Prěni raz po wotewrjenju šulskeho twarjenja loni w septembrje su na nowej Wojerowskej Wyšej šuli prěnich absolwentow rozžohnowali. Mjez nimi su tež młodostni Produktiwneho wuknjenja (PL). Modelowy projekt je jónkrótny w regionje a zmóžnja wuknjacym po wosebitym puću z teoretiskimi a praktiskimi wobłukami šansu na hłownošulske wotzamknjenje. Z wučerjom PL Hansom Hauserom je so Silke Richter rozmołwjała.
Kajkej stej wuwučowanje a wuknjenje na nowej Wyšej šuli Wojerecy?
Sabrina Wagner z Čorneho Chołmca: Cyła naša skupina je zahorjena wo kursu knjeza Krawca. Wučba je top. Hišće ženje tajke něšto dožiwiła njejsym. Wón nas tak wuči, zo to rozumimy, samo rozdźěl mjez spisownej a wobchadnej serbšćinu. Cool je tež jeho wšědna whatsapp ze „słowom dnja“. Sym sej cyle wěsta, zo budu pozdźišo raz serbsce rěčeć. Hłowna wěc, zo knjez Krawc tu wjele lět wostanje.
Farar Jörg Michel z Wojerec: Mi so na kursu knjeza Krawca lubi, zo ma naš wučer koncept, ale zdobom so jara fleksibelnje a aktualnje na šulerjow nastaja. Wón ma wobšěrnu wědu a wulku kompetencu, tež nastupajo přirunowanje rěčow. A jeho wučba je jara čiła.
Wot junija je Marek Krawc w Rěčnym centrumje WITAJ jako docent za kursy hornjoserbšćiny přistajeny. Z połnej paru je so do dźěła dał. Podawa šěsć kursow, kotrež so we Wojerecach, Slepom a Budyšinje wotměwaja, někotre tež online. Cyłkownje k njemu 30 ludźi na wučbu chodźi.
Jendźelske słowo playground rěka telko kaž hrajkanišćo. Tam wšak wšitcy rady smy: dźěći, młodostni a – zdźěla tež starši a samo dźědojo a wowki. To wědźa tohorunja rejwarjo z Drježdźan. Tak je sej Helena Fernandino mysliła, zo dyrbjeli rejwarjo na hrajkanišćach rejwać. Jim so mjenujcy runje tak dźe kaž wam. Hdyž so njehibaš, potom so dale a hubjeńšo hibaš. Leon a Alba staj tuž ze šulerjemi Worklečanskeje šule krótko do lětnich prózdnin wšelake rejwanske kroki zwučowałoj. K tomu dyrbjachu so na wšelke hry koncentrować. Na šulskim dworje su rejwarjo a šulerjo skónčnje hromadźe hrali. Abo byšće wy stejo wostać chcyli, hdyž słyšiće Mašu wołać: „Zaječko w dólčku“ abo „Woheń, woda, pěsk“? Njeje scyła dołho trało, a na šulskim dworje so dźěći chowachu abo so honjachu. Nadźijomnje su sej wšitko derje spomjatkowali, zo móža tež w prózdninach po hrajkanišćach rejujo wulke wjeselo měć.
Mytujemy
najporadźeniše rysowanki a jědnatki
rysowance a jědnatce: Hana Šmitec a Halina Hejduškecsłódny wulki lód trěbne lětnje wochłódźenje rozběži mi w hubje zymnywoda
małki čołmik
jědźe po žołmach
wětřikec hólcy jón njesu
spěšnosć
Čitamoj a kupujemoj knihi bjez přestaća. Knihi su naju (tele-)wizory do swěta a runje tak do nutřkowneho swěta ludźi. Jedna z minjeny čas čitanych je Jurja Kochowy dźenik „Gruben – Rand – Notizen“. Smój sej jón mjez sobu z ruki wzałoj, dokelž je naju do čitanja ćahnył. Tež měsacy po tym wo Kochowej knize rěčimoj, hdyž dźe wo prašenja přitomnosće, a přirunamoj swoje měnjenje z Kochowym. Při tym wjace na to njemyslimoj, zo je w němskej rěči spisana. Za naju je wona serbska kniha. Serbska literatura w němskej rěči? Hač w tym padźe tak je, abo je to scyła móžno, njech wědomostnicy rozsudźa!
Jednanje na kromje wuhlowych jamow, kaž titul praji, tak jara do čitanja njewabi. Tola čłowjek dyrbi wědźeć: Tu njeńdźe jenož wo wuhlo, dźe wo žiwjenje scyła. Dźe wo nas w našim času. Kniha móhła tež rěkać: Swójba a swět – w přewrótach časa. Jurij Koch wopisuje priwatne žiwjenje we wuskim zwisku z politiskimi prudami. To so dźiwaš, kak sylnje politika do našeho swójbneho žiwjenja zasahuje. Kak wona našim dźěćom jich powołanja nadiktuje, jich prócu wo zastup do sebjezastaranja.