„Twarski inženjer Eberhard Dučman – Mjez łužiskej drjewowej architekturu a industrielnym twarjenjom“ rěka wosebita wustajeńca, kotruž zajutřišim, njedźelu, w Budyskim Serbskim muzeju wotewru. Zakład přehladki twori loni w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła biografija Dučmana z pjera ko-kuratorki wustajeńcy dr. dr. Betiny Kaun (na foće). Foto: Monika Ošikowa

Matej Dołhi

pjatk, 24. meje 2024 spisane wot:
Spěchowar Ochranowskeho nabožneho hibanja a załožer Małowjelkowskeje wosady Matej Dołhi, němsce Lange, narodźi so 24. meje 1704 do serbskeje burskeje swójby w Dobrošecach pola Malešec. Dźěłaše w ratarstwje a sta so pod wliwom diakona Budyskeje Michałskeje wosady Jana Pjecha, z přiwisnikom Ochranowskeje Bratrowskeje wosady a z pozbudźenym bratrom, kiž swojim sobuwěrjacym na serbskich wsach Swjate pismo wukładowaše. Wyši hamtski hejtman Friedrich ­Caspar hrabja von Gersdorf bě Matejej ­Dołhemu sobu za to nadawk dał a spěchował. Zemjan přistaji Dołheho jako dohladowarja jeho ryćerkubła w Ćichońcy. Tón kupi sej 1747 knježi dwór w Małym Wjelkowje, a štyri lěta po tym załoži wón sydlišćo Mały Wjelkow jako nowe srjedźišćo přewažnje serbskich Ochranowskich bratrow. Mały Wjelkow pomjenowaše so tehdy jako wotnožka Ochranowa wot hrabje Nicolausa Ludwiga von Zinzendorfa jako „Serbska Niska“ a dósta tež prawa za serbske narodne wuwiće. Dołhi za­wostaji přewšo zajimawy žiwjenjoběh. Wón zemrě 2. nazymnika 1786 w Małym Wjelkowje. Tam je dróha po nim po­mjenowana. Manfred Laduš

Korla Awgust Kocor

štwórtk, 23. meje 2024 spisane wot:

W Ketlicach pola Lubija zemrě 19. róžownika 1904 prěni wulki hudźbny mišter Serbow, wučer, kantor a dirigent Korla Awgust Kocor. Wón bu na tamnišim kěrchowje při jeho južnej muri pódla swojich přiwuznych pochowany a měješe najprjedy jenož němskorěčnu narownu taflu. Kónc dwacetych lět 20. lětstotka bu serbska tafla připrawjena a narowny pomnik wjacekróć wu­dospołnjeny, mjez druhim najdostojnišo k III. festiwalej serbskeje kultury 1972. Na tafli narowneho pomnika čitamy kaž hižo nimale sto lět „Korla Awgust Kocor 1822–1904 Serbow hudźbnik“ a wuhladamy jeho portret.

Budyske pišćelowe lěćo zahajene

štwórtk, 23. meje 2024 spisane wot:
Cyrkwinskohudźbny direktor Michael Vetter je wčera lětuše Budyske pišćelowe lěćo z „Koncertom na třoch pišćelach“ z twórbami mjez druhim Johanna Sebastiana Bacha a Knuta Nystedta zahajił. Hač do kónca awgusta koncertuja stajnje srjedu mjezynarodni organisća, kaž na přikład Darius Bakoski Koy, Holger Gehring, Tomaš Žur a Matt Glandorf w Budyskej cyrkwi swj. Pětra. Wospjet wuhotuja hudźbnicy Serbskeho ludoweho ansambla „Koncert za orchester a pišćele“, lětsa zhromadnje z Martinom Strohhäckerom; pod hesłom „Pišćele a chór“ budźe ameriski cyłk Greenwich Academy Madrigal Singers prěni raz z hosćom rjadu. Foto: SN/Bojan Benić

Zhorjelc/Budyšin (SN/MiR). Lětuši 21. Nysowy filmowy festiwal (NFF) je so minjenu sobotu we Wulkich Hendrichecach blisko Zhorjelca zakónčił. Ze zašłeje wutory bu na tři kraje ze sobu zwjazowacym swjedźenju něhdźe 90 hrajnych, dokumentarnych a krótkofilmow w Němskej, Pólskej a Čěskej pokazanych.

Słowakska folklora a kulinarika

srjeda, 22. meje 2024 spisane wot:

Smochćicy (SN/bn). Kubłanišćo swj. Bena a Serbski ludowy ansambl wuhotujetej Smochčanski hudźbny swjedźeń pod hołym njebjom lětsa pod hesłom „Słowakskej nocy“. Nawoda kubłanišća Sebastian Kieslich podšmórny na wčerawšej nowinarskej rozmołwje, zo „słuša swjedźeń ze stajnje 800 do 900 wopytowarjemi k wjerškam zarjadowanjow, kajkež tule wotměwamy. Hač na termin – zažnych lětnich prózdnin dla lětsa hižo 14. a 15. junija – organizujemy jón na zwučene wašnje. Nimo kulturneho programa poskićimy tuž znowa hodźace so kulinariske speciality. Tak smědźa so hosćo na bryndzové halušky a fazuľovu polievku (běrnjace knedlički z twarožkom a połćom resp. bunjaca poliwka – přispomnjenje redakcije) wjeselić.“ Dale přeproša Kieslich na „swjedźeń slědowacu njedźelu za swójby, z kotrejž woswjećimy zdobom swj. Bena“.

Błóta: Wosnje sej zbožo wotkryć

wutora, 21. meje 2024 spisane wot:
Bórkowy (SN/MG). Swjatki, to rěka za wuměłcow Serbskeho ludoweho ansambla (SLA), zo hraja w Błótach powěsćowe nocy. Lětsa bě tomu po sydom lětach k prěnjemu razej tak, zo njezwisowaše kruch hižo z lońšej produkciju, ale bě w běhu wječora zakónčena. „Jan a gluka – die sagenhafte Suche nach dem Glück“, rěkaše inscenacija, kotruž bě Matthias Körner za SLA napisał. Wosnje poda so titulna figura Jan, kotremuž je znaty Budyski dźiwadźelnik Olaf Hais wobličo dał, na puć, zo by swoje zbožo namakał. Při tym zetkawa wjacore powěsćowe postawy, wšojedne hač ze serbskeho, słowjanskeho abo grjekskeho mytologiskeho swěta. Wosebje „stara“, kotruž hraješe Petra Marija Bulankec-Wenclowa, a plon (Julia Peickert) wojujetej při tym wo přichilnosć a dušu Jana. Ansamblowcam poradźi so do někak 90 mjeńšinow trajaceho krucha mnohe aspekty zaplesć. Tole pak druhdy rozumliwosći a stringency krucha njepolěkowaše. Błudnički, wódny muž, připołdnica, hadźacy kral, ale tež kumštna inteligenca, namolowachu na jewišću kołwrótny wobraz sona.

Filmowcej su Serbja pokład

štwórtk, 16. meje 2024 spisane wot:

Rjad „Krajiny serbskeho filma“ w Berlinje jara derje wopytany był

Berlin (SN/MiP). Žurla małeho kina w Berlinskim historiskim muzeju běše wutoru wječor hač na poslednje městno wobsadźena. Na programje steještej filmaj Serbskeje filmoweje skupiny: film „Rublak – legenda wo wuměrjenym kraju“ wot režisera Konrada Herrmanna z lěta 1983 a film „W Błótach“ wot režisera Petera Rochi z lěta 1989. Pod titulom „Serbja a brunicowa industrija“ běše to sedme a zdobom poslednje zarjadowanje rjadu „Krajiny serbskeho filma“, kotrajž běštaj filmowča Grit Lemkowa a medijowy wědomostnik Andy Räder za „Kino w brónjowni“ kuratěrowałoj. W nadawku Filmoweje załožby DEFA kaž tež Serbskeho instituta staj wobaj k temje „serbski film“ slědźiłoj a knihu pod samsnym titulom zestajiłoj, kotraž je lětsa w aprylu, hromadźe z dwójnej dvd-ju, wušła. Wusahowace filmy, zwjetša z filmoweho namrěwstwa DEFA, kotryž běštaj za knihu analyzowałoj, staj tematisce do Berlinskeho filmoweho rjadu „spletłoj“.

Strach zawrěća

štwórtk, 16. meje 2024 spisane wot:
Budyšin (SN). Pod titulom: „Kulturelle Sicherheit in zweisprachigen Gemeinden am Beispiel der drohenden Nichteinrichtung einer fünften Klasse in Radwor/Radibor 2005“ je dźensa nowa publikacija w małym rjedźe Serbskeho instituta wušła. Kniha awtorki Karoline Brützel złožuje so we hłownym na jeje masterske dźěło. Strach zawrěća serbskich srjedźnych šulow běše spočatk 2000tych lět. Publikacija skići zajimowanym čitarjam dohlady do tehdyšich podawkow, wosebje přez perspektiwu potrjechenych. Kniha ma wobjim 115 stronow a je wotnětka na předań.

Serbske spěwy do reje wabili

wutora, 14. meje 2024 spisane wot:
Šesty „Happy monday ­Bautzen – wjesoła póndźela Budyšin“ je wčera na Budyske Žitne wiki wospjet syłu ludźi přiwabiło, a to wo tójšto wjace hač zašłe tydźenje. Mjez nimi bě tež zaso wulka ličba młodostnych. Na parcoursu jědźechu dźěći, młodostni a dorosćeni na skateboardach. Nazhonići trenarjo towarstwa „Bautzen rollt“ su jim triki přeradźili. Wo hudźbne wobrubjenje so DJ-duo, Carolina a Jakob Gruhlec kaž tež Jacob Čornak alias „Jacke Schwarz“, jemu poboku Willi Stoyan, starachu. Ze swójskimi, tež serbskimi spěwami wabjachu woni młodych wopytowarjow do rejowanja. Wotměli su so tež U18 wólby w ramiku projekta Pro Chance. Foto: Milenka Rječcyna

nowostki LND