo wobhladaja sej wobraz přichodne dny. Foto: pa/AP/Virginia Mayo

Bilz přećiwo AfD

pjatk, 16. awgusta 2024 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). Krajny biskop ewangelskeje cyrkwje w Sakskej Tobias Bilz starosća so hladajo na wulke přihłosowanje AfD. „Podźěl wolerkow a wolerjow, kotřiž so za AfD a druhe prawicarsko-ekstremne strony rozsudźeja, je přičina starosće a přemyslowanja“, praji Bilz dźensa w portalu Freie Presse. Krajny biskop zakitowaše nimo toho, zo běchu so w ramiku zarjadowanjow ewangelskeje akademije do wólbow jenož z kandidatami CDU, SPD, FDP a Zelenych skontak­towali. Wón bě so k tomu rozsudźił, rozmołwy z politiskej srjedźiznu w demokratiskim spektrumje stronow wjesć. „Dokelž so w zjawnosći rady ekstremne pozicije diskutuja, zhubi so na realiće orientowane dźěło stronow spěšnje do pozadka“, wón doda a praji dale: „Nimam za prawje ekstremistiske strony normalizować.“

Kandidat jasny?

pjatk, 16. awgusta 2024 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Situacija Zelenych je po měnjenju jich potencielneho kandidata na zastojnstwo kanclera Roberta Habecka někak lěto do wólbow do zwjazkoweho sejma „kompletnje hinaša“ hač hišće 2021. „2021 mějachmy podpěru, wšitcy chcychu z nami knježić. We woprašowanjach wupraji so stabilnje 20 procentow abo wyše za našu stronu.“ Nětko je wšo hinak, praji zwjazkowy hospodarski minister w interviewje z portalom „Politico“. Prašenjam wo swojej móžnej kandidaturje na zastojnstwo kanclera so wón wuwiny. Praji pak: „Chcu so rady zamołwiće zasadźować.“ Jeho kontrahentka Annalena Baerbock bě před někotrymi tydźenjemi wozjewiła, zo hižo jako kandidatka nastupić nochce. To bě wona 2021 hišće činiła. Wona chce so nětko zaměrnje na swoje nadawki jako wonkowna ministerka koncentrować.

Prěni pad zwonka Afriki

pjatk, 16. awgusta 2024 spisane wot:
Stockholm (dpa/SN). W Šwedskej maja prěni wobkrućeny pad noweje warianty Klade I chorosće Mpox zwonka afriskeho kontinenta. To zdźěli šwedski minister za socialne Jakob Forssmed na nowinskej konferency. „Tole wězo chutnje bjerjemy“, praji Forssmed. Inficěro­wana wosoba bě do toho w Africe přebywała. Swětowa strowotniska organizacija (WHO) bě wjacorych padow Mpox w Africe a pozdatnje strašnišeje noweje warianty dla najwyši alarmowy schodźenk wozjewiła. Eksperća wobkedźbowachu, zo je Klade I natykliwiša hač dotalne warianty a k ćešim symptomam wjedźe. Olivia Wigzell, sobudźěłaćerka šwedskeho zarjada za ludowu strowotu, wuzběhowaše, zo njeměło jeničke schorjenje wuskutki na šěroku towaršnosć měć. „Pad samy nježada sej po našim posudku tuchwilu ­žane dalše naprawy škita před infekcijemi, dalše wuwiće wězo wobkedźbujemy“, praji Wigzell nowinarjam na konferency socialneho ministra. Mpox rěkachu ně­hdy wopiče jětra, dokelž buchu prěni raz pola wopicow dopokazane.

Žadyn alkohol

pjatk, 16. awgusta 2024 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Němska towaršnosć za zežiwjenje doporuča žadyn alkohol njepić. Z tym swój dotalny posudk změni. Tež w mjeńšich mnóstwach alkohol strowy njeje – potencielnje strowotu spěcho­wacych a wěstych mnóstwow alkohola njeje, piše fachowa towaršnosć w swojej najnowšej poziciskej papjerje. „Alkohol je psychoaktiwna droga“, kotraž bu jako přičina wjace hač 200 negatiwnych ­strowotniskich sćěhow kaž chorosćow a njezbožow identifikowana. Papjera dotalne referencne mnóstwo za alkohol ­naruna. Komuž so tohodla hišće alko­hola pić chce, tón njech so wulkich ­mnóstwow wzda, radźi towaršnosć. Tole płaći wosebje za młodych ludźi. Dźěći, młodostni abo zańdźene a žony, kiž ćěša, njeměli docyła žadyn alkohol pić. To zwěsći analyza wšelakorych stu­dijow wo zwisku mjez konsumom alkohola a strowotu. 107 dołhodobnych studijow běchu woni w zwisku z konsumom alkohola a smjertnosću wuhódnoćili a pohódnoćili.

To a tamne (16.08.24)

pjatk, 16. awgusta 2024 spisane wot:

Něhdyšu britisku premierministerku Liz Truss su na zjawnym wustupje w měsće Beccles zjebali. Dołhož wona w dźiwadle wuchodojendźelskeho města swoju nowu knihu předstaji, jewi so za njej baner, na kotrymž bě hłowa solotwje z nalěpjenymi wočimi widźeć. Napisali běchu pod wobrazom: „I have crushed the economy“ – „Ja sym hospodarstwo skóncowała“. Za akciju tči znata skupina aktiwistow za demokratiju z mjenom Led by Donkeys, kiž je za podobne pady derje znata.

W Bikini Berlin startowachu dźensa němske mišterstwa floristow. Dźewjeć najlěpšich wuměłcow z cyłeho kraja so tam lětsa w rjemjeslniskich kmanosćach a kreatiwiće měrja. Jako moto su sej „měr“ wupytali, tež hladajo na aktualnu politisku situaciju na swěće. Twórby kwětkow maja tak politiske znamjo być.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND