We wowčerni koncertowali

wutora, 15. septembera 2020 spisane wot:
„Tina a Hadrijan“ je literarny program, kotryž wuhotuje „Trio con mozo“ zhromadnje ze serbskim dźiwadźelnikom Měrkom Brankačkom. Wobsah złožuje so na woblubowanu knihu Jurja Brězana. Minjeny pjatk mějachu zajimcy składnosć, tutu drohoćinku w Stróži dožiwić. Towarstwo Radiška přeprosy do tamnišeje wowčernje na koncert. Planowany bě wón jako dźěl lětušich nazymskich wikow přirody, kotrež so w Stróži, při Domje tysac hatow, stajnje w septembru wotměwaja. Korony dla pak wone lětsa njeběchu. Přewšo derje wopytany koncert měješe jara dźakowny publikum. Měrka Kozelowa, předsydka towarstwa Radiška, je zarjadowanje zahajiła. ­Witał je přitomnych tež nawoda biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty Torsten Roch. Foto: Jurij Helgest

Dobyće Němcow nad Sedanom

pjatk, 11. septembera 2020 spisane wot:

Po tym zo běchu němske jednotki na wobkruženy Metz pochodowacych 140 000 wojakow armeje francoskeho maršala Mauricea de Mac-Mahona 30. awgusta 1870 pola Beaumonta wróćo stłóčili, zabrachu wone na prawym boku rěki Maas zakitowanske stejnišća. Francoska armeja bě přepomału na Metz postupowała, dokelž njeběštej pochod a zastaranje wojakow derje organizowanej. Zo bychu so ćělnje zastarali, přestachu wojacy maršěrować a pytachu zboka puća naprawo w dźesać kilometrow zdalenych wsach za zežiwidłami. Na lěwym boku trasy pochoda bě belgiska hranica bliska, kotruž njesmědźachu francoscy wojacy překročić. Němske wójsko bě spěšniše, wšako je zastaranje a přidatnu municiju na wozach z konjacym zapřahom sobu transportowało a njetrjebaše sej tuž jědź na wsach wobstarać. Docyła bě jednanje němskeje armeje wot šefa pruskeho generalneho staba Helmutha von Moltki wuběrnje planowane.

Filmy w třikrajowym róžku

pjatk, 11. septembera 2020 spisane wot:

Dohromady něhdźe 60 hrajnych, do­ku­mentarnych a krótkofilmow wubědźuje so we wobłuku 17. filmoweho festi­wala Nysa (NFF) – lětsa jako tak mjenowaneje „wild edition“ – wo po­žadane „Rybički Nysy“. Wobłukowy program swjatka wopřijima dwě produkciji ­ze serbskim podźělom.

Pišćelowu knihu předstajił

pjatk, 11. septembera 2020 spisane wot:
Rukopisna pišćelowa kniha „Spěwawa Jězußowa Wincza“ z pjera Michała Jana Wałdy (1721–1794) steješe předwčerawšim w Budyskim Serbskim muzeju w srjedźišću zarjadowanja Kofej w třoch. Alexander Pólk (stejo) je horstce zajimcow wuznam ­knihi rozłožił. Dohromady wopřijima wona 659 kěrlušow, z toho pjeć wot Wałdy ­samoho spisanych, něhdźe 100 přełoženych z Drježdźanskich a šleskich katolskich spěwarskich a 80 ze serbskich ewangelskich spěwarskich. Foto: SN/Hanka Šěnec

Wo knihach a kniharni (11.09.20)

pjatk, 11. septembera 2020 spisane wot:

Wjetšina z nas je so wočerstwjena a z wjelemi dožiwjenjemi z lěćneho dowola ­nawróćiła. W nakładnistwje přihotujemy tuchwilu literarnu nazymu. Wuměnjenja njejsu ­lětsa optimalne, ale z tym njejsmy w kulturnym wobłuku sami. Tohodla spyta­my to najlěpšě z toho sčinić. Knihi, kotrež smy w běhu lěta zdźěłali a wudali, maja swój puć ke kupcam-čitarjam namakać. Što na nas wšěch čaka?

Kniha „Worklecy něhdy a dźensa“ budźe zajutřišim, njedźelu, we Worklečanskej sportowej hali předstajena. Tón abo tamny ma ju cyle wěsće hižo doma na polcy stejo. Njech sej přiwšěm do Worklec do­jědźe, zo by na wuwjedźenja Bena Wałdy a Eckharda Kliemanna słuchał. Snano zhoniće tola hišće něšto, štož w nowo­wudaću njesteji. Městnow je we wulkej sportowej hali dosć, tak zo móžemy wšitke předpisy hygieny dodźeržeć. Prěnje zarjadowanje započnje so w 16 hodź., druhe we 18.30 hodź.

Wob dźeń sydom serbskich sadow

štwórtk, 10. septembera 2020 spisane wot:

Interview z jednaćelom LND Symanon Pětrom Cyžom po sto dnjach w zastojnstwje

Mjeztym tři měsacy je so jednaćel LND Syman Pětr Cyž do nawod­nistwa nakładnistwa zanurił. Cordu­la Ratajczakowa je so z 42lětnym, kiž bě zastojnstwo w juniju přewzał, rozmołwjała.

Knježo Cyžo, spočatnje njejsće so jeno z wěcnym stawom zawoda zeznajomił, ale tež rozmołwy ze wšitkimi sobudźěłaćerjemi wjedł. Što je Was najbóle překwapiło?

Choćebuz (AK/SN). Na něhdźe 50 zarjadowanjow wabi lětuši Łužiski festiwal pod hłownym hesłom „Europa – Kultura – Jutře.“ wot 25. septembra do 16. oktobra. Planowane su nimo koncertow po wšej Łužicy tež dźiwadłowe předstajenja, přednoški a filozofiske rozmołwy. Nošer swjatka je Zhorjelska kulturnoserwisowa towaršnosć, patronaj staj ministerskaj prezidentaj Braniborskeje a Sakskeje Diet­mar Woidke (SPD) a Michael Kretsch­mer (CDU). Festiwal financuja ze spěchowanskich srědkow Zwjazka. Za loni a lětsa maja za njón něhdźe štyri miliony eurow k dispoziciji. Wot klětušeho chcedźa jón ze srědkow zakonja wo skrućenju struktury kaž tež ze spěchowanjom Braniborskeje a Sakskeje financować.

Město Budyšin zastupuje mnohe města cyłeje Němskeje a Europy. Z dźesać­dźělnej dokumentaciju je so filmowcam sćelaka Arte něšto jónkrótne radźiło­. Wo tym běchu sej přitomni na so­botnej premjerje w Budyskim NSLDź přezjedni. Po předstajenju prěnje­ju dźělow serije su Budyšenjo teamej prašenja stajeli.

Budyšin (CS/SN). Poł lěta su filmowcy někotrych Budyšanow přewodźeli, zo bychu­ pytnyli, kak wobydlerjo mysla a kak z napřećiwnymi politiskimi mě­njenjemi našeho časa wobchadźeja. „Doku­mentacija měšćansku towaršnosć adek­watnje wotbłyšćuje“, bě jednohłósny facit wječora. Někotři připosłucharjo su sej mjeztym wšitke dźesać filmow dokumentacije wobhladali. Wšako su hižo wot spočatka septembra w me­dia­tece Arte přistupne. Jara chwalili su sej koncept, so komentara wzdać a prota­go­nistow samych za sebje rěčeć dać. Tak móže sej přihladowar sam wobraz tworić. A wobraz Budyšanam tyje. Nawodnica archiwneho zwjazka Grit Richter-Laugwitz mjez druhim chwaleše, zo je dokumentacija bjez hódnoćenja a tež bjez klišejow wuńdźe.

Dźenik Jurja Kocha wušoł

póndźela, 07. septembera 2020 spisane wot:
Budyšin (SN). Nalěto 1996 bě so Jurij Koch rozsudźił dźenik pisać. W srjedźišću wobkedźbowanjow steji dramatiski bój łužiskeje wsy přećiwo wotbagrowanju. Nětko je jeho kniha „Gruben-Rand-Notizen“ w LND wušła. W njej dokumentuje poslednje lěta Rogowa, spřećiwjenje wobydlerjow hrožacemu přesydlenju a to, kak dyrbjachu so naposledk kłonić. Při wšej chutnosći temy­ pisa Koch na zabawne wašnje. Zasunjene su literarne teksty awtora, mjez druhim dotal njewozjewjeny fragment romana.

Finisaža 14. mjezynarodneje rězbarskeje dźěłarnički w Miłočanskej skale je něhdźe 200 zajimcow přiwabiła. Mjez dohromady dźesać wuměłcami, kotřiž su hosćom wčera swoje w minjenymaj tydźenjomaj nastate twórby předstajili, bě tež Rumen ­Dimitrow. Předewšěm zornowc wobdźěłacy bołharski rězbar bě mjeztym štwórty raz na dźěłarničce. Foto: Feliks Haza

nowostki LND