Fachowc warnuje před škarakami

wutora, 10. septembera 2019 spisane wot:
Lipsk (dpa/SN). Politologa Hendrik Träger z Lipska je předsydu sakskeje CDU, ministerskeho prezidenta Michaela Kretsch­mera, hladajo na bližace so sonděrowanske rozmołwy před škarakami w swójskich rjadach warnował. W CDU maš ludźi, kotřiž měnja, zo dyrbjeli zastupnicy SPD a Zelenych při jednanjach wo zhromadnym knježerstwje za „kočim“ blidom w róžku sedźeć. To rjekny Träger powěsćerni dpa a pokaza zdobom na wulki rozdźěl při wuslědku wólbow Sakskeho krajneho sejma mjez CDU (32,1 procent hłosow), Zelenymi (8,6 procentow) a SPD (7,7 proc.). „Trěbny je dospołnje nowy politiski­ stil. Njesměmy wočakować, zo Zeleni a SPD jenož to činja, štož CDU kaza. Za dobre zhromadne dźěło w knježer­stwje njeje spomóžne stajnje na swoju wulkosć skedźbnjeć“, Träger podšmórny. Za SPD budźe wažne, zo so dospołnje njezhubi, je sej Träger wěsty. Krajny předsyda SPD Martin Dulig dyrbi socialdemokratam rozkłasć, čehodla znowa do knježerstwa zastupja, byrnjež jim wolerjo dotalne dźěło njemytowali.

Předewzaća wěrja do regiona

wutora, 10. septembera 2019 spisane wot:

Łužiska konferenca w Grodku wo času po brunicy wuradźowała

Grodk (dpa/SN). Slědźenje a wuwiwanje, krótkodobne zasydlenje předewzaćow a ekologisko-hospodarske nowowusměrjenje – z tutymi třomi zasadami ma so z wida braniborskeho hospodarskeho ministra Jörga Steinbacha (SPD) wuwiće Łužicy spěchować. Region skići ze swojimi derje wukubłanymi ludźimi, z bjezporočnej energijowej infrastrukturu a ze swojim geografiskim połoženjom njedaloko Berlina „najlěpše wuměnjenja za mo­derny energijowy region“, rjekny Jörg Steinbach na wčerawšej Łužiskej konferency w Grodku. „Móžemy wšitko docpěć, je to hoberska šansa. Trjebamy pak zmužitosć, jednotu a wotewrjenosć swětej napřećo.“

Na zarjadowanju rěčeše něhdźe 200 zastupnikow politiki, hospodarstwa, wědomosće a wobswětowych zwjazkow, mjez nimi braniborska ministerka za wědomosć Martina Münch (SPD) a zwjazkowa předsydka Zelenych Annalena Baerbock, wo přichodźe regiona po kóncu zmilinjenja brunicy. Wot wuhloweje komisije wujednany kompromis předwidźi, zo maja hač do lěta 2038 we Łužicy přestać wuhlo wudobywać a zmilinić.

Čakamy na wotmołwy

wutora, 10. septembera 2019 spisane wot:
Je přewšo chwalobne, zo sej mnozy w našej kónčinje chutnje hłójčku łamaja, kak móhło we Łužicy w času po skónčenju zmilinjenja brunicy dale hić. Runje tak sej wažu, zo temu na dosć šěroke ramjenja kładu, wot politiki přez wobswětoškitne zwjazki hač k hospodarstwu. Přiwšěm wostawaja wšelake wažne temy dale njeworane. Wo prašenju, zwotkel chcemy po lěće 2038 milinu brać, so scyła wjace njerěči. Runje tak ćicho je, hdyž so za pła­ćiznu miliny prašeš. Wšako dyrbimy potom drohu energiju we wukraju kupować, hdyž słónco njeswěći a wětřik njeduje. A we wukraju scyła na to njemysla, jadrowe abo wuhlowe milinarnje zawrěć. Nawopak, tam samo nowe tajke twarja. Rozsudne prašenje pak budźe, zwotkal bjerjemy 10 000 derje płaćenych dźěłowych městnow za ludźi, kotřiž w brunicowych jamach a milinarnjach dźěłaja. Čas konferencow drje so bórze nachila. Ludźo čakaja na wotmołwy. Marko Wjeńka

Tójšto rentnarjow we wukraju

wutora, 10. septembera 2019 spisane wot:

Berlin/Plowdiw (dpa/SN). Hišće nihdy njeje telko němskich wuměnkarjow swój žiwjenski wječor we wukraju přežiwiło kaž tuchwilu. Rentowa zawěsćernja je naposledk na wšě 240 000 rentow Němcam z wukrajnej bydlenskej adresu přepokazała. „To je nowy rekord“, zdźěla Dirk Manthey z Němskeje rentoweje zawěsćernje w Berlinje. „Jeničce minjene dźesać lět je ličba wukrajnych přepokazankow wo 50 000 rozrostła.“ Mjez najwoblubowanišimi krajemi su Awstriska, Šwicarska, Španiska, Awstralska a USA. Přiběrajcy pak su to tohorunja kraje juhowuchodneje Europy, kaž Bołharska. Tam so tež wuměnkarjo ze skerje snadnej rentu zasydla, dokelž su wšědne žiwjenje a imobilije přirunujo z druhimi krajemi poměrnje mało płaća.

„Starobnu rentu we wukraju dóstać je kóždy čas bjez problemow móžno. Němska rentowa zawěsćernja přepokazuje renty po wšěm swěće“, Dirk Manthey měni. Eksotiski wostanje žiwjenski wječor na małych pacifiskich kupach, hdźež bydli runje 50 Němcow. Zawěsćernja wupłaća kóždy měsac 22,9 milionow rentow němskim senioram.

To a tamne (10.09.19)

wutora, 10. septembera 2019 spisane wot:

Sobujěduceho na parkowanišću zabyła je pućowanska skupina na dompuću do Pólskeje 70 kilometrow južnje Podstupima při awtodróze A 9. Kaž policija zdźěla, njemóžeše 31lětny bus telefonisce wjace docpěć a na so skedźbnić, dokelž bě ba­terija mobilneho telefona wučerpana. Pomocliwy pěšk wołaše tuž policiju, kotraž muža z parkowanišća Hagen West do Michendorfa dowjeze. Tam namaka wón krajana, kiž jeho ze swojim wo­sobowym awtom do směra na Pólsku sobu­ wza.

Chětro zahe wo hodownu dekoraciju starali su so paduši w Plauenje. Woni zadobychu so do zamknjeneje pincy wjaceswójbneho domu. Namócnje wotewrěchu jednu z pinčnych boksow a wzachu tři kartony sobu. W nich bě bjez wuwzaća swjedźenska dekoracija za hodowny čas. Cyłkowna hódnota: 200 eurow.

Bamž přećiwo wumjezowanju

póndźela, 09. septembera 2019 spisane wot:

Antananarivo (dpa/SN). Po tym zo bě bamž Franciskus Mosambik a Madagaskar wopytał, poda so swjaty wótc dźensa na kupu Mauritius, poslednju staciju swojeho wopyta w Africe. Lud kupy je přez zetkawanje wšelakich ludow nastał a čerpa z bohatosće wšelakich kulturow a nabožinow, bě nawoda swětoweje katolskeje cyrkwje we widejowym posel­stwje rjekł. Wčera je wón na Božej mši w Madagaskaru před wumjezowanjom druhich nabožinow warnował.

Namołwjataj k mjezsobnosći

Johnsonej hrozy dalša poražka

póndźela, 09. septembera 2019 spisane wot:

London (dpa/SN). Britiskemu premierministrej Borisej Johnsonej hrozy dźensa dalša poražka w delnjej komorje britiskeho parlamenta. Knježerstwowy šef chce, zo parlament za 15. oktober nowowólby wobzamknje. Opozicija je hižo připowědźiła, zo njebudźe tomu přihłosować. Za nowowólby trjeba Johnson hłosy dweju třećinow zapósłancow. Wulku Britanisku chce wón 31. oktobra z Europskeje unije wjesć, wšojedne hač na rjadowane abo dospołnje njerjadowane wašnje.

Putin a Macron telefonowałoj

Moskwa (dpa/SN). Dźeń po dotal njesłyšanej wuměnje jatych mjez Moskwu a Kijewom staj ruski prezident Wladimir Putin a francoski prezident Emmanuel Macron dalše měrowe jednanja na wuchodźe Ukrainy wobrěčałoj. Tajke zetkanje měło dokładnje přihotowane być. Toho běštaj sej wobaj přezjednaj, kaž je Putin po telefonaće z Macronom medijam zdźělił. Po lětach konfrontacije běštej Ruska­ a Ukraina wčera 35 jatych wobeju bokow wuměniłoj.

Rozsudźa wo knježerstwje

Hnujace sceny dožiwili su sobotu na lětanišću Borispol njedaloko ukrainskeje stolicy Kijewa. Tam bě mašina z 35 ukrainskimi wojakami přizemiła, kotřiž běchu w ruskej wójnskej jatbje byli. Mjez nimi bě tež 24 namórnikow, kotrychž bě Ruska loni w nowembru zajała. Samsny čas přizemi lětadło z 35 ruskimi jatymi w Moskwje. Foto: dpa/Ukrinform

Europska rada: Mjeńšiny hišće bóle podpěrać

póndźela, 09. septembera 2019 spisane wot:

Strasbourg (SN). Poradźowanski wuběrk Wobłukoweho zrěčenja wo škiće narodnych mjeńšin Europskeje rady je aktualne stejišća narodnych mjeńšin w Georgiskej a Nižozemskej wozjewił.

Minjene tři lěta je Georgiska prawniske móžnosće nastupajo škit narodnych mjeńšin dale zesylniła, widźomnje so za to zasadźejo, wšelakorosć spěchować. Přiwšěm je analyza datow trěbna, hač su naprawy we wobłuku spěchowanja rěče w kubłanju a w zwisku z jeje wužiwanjom na zarjadach skutkowne dosć. Runje tak měło so přepytować, kak georgiska towaršnosć na mjeńšinowe prašenja scyła reaguje a hač su tam populistiske rozestajenja.

Strona Krjemla so přesadźiła

póndźela, 09. septembera 2019 spisane wot:

Moskwa (dpa/SN). Při regionalnych wólbach w Ruskej je w Krjemlu knježaca strona po informacijach wólbneho nawodnistwa w najwjace regionach wjetšinu mandatow zakitować móhła. Po tym zo běchu do wólbow dźesatki opoziciskich kandidatow z wólbow wuzamknyli, je sej knježaca strona Zjednoćena Ruska w Moskowskej měšćanskej radźe 25 z cyłkownje 45 sydłow wuwojowała, kaž powěsćernja Interfax rozprawja. W Moskwje běchu prominentni opozicionelni, kotrychž běchu z wólbow wuzamknyli, ludźi k „smartnemu wothłosowanju“ namołwjeli. Wobydlerjo móhli wšitke strony wolić, jenož nic kandidatow Krjemloweje strony.

Při wólbach guwernerow su so zastupnicy Krjemla we wšitkich regionach přesadźili. Naprašowanja běchu Krjemlowej stronje njespokojnosće ludźi hospo­darskeho połoženja dla masiwne straty wěšćili. W Chabarowskej kónčinje nad Pacifikom docpě wona runje 12,5 procentow. Wólbne wobdźělenje bě jara słabe, w Moskwje runje 21,63 procentow.

nowostki LND