Kijew (dpa/SN). Po ruskich raketowych nadpadach je na zapadźe Ukrainy milina wupadnyła. W kónčinje wokoło města Riwne je wjace hac 280 000 domjacnosćow bjez miliny, guwerner Olexander Kowal zdźěla. Nimo toho maja problemy při zastaranju ludźi z wodu. W susodnej Wolhyniskej podłu mjezy Pólskeje je 200 000 domjacnosćow wot zastaranja z milinu wotrěznjenych.
Knježerstwo USA sej wot Ukrainy žada, starobu woborneje winowatosće jasnje znižić, zo móhli wjace wojakow do wójska zwołać. Kaž wjacore medije rozprawjeja, dyrbjała Ukraina po woli USA přichodnje hižo 18lětnych młodych muži do wójska ćahnyć. Tak móhli pobrachowacych muži na fronće narunać.
Berlin (dpa/SN). Přepytowanski wuběrk zwjazkoweho sejma nastupajo Afghanistan je sej dźensa něhdyšeho wonkowneho ministra Heika Maasa skazał. Politikarja SPD maja za jednoho z hłownje zamołwitych hektiskeho ewakuowanja němskeho wulkopósłanstwa w afghaniskej stolicy Kabulu bjezposrědnje do zaćaha islamistiskich talibanow w awgusće 2021. Wuběrk pruwuje wobstejnosće ewakuowanja a rozsudy tehdy zamołwitych hladajo na přiwzaće domoródnych pomocnikow zwjazkoweje wobory.
Maas bě swój čas w zwjazkowym sejmje swoje wahanje zakitował, jako druhe kraje bližacych so talibanow dla swój personal hižo ewakuowachu. Wón tehdy z toho wuchadźeše, zo so talibanam njeporadźi, w běhu něšto dnjow Kabul zdobyć. Krótko na to islamistiscy wojowarjo bjez kóždeho spjećowanja afghaniskeho wójska do stolicy zaćahnychu. Wobrazy lětadła so dźeržacych ludźi na Kabulskim lětanišću chaos symbolizowachu. Maas tehdy chutnje wo tym rozmyslowaše, hač njeby lěpje było, wotstupić.
Drježdźany (SN). Tutón tydźeń móhł za Saksku rozsudny być: CDU a SPD wujednatej w Drježdźanach nadrobnosće swojeho koaliciskeho zrěčenja. Dojednanje w tymle prašenju by wažny měznik po puću k zhromadnemu mjeńšinowemu knježerstwu był. Wšelake prašenja pak dyrbja hišće rozrisać.
Po zwrěšćenych rozmołwach za koaliciju ćernjowki z BSW stejitej CDU a SPD nětko pod wulkim časowym ćišćom. Přičina su časowe doby za wutworjenje noweho knježerstwa, kotrež sakska wustawa předpisuje. Minjene tydźenje su so dźěłowe skupiny wobeju stron w rekordnym času na zasadne dypki dorozumili. Su to mjez druhim wobłuki strowotnistwa, kubłanja, hospodarstwa a nutřkowneje wěstoty. Kónc tydźenja chcedźa dźěłowe skupiny wuslědki swojeho dźěła předpołožić. Wodźacy zastupnik CDU při jednanjach wo nowe knježerstwo je kultusowy minister Christian Piwarz. Socialdemokratow zastupuje předsyda frakcije w krajnym sejmje Dirk Panther.
Pjenjezy njesmjerdźa – tute prastare přisłowo z časa Romskeho mócnarstwo je sej kriminelna klampnarska firma w Romje za dźěłowe hesło wuzwoliła a tak pječa miliony eurow zasłužiła. K małym škodam w kupjelach wołani sobudźěłaćerjo su škody wotpohladnje pohóršili a wupisachu swojim woporam ekstremnje wysoke zličbowanki. Štóž so spjećowaše, astronomiske sumy zapłaćić, tomu hrožachu „rjemjeslnicy“ samo z namocu. Policija je nětko 13 podhladnych zajała.
Wjele diskutowany grafitijowy wuměłc Harald Naegli w šwicarskej stolicy Zürichu je so składnostnje swojich 85. narodnin ze swětom wujednał. W 70tych lětach jako „Zürichski pryskar“ znaty Naegli bědźeše so stajnje z wumjetowanjemi. Najbóle mjerzaše jeho atribut „móranja“. W Němskej waža sej jeho jako sławneho wuměłca z njezachodnymi twórbami.
Inscenowany interview sobudźěłaćerjow/kow Serbskeho instituta w Předźenaku pod titulom „Su Serbja wopor kolonializma?“ překwapja we wjacorym nastupanju a žada sej kritisku analyzu. Hladajo pak na kompleksnosć temy móžu tule jenož na wubrane problematiske dypki pokazać.
Předewšěm nałožuje so zapřijeće „kolonizacija“ ekstremnje wusko, jako by wone dźensa hišće tak kaž we 18. a 19. lětstotku płaćiło. Runje pod hesłom „dekolonizacija“ je dźensa skónčnje to měnjene, štož bě poprawna přičina historiskich procesow: Myslenje w rasistiskich kategorijach a mentalita, kotraž měrješe so na přiswojenje materielnych kaž tež mentalnych resursow ze zaměrom, „swójske“ derjeměće na kóšty „słabšich“ přisporjeć. Kolonialne mocy pak njeběchu jenož w cuzych krajach aktiwne, ale tež doma prezentne. Tohodla přiwobroća so dźensniše slědźenje tež mjeńšinam abo indigenym skupinam znutřka narodnych statow po cyłym swěće.
Štó pisa stawizny?
Berlin (dpa/SN). Bywša zwjazkowa kanclerka Angela Merkel je sej wěsta, zo spjelnja Friedrich Merz (wobaj CDU) wažne wuměnjenja za najwyše knježerstwowe zastojnstwo. „Trěbna je tuta kruta wola za mocu. Friedrich Merz jón ma a tuž jemu to popřeju“, rjekny Merkel při předstajenju swojich memoarow w Berlinje. Moderatorka Anne Will bě so jeje prašała, hač wona Merzej zastojnstwo kanclera popřeje. Merz a Merkel běštaj so po wólbach 2002 zwadźiłoj.
Wopory namocy lěpje škitać
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo je dźensa wo zakonju za škit před namocu wuradźowało. Prawo na pomoc a škit woporow namocy w domjacnosćach by z tym skónčnje zakonsce zaručene było. Kraje bychu winowate byli, dosć městnow w škitnych domach za žony a we wotpowědnych poradźowarnjach zarjadować. Zwjazk by so na financowanju wobdźělił. Rěčeli su tež wo załožbje, kotraž ma złóstnistwa prawicarskeho NSU dokumentować.
Dobrowólnu smjerć rjadować