Dobre wuhlady?

štwórtk, 30. januara 2025 spisane wot:
Nětko potajkim 2. wólby do Serbskeho sejma! Lisćina podpěraćelow je nahladna. To su Serbja, kotřiž w serbskej zjawnosći steja a kotřiž so widźomnje na najwšelakorišich polach za serbske naležnosće angažuja. Hdyž pak sej lisćinu kandidatow Serbskeho sejma wobhladam, tam žanoho z wonych 26 podpěraćelow njewuhladam. Nawopak, tójšto kandidatow so po mojim zdaću lědma w serbskim zjawnym žiwjenju jewi. Zo staja sejm starosć wo serbske šulstwo do srjedźišća swojeho ­angažementa, je chwalobne. „Kluč za ­dalewobstaće našeje rěče leži w šulskich ramikowych wuměnjenjach za naše dźěći. Tute dyrbja w našej ruce ležeć. Za to je ­kubłanska awtonomija ze sylnym ludowym zastupnistwom prawy puć“, měni Tomaš Rječka, kotryž je namołwu k wólbam jako prěni podpisał. To je Wěteń­čanska iniciatiwa před dobrymaj lětdźesatkomaj tež činiła. Su wuhlady, zo so to tomule Serbskemu sejmej poradźi, dźensa lěpše? Weronika Žurowa

Łobjo zaso wužiwajomne

štwórtk, 30. januara 2025 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Łódźe smědźa Łobjo w Sakskej wot přichodneje póndźele zaso bjez zadźěwkow wužiwać. Jězbna ­čara, kotruž su zawrěli, po tym zo je so před štyrjomi měsacami Carolinowy most sypnył, je zaso swobodna. „Hač do 17. februara pak dyrbja so łódźe za to přizjewić“, rjekny Karsten Wild Drježdźanskeho zarjada za wodowe dróhi a łódźnistwo. Po tym njeje přizjewjenje wjace trěbne. Łódźe smědźa pak kaž při ampli stajnje jenož do jedneho směra jězdźić.

Parniki Běłeje floty maja wuwzaćne rjadowanje. Předwčerawšim, štwórtk, je wulětniska łódź August sylny jako prěnja swojeho razu pod mostom jěła. Jej sćěhowachu štyri historiske parniki bjez pasažěrow. Wšitke łódźe běchu po puću do łódźnicy, zo bychu je tam na nowu sezonu přihotowali.

Zapadny dźěl Carolinoweho mosta bě so w nocy na 11. september 2024 njewočakowano na něhdźe sto metrow zwjezł a do Łobja padnył. Wot toho časa je tež zbywacy dźěl mosta zawrjeny a wobchad łódźow bě přetorhnjeny. To bě za susodnu Čěsku wulki problem, dokelž je Łobjo jenički zwisk po wodźe do Hamburga.

Tramwajce na pruwowanskej jězbje

štwórtk, 30. januara 2025 spisane wot:
Nowej tramwajce typa Škoda, kotrejž hižo dlěši čas na zasadźenje čakatej, stej ­předwčerawšim, wutoru prěni raz po zjawnej syći tramwajkow po puću byłoj. Při tym chcychu zamołwići města za wobchad zwěsćić, hač so jězdźidle za łužisku ­metropolu hodźitej. Na Žandowskej dróze na přikład měrjachu fachowcy, kelko wotstawka zwostanje mjez tramwajkowaj, jeli so jězdźidle we wuskej křiwicy zetkatej. Předpisy za to su dosć krute. Tute su hłowna přičina za dołho trajace pruwowanja nastupajo wobchadnu kmanosć. Zamołwići wobchadneho zawoda nowej tramwajce nuznje trjebaja. Foto: Michael Helbig

To a tamne (30.01.25)

štwórtk, 30. januara 2025 spisane wot:

Runje sydom mjeńšin je trało – potom běchu tysacy zastupnych lisćikow za ­Eurovision Song Contest w meji w Baselu wupředate. Nawal zajimcow bě hoberski, jako předpředań wčera dopołdnja w 10 hodź. zahajichu. To zdźěli šwicarski rozhłós SRF jako zarjadowar wubědźowanja. Cyłkownje su 42 000 kartkow ­předali. Přistup mějachu jenož ći, kotřiž běchu so do toho registrowali.

Wurosćeny kenguru je muža w Awstralskej ćežko zranił. Zwěrjo nadběhowaše 50lětneho, jako so tón z domskeho k swojemu awtu poda. Kenguru do muža z pjasćemi biješe, kopaše a kusaše. Muž poćerpje chutne zranjenja na hrudźi a hłuboke rany kusnjenja dla na rukomaj, policija zdźěla. Kenguru bě dwaj metraj wulki. Nadpady tutych zwěrjatow w Awstralskej su jara rědke. Muske zwěrjata chileja druhdy k agresiwnosći.

Na surowe podawki njezabyć

srjeda, 29. januara 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je dźensa swjatočnje na wopory nacionalsocializma wopominał. Přičina bě 80. róčnica wuswobodźenja koncentraciskeho lěhwa Auschwitz. Prezidentka zwjazkoweho sejma Bärbel Bas w swojej narěči napominaše, na surowe podawki tehdyšeho časa njezabyć a to přichodnym ­generacijam dale posrědkować. Po­dobnje zwuraznichu to zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier a Roman Schwarzman, přežiwjenc holocausta.

