To a tamne (13.06.23)

wutora, 13. junija 2023 spisane wot:

Britiskeho krosnowarja po fasadach su zajeli, jako spyta, bjez powjaza na 555 metrow wysoki mróčelak w južnokorejskej stolicy Seoulu zalězć. 24lětny krosnowar George King-Thompsom bě so hižo k 72. poschodej předrěł, jako jeho wohnjowa wobora zadźerža. Jeho dowjezechu z liftom technikarjow na třěchu 123 poschodowysokeho Lotte World Towera na juhu města. King-Thompson bě po informacijach hižo chětro wučerpany a ma nětko problemy z policiju. Jemu wumjetuja, zo je bjez dowolnosće wobsedźerja po fasadźe po puću był. Lotte World Tower běchu lěta 2017 wotewrěli.

Sylneho třichanja wosrjedź jězby dla je šofer wosoboweho awta w delnjobayerskim Passauskim wokrjesu z jězdnje zjěł a do płota zrazył. Kaž policija zdźěla, so muž při zražce njedźelu popołdnju snadnje zrani. Wuchowanska słužba dowjeze 79lětneho do chorownje. Na awće nasta škoda 20 000 eurow, porjedźenje płotu płaći znajmjeńša 10 000 eurow.

Dóńt klóštrow

póndźela, 12. junija 2023 spisane wot:

Bonn (B/SN). Ličba klóšterskich wotnožkow w Němskej je so jara pomjeńšiła. Po podaćach Němskeje rjadniskeje konferency za nawodnistwa (DOK) je ličba klóštrow za žony wot 1 627 w lěće 2012 na 964 w lěće 2022 a klóštrow za muži w samsnym času wot 461 na 385 spadnyła. Kónc lěta zastupowaše DOK 10 953 knježnow a 3 349 mnichow.

Z ćežkim dóńtom so rozestajeć

Berlin-Braniborska (B/SN). Sintojo a Romojo bydlachu hač do Druheje swěto­weje wójny w katolskej wosadźe arcy­biskopstwa Berlin/Zehdenick. Njebuchu pak před deportaciju do koncentraciskich lěhwow škitani. Nětko so wosada a slědźerjo z jich wosudami zaběraja. Při zachodźe do cyrkwje připrawja wo­pomjatnu taflu. Dotal je to jenička wo­sada, kotraž so wobšěrnje z dóńtom Sintow a Romow rozestaja a swoje do­póznaća w nabožiny dźěćom spřistupni.

Antisemitizm wuzamknyć

Priwatne armeje porjadować

póndźela, 12. junija 2023 spisane wot:

Moskwa (dpa/SN). Ruske zakitowanske ministerstwo chce wšitke ruske wojerske jednotki dobrowólnych wojowarjow z wukazom pod swoje wojerske rozkaznistwo nuzować. Hač do 1. julija maja wšitke tute jednotki wotpowědne zrěčenje z ministerstwom podpisać, w Moskwje zdźěla. W Ukrainje wojuje mjeztym wjace hač 40 dobrowólnych jednotkow, kotrychž prawniski status chcedźa tak zawěsćić. Šef ruskeje priwatneje armeje Wagner, Jewgenij Prigožin, so spjećuje, tajke zrěčenje z Moskwu podpisać.

Sudniske jednanje přestorčene

Hamburg (dpa/SN). Sudniske jednanje před Hamburgskim krajnym sudnistwom wo skóržbje wotškódnjenja přećiwo zhotowjerjej šćěpiwa přećiwo koronawirusej Biontech dla su přestorčili. Přičina je skóržba prawiznika skoržaceje žony přećiwo sudnikej. Prawiznik sej žada, zo měła komora wo skóržbje jednać a nic jednotliwy sudnik. Žona Biontech wumjetuje, zo je po šćěpjenju wučerpana, mučna a zo njemóže wjace spać. Biontech wumjetowanja wotpokazuje.

Berlusconi 86lětny zemrěł

Aktiwisća skupiny Poslednja generacija su dźensa ze swojimi nadróžnymi blokadami w Berlinje pokročowali. Něhdźe dwanaće wosobow blokowaše w rańšich hodźinach wobchad w centrumje města při Stołpje dobyća. Někotři z nich běchu so na dróze přilěpili. Policisća akciju skónčichu. Blokady běchu tež w druhich městach kraja planowane. Foto: dpa/Kay Nietfeld

Trenuja wotwobaranje

póndźela, 12. junija 2023 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Wojacy cyłkownje 25 krajow wobdźěleja so wot dźensnišeho na zwučowanju lětarstwa. Je to najwjetši manewer Nato w času jeje wobstaća. Cyłkownje 10 000 wojakow a 250 lětadłow, z toho 70 z Němskeje, su na zwučowanju wobdźěleni. Nawod manewra pod mjenom „Air Defender 2023“ maja němske wobrónjene mocy. Ze zwučowanjom simuluja lětarstwa Nato nadpad na zwjazkowy teritorij z wuchoda a wupruwuja w kotrej měrje zwjazk wotwobaranja kmany je. Nad Němskej su tři regiony wosebje wot zwučowanjow potrjechene. Jedyn z tutych powětrowych rumow leži wyše zapadnych kónčinow Sakskeje. Přez tute lětanske treningi fiktiwneho nadpada pak nima ciwilny lětadłowy wobchad wulce zaraćeny być, tak přilubi inspekter němskeho lětarstwa, Ingo Gerhartz. Dźěłarnistwo lětnych lotsow tute posudźowanje pak wobdwěluje.

Modernizuja atomowe brónje

póndźela, 12. junija 2023 spisane wot:
Stockholm (dpa/SN). Kraje swěta z atomowymi brónjemi hladajo na wójnu w Ukrainje składy swojich jadrowych bróni sylnja. Tole wuchadźa z najnowšeje rozprawy Stockholmskeho instituta za měrowe slědźenje Sipri. Po tym je globalny wobstatk atomowych bombow wot spočatka 2022 hač do spočatka 2023 wo nimale 200 na nětko 12 512 woteběrał. Za to pak je ličba zasadźomnych bróni dale přiběrała. USA a Ruska, z wotstawkom najwjetšej atomowej mocy swěta, su mjeztym wobšěrne programy k modernizowanje atomowych bróni zahajili.

Scholz: Wuwiće na wuchodźe dobre

póndźela, 12. junija 2023 spisane wot:
Bad Saarow (dpa/SN). Wuchodna Němska móhła so po słowach zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza z motorom hospodarskeho wuwića stać. „Njeje poprawom žaneje technologije přichoda, kotraž njeby we wuchodnej Němskej hižo zastupjena była“, rjekny politikar SPD wčera na zahajenu wuchodoněmskeho hospodarskeho foruma w Bad Saarowje. Na konferency 50 kilometrow juhowuchodnje Berlina wuradźuja hač do jutřišeho zastupjerjo politiki, hospodarstwa, wědomosće a towaršnosće wo hospodarskim wuwiću. Při tym dźe mjez druhim wo wuměnjenja za industrijne přede­wzaća, wo njedostatk fachowych mocow, wo wubědźowanje na swětowych wikach a wo zastaranje kraja z energiju. Scholz so w tym zwisku za to zasadźowaše, zo měli so mzdy na wuchodźe a zapadźe Němskeje skónčnje zbližić. Hospodarski rozmach na wuchodźe Němskeje wuwiwa so rozdźělnje. Tak je rozrost hospodarstwa w Berlinje, Braniborskej a Sakskej nadpřerězny. W Durinskej a Mecklenburgsko-Předpomorskej pak skerje słaby.

Weimarski wjeršk w Parisu

póndźela, 12. junija 2023 spisane wot:

Francoski a pólski prezident z němskim kanclerom w francoskej stolicy

Paris (dpa/SN). Francoski prezident Emmanuel Macron je dźensa zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) a pólskeho statneho prezidenta Andrzeja Dudu na třikrajowe wjerškowe zetkanje w Parisu přijał. Planowana bě zhromadna wječer w Élyséejowym palasće, při kotrymž chcychu wo ruskim nadpadźe na Ukrainu, wo dalšej podpěrje na dobro Kijewa a wo přihotach za Ukrainu tak wažneho wjerškoweho zetkanja NATO w juliju rěčeć, w zdźělence z Berlina rěka.

Macron je so spočatnje z pólskim prezidentom zetkał. Po tym, zo bě Scholz dojěł, su z wuradźowanjemi w kruhu třoch politikarjow pokročowali, Élyséejowy palast zdźěla. W rozmołwach dźěše wo wojersku podpěru Ukrainy za wuspěšnu přećiwnu ofensiwu kaž tež wo humanitarnu pomoc runje po zničenju murje spjateho jězora Kachowka. Temy běchu tež dołhodobne wěstotne garantije na dobro Ukrainy, zo móhł kraj swoju njewotwisnosć a teritorialnu integritu škitać.

Ze zapalom do zahuby

póndźela, 12. junija 2023 spisane wot:
Powěsće w poslednim času zdadźa so kaž groteskna reminisenca na čas před něšto wjace hač štyrceći lětami. Nihdy njeje so telko pjenjez za brónje wudało kaž loni. Atomowe mocy wutwarja swoje arsenale a nad našimi hłowami šuskaja lětdała po njebju, zo bychu simulowany nadpad z wuchoda wotwobarali. Tež hdyž je manewer NATO hižo pjeć lět dołho planowany, je timing na ironiske wašnje tola perfektny. Smy so jako němska towaršnosć wot swojeje premisy wotbrónjenja a měrliweho rozrisanja wotwobroćili? Zda so, jako by cyły swět do wopojenosće we wóčku wójny a konfliktow padnył. Wo měrje sebi hižo nichtó rěčeć njezwěri – namóc a brónje zdadźa so dźensa rozrisanja za wšo być. Tak wudawaja politikarjo z połnymi rukami miliardy za wójsko a měnja, zo su tak lěpje na potencielne strachi přihotowani. Zo tomu tak njebudźe, wědźeše hižo Mahatma Ghandi, kiž praji: „Wóčko za wóčko a cyły swět budźe slepy . Maximilian Gruber

To a tamne (12.06.23)

póndźela, 12. junija 2023 spisane wot:

Dźiwje swinjo w basenku na priwatnej ležownosći w Neuenhagenje pola Berlina je zasadźenje policije a wohnjoweje wobory zawinowało. Wobydlerjo běchu zwěrjo sobotu rano w poolu wuhladali. Něhdźe 40 kilogramow ćežke zwěrjo bě prawdźepodobnje za wochłódźenjom pytało, njemóžeše pak wjace z basenka wulězć. Wobornicy wodu wotpušćichu a swinjo z pasami wućahnychu. Zwěrjo bě po wuchowanju chětru wučerpane a so bórze na to w bliskim lěsu zminy.

Hara motorowych piłow bě kónc tydźenja w Heinersdorfje we wokrjesu Wódra-Sprjewja prezentna. Tam wubědźowaše so 20 wobdźělnikow we wowčerni wo myto najspěšnišeho a najlěpšeho rězbarja z motorowej piłu „Speedcarving“. Při tym dyrbjachu w 45 mjeńšinach ze 1,10 metrow wysokeho a 30 centimetrow tołsteho zdónka wuměłsku twórbu rězbarić.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025