Maas namołwja k dialogej
Moskwa/Berlin (dpa/SN). Do swojeho wotlěta do Moskwy je zwjazkowy wonkowny minister Heiko Maas wšitkich wobdźělenych ke konstruktiwnym prócowanjam wo měr na wuchodźe Ukrainy namołwjał. „W prašenju přiměra, rozwjazanja wojerskich jednotkow a hladajo na zwoprawdźenje Minšćanskeho zrěčenja nadźijam so skónčnje zaso swětła na wobzoru“, rjekny politikar SPD dźensa do wotlěta medijam. „Nětko dyrbja wšitke wobdźělene strony zwólniwosć k dialogej a k jednanju pokazać, hewak budu w tutym konflikće dale ludźo mrěć“, Maas w tym zwisku zwurazni.
Na wuchodźe Ukrainy wojuja wot lěta 2014 proruscy separatisća a ukrainske knježerstwowe jednotki přećiwo sebi. Němska a Francoska spytatej hižo pjeć lět we wobłuku tak mjenowaneho Normandijoweho formata mjez Ukrainu a Ruskej posrědkować. Z nastupom noweho ukrainskeho prezidenta Wolodimira Zelenskeho w zastojnstwje kónc meje maja nadźiju, zo so w tčacy wostatym konflikće zaso něšto hiba.
Pjenjezy za serbske knihi
Spěchowanske srědki za Hórnikowu knihownju w Praze přepodali
Praha (SN/MkWj). „Něšto cyle wosebite“, „njewšědny podawk“, „wurjadny wokomik w mojim žiwjenju“ – z tajkimi hódnoćenjemi njejsu wčera popołdnju w Praze lutowali. W tamnišim Serbskim seminarje móžeše sakski statny minister za zwjazkowe a europske naležnosće a šef statneje kenclije Oliver Schenk předsydźe Domowiny Dawidej Statnikej symboliski šek 80 000 eurow přepodać, zo móhli wot wulkeje wody wobškodźenu Hórnikowu knihownju restawrować. Na zarjadowanju wobdźělichu so tež zastupowacy minister čěskeho kulturneho ministerstwa Vlastislav Ouroda a zastupnikaj čěskeho senata.
Akt susodneje pomocy
Wólby Sakskeho krajneho sejma – kandidaća so wuprajeja
Tule předstajace so wosoby prócuja so za demokratiske strony wo direktny mandat we wólbnym wokrjesu 56, Budyšin 5 – mjez druhim Budyšin, Wóspork, Dobruša-Huska, Wulka Dubrawa, Bukecy, Kubšicy a Malešecy
1Měła Sakska serbsku rěč w zjawnosći sylnišo spěchować a hdyž haj, z čim na přikład?
2Kak hódnoćiće tuchwilne wuwiće nastupajo strukturnu změnu we Łužicy?
3Kak stejiće k planowanemu kóncej zmilinjenja brunicy w Němskej a specielnje we Łužicy?
4W Braniborskej su wučbu serbšćiny na šulach ewaluěrowali. Měli to tež w Sakskej činić na čo měli při tym dźiwać?
Marko Šiman, CDU
1Wažne je, zo sami dopóznajemy, kak drohotne je našu maćeršćinu zachować. Swobodny stat Sakska ma šulsku wučbu z wjetšej ličbu wučerjow zaručić. Trjebamy dale podpěru za nałožowanje rěče w medijach. Wažne su zdobom nowe impulsy za Witaj-koncept. Trjebamy nuznje serbsku rěčnu šulu za wučerjow, kubłarjow a pozdźišo tež za dalšich zajimcow.
2Myslu sej, zo su Serbja do diskusije wo naprawach derje zapřijeći. Nětko budźe wažne mocy za jich zwoprawdźenje nałožić. Za trěbne tohorunja mam, hospodarske naroki a nadawki k zdźerženju našeho ludu, kaž na přikład Centrum za rewitalizaciju serbskeje rěče, spěšnje zwoprawdźić. Tež wutwar infrastruktury je za Łužicu jara wažny krok w strukturnej změnje.
3Mi je wažne wotbagrowanje našeje domizny skónčić. Trjebamy jasne signale za nowe dźěłowe městna. Přichodne lěta ma we Łužicy 10 000 nowych industrijnych dźěłowych městnow nastać, štož dyrbi zwjazkowe knježerstwo zaručić. Při wšěch naprawach za škit klimy, kotrež budu w přichodźe trěbne, pak njesměmy milinu podróšić a to ludnosći nabrěmjenić.
Hajko Kozel, Lěwica
1Na kóždy pad, to wuchadźa hižo z wustawy. Nimo toho je UNESCO serbšćinu jako wohroženu rěč zastopnjowała. Ze spěchowanjom w zjawnosći stupa jeje prestiž, a młoda serbska generacija spóznawa, zo njeje to jenož rěč „za doma a zahrodku“. Zdobom spóznawa němskorěčne wobydlerstwo, zo leži perspektiwa Łužicy w serbsko-němskej runoprawosći. Dobry srědk je institucionelna serbska rěčna šula!
2Za Serbow bě strukturna změna spočatnje nadźijepołna: Někotre ćeže, zwisowace z hórnistwom, su w dokumentach naličene. Naše projekty su tež wobstatk wot Sakskeje a Braniborskeje zapodatych lisćin. Diskusiju, wobmjezować spěchowanje na „krute stejnišćowe faktory“, mamy z ofensiwu wo narunanje za přez hórnistwo zničene rěčne a kulturne rumy wotwobarać.
Harald Baumann-Hasske, SPD
1Bych rozšěrjenje dwurěčneho popisanja na sakskich zarjadach a institucijach podpěrał. Dwurěčny napis na Sakskim krajnym sejmje bě dobra kročel do praweho směra. Popisanje dwurěčnych wjesnych taflow móhli tež tak zeskutkownić, zo je serbske pismo němskemu tež po wulkosći runohódne. Skónčnje njeměli serbsku rěč a kulturu jeno šulerjam poskićeć, ale tež přistajenym stata a komunow.
2Strukturna změna je wulke wužadanje, ale tež wulka šansa za Łužicu. Kaž tuchwilu wupada, dóstanje Łužica nowu infrastrukturu za wobchad kaž tež za wuměnu datow, kotraž předewšěm wsy wušo wjaza a tak atraktiwnosć jako bydlenska a žiwjenska krajina powjetša. Zdobom trjebamy zarjady, slědźenišća a wysoke šule we Łužicy. Měli strukturnu změnu tohorunja mjezy překročejo wobhladować. Serbšćina ma tu přidatnu funkciju: Móže móst k našim susodam być, móže rěčne barjery wottwarjeć a spočatk zhromadnych rěčespytnych slědźenjow być.
Jörg Urban, AfD
1Mam spěchowanje serbšćiny w zjawnosći za zmysłapołne. Potrjebu přidatneho spěchowanja dyrbi w prěnim rjedźe serbska mjeńšina sama mjenować. AfD je rady zwólniwa k wuměnje myslow.
2Ze stratu tysacow dźěłowych městnow budźe dale a wjace młodych ludźi dźěła dla z Łužicu wopušćić, štož zachowanje serbskeje kultury poćežuje. AfD njezasadźa so tuž jeno za zachowanje brunicoweje industrije, ale wojuje tohorunja sylnje wo wutworjenje dobrych wuměnjenjow, zo móhli so zawody we wjesnych kónčinach zasydlić.
3Němska ma tak dołho dale milinu z wuhla produkować, doniž njeje srjedźodobnje alternatiwow za zakładnje poćežomnu milinu: po móžnosći we Łužicy.
4Ewaluacija je zmysłapołna. Zaměr měł być, srědki k zachowanju serbskeje rěče a kultury efektiwnje zasadźeć. Poskitki, serbšćinu wuknyć, dyrbimy za šulerjow z němskich swójbow zesylnić.
Fota: SN/Maćij Bulank (6),
z wólbneho materiala kandidatow (1)
Mike Hauschild, FDP
1Haj, samozrozumliwje. Wšako je za pěstowanje serbskeje kultury spěchowanje serbskeje rěče wažny wobstatk. Dotal bu hižo tójšto zwoprawdźene, njeje pak potajnstwo, zo móžemy tež to dobre hišće polěpšić. Kotre konkretne dypki měli jako přichodne zwoprawdźić, dyrbja Serbja sami postajić směć. Politikarjo maja potom trěbne prawniske a financne wobłuki za to wutworić.
2Łužica budźe so w přichodnych lětach dale sylnje měnjeć. Tež hdyž njebudu žane wsy wotbagrowane, wobsteji ze stratami dźěłowych městnow w hórnistwje dale wulki strach, zo młodźina wotpućuje. Wutwar transitnych čarow, rozšěrjenje awtodróhow a železniskich zwiskow, žiwjenje we Łužicy njezawěsćeja. Pjenjezy dyrbja k ludźom direktnje dóńć. Hdyž ludźo rady tu bydla, přichadźeja tež inowatiwne firmy z do přichoda pokazowacymi dźěłowymi městnami.
Siegfried Kühn, Zwjazk 90/Zeleni
1Je zawěsće wažne, wědomje wšitkich we Łužicy bydlacych za pokład dwurěčnosće zachować, na přikład z dwurěčnymi wjesnymi taflemi. Wo zdźerženje rěče a kultury pak maja so předewšěm ći starać, kotřiž so sami Serbam přisłušni čuja. Što pomhaja na přikład prócowanja wo dwurěčne pěstowarnje, hdyž starši sami ze swojimi dźěćimi doma přewažnje němcuja.
2Njemóžu při najlubšej woli žadyn spočatk strukturneje změny we Łužicy spóznać. Hladajo na to, zo mamy nuznje jednać, začuwam skerje strašny měr. Nimo toho nimam scyła žane zrozumjenje za ludźi, kotřiž za wuhlom płakaja. Brunica je z Łužicy měsačkowu krajinu stworiła, je přez lětstotki zrosćene struktury zničiła.