Němskich zastojnikow pósłać

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo hotuje so na zasadźenje němskich fachowcow za škit mjezow na pomjeznym přechodźe Rafah mjez Gazaskim pasmom a Egyptowskej. Kaž powěsćernja dpa z kruhow knježerstwa zhoni, chcedźa wobzamknjenje knježerstwa lěta 2005 tak změnić, zo je tež zasadźenje wobrónjenych policistow móžne. Po wobzamknjenju z lěta 2005 móžachu jenož njewobrónjenych zastojnikow pósłać. Tole je jim mjeztym přestrašne.

Kongo žada sej pomoc UNO

Přiměr mjez Israelom a Hamas w Gazaskim pasmje zmóžnja tež lěpše zastaranje nuzu ćerpjaceje palestinskeje ludnosće. Kaž ­tule na egyptowskim pomjeznym přechodźe Rafah na juhu pasma dowožuja nakładne awta w prěnim rjedźe žiwidła do dospołnje izolowaneje kónčiny Palestinjanow. Do wójny bě wšědnje 500 nakładnych awtow do Gazy dojěło. Foto: dpa/Ahmed Sayed

Hospodarstwo bjez rozmacha

srjeda, 29. januara 2025 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo je swoju prognozu nastupajo konjunkturu lěta 2025 jasnje znižiło. Fachowcy wočakuja jenož hišće minimalny rozrost wo 0,3 procenty. Loni nazymu wočakowaše knježerstwo hišće rozmach nutřkokrajneho bruttoprodukta wo 1,1 procent. Zwjazkowy minister za hospodarstwo Robert Habeck (Zeleni) chcyše popołdnju nowe wuhlady kóždolětneje hospodarskeje rozprawy předstajić. Loni nazymu bě knježerstwo za 2025 hišće pozitiwne wuskutki hospodarskeje iniciatiwy wěsćiło. Tak chcychu ze statnymi naprawami płaćizny miliny znižić. Dale chcychu předewzaća z dawkowymi lěpšinami k dalšemu inwestowanju pohnuć. Po zwrěšćenju knježerstwa pak to ničo njebudźe.

Zelenskyj: Wójsko ponowić

srjeda, 29. januara 2025 spisane wot:
Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident ­Wolodymyr Zelenskyj chce wójsko kraja modernizować. Tole je wón w swojim wšědnym widejowym poselstwje připowědźił. Natwar nowych jednotkow je ­jedne z hłownych prašenjow wuradźowanjow generalneho staba. Nowe jednotki maja bojowu móc armeje zesylnić. „Ponowjenje wojerskeho systema je tuž trěbne“, prezident zdźěli. Ukraina wustupuje minjene měsacy sylnje defensiwnje. Loni běchu ruske jednotki 3 600 kwadratnych kilometrow ukrainskeho teritorija wobsadźili. Nimo toho ličba dezerterow w rjadach ukrainskeho wójska spochi přiběra. Nic naposledk bě nowy prezident USA Donald Trump, humanitarne programy za Ukrainu přetorhnył.

Zwjazkowy sejm rěči wo migraciji

srjeda, 29. januara 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). W zwjazkowym sejmje wobjednawachu dźensa popołdnju dwě próstwje frakcije CDU/CSU, kotrejž měrještej so na migracisku politiku a a nutřkownu wěstotu. Nimo toho chcyše ­kancler Olaf Scholz (SPD) knježerstwowu deklaraciju wo smjertnym nadpadźe z nožom w Aschaffenburgu předstajić.

Naćisk frakcije unije, wo kotrymž chcedźa wosobinsce wothłosować, ma dotalnu migracisku politiku změnić a wěstotnym institucijam přidatne prawa přizwolić. Při tym wuradźuja mjez druhim wo wotpokazanju za azylom pytacych při mjezach kraja abo wo zajeću požadarjow azyla, kotryž njemóža wotsunyć.

Po tym, zo je z Afghanistana pochadźacy muž, kiž měješe Němsku po­prawom dawno hižo wopušćić, minjeny tydźeń w Aschaffenburgu dźěćo a muža zakłół, steji politika migracije w srjedźišću wólbneho boja. Předsyda CDU Friedrich Merz bě sej na to nowe razne naprawy žadał. SPD a Zeleni jemu wu­mjetuja, zo móhła při wothłosowanju wjetšina z AfD nastać, štož nichtó njecha.

Łužica ma potencial

srjeda, 29. januara 2025 spisane wot:
Tuchwilu šokuje chinski start-up z pozdatnje sensacionalnej wunamakanku kumštneje inteligency high-tech-miliadarow w USA: Snadź to pokazuje, zo móžeš z mudrej hłójčku a tež bjez wulkeho kapitala najbóle doprědkarske wěcy zdokonjeć. Jako z Kamjeneje pochadźacy serbski IT-ženij Mikławš Joachim Wićaz prěni blidowy ličak NDR wuwi, běše naš swět hišće zawrjeny a politiscy funkcionarojo NDR wuznam skutka spóznali njejsu. Dźensa mamy w Drježdźanach „Silicon Saxony“, pola nas rosće Astrocentrum Łužica, a tež dokoławokoło digitalizacije serbšćiny widźimy, zo tu mudrych hłójčkow je. Dźensniši warnowanski dźeń hospodarstwa skedźbnja na politiske puta a běrokratiske brěmjenja, kotrychž wotstronjenje sej předewzaćeljo žadaja. Wo tym móža wolerjo bórze wothłosować. Tola wo hospodarskim wuspěchu rozsudźeja na kóncu slědźerske ideje a předewzaćelska zmužitosć – a tych je tradicionelnje we Łužicy tójšto. Wužijmy tón potencial za přichod! Marcel Brauman

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND