Aliěrowane wójsko w Normandiji
14. junija 1944 poradźi so ameriskim wojakam w Normandiji wot štyrjoch němskich diwizijow horco zakitowanu frontowu liniju před Saint-Sauveurom-le-Vicomte přełamać a město dwaj dnjej po tym wuswobodźić. Zdobom docpěchu Američenjo zaso přibrjóh Atlantika a postupowachu na wjetše přistawne město Cherbourg, kotrež potom 23. junija zdobychu. Tak zahaji so ofensiwa aliěrowaneho wójska do wot Němcow wobsadźeneje Francoskeje.
Po přizemjenju wosom diwizijow a tankow antihitlerskich zwjazkarjow 6. junija 1944 w Normandiji wutworichu ameriscy a jendźelscy wojacy tam tři sylne zepěranišća. Wone sahachu wot Atlantika dźesać kilometrow do francoskeho kraja. 6. junija 1944 – na tak mjenowanym D-dayju – dósta so něhdźe 150 000 ameriskich, jendźelskich a kanadiskich wojakow do Normandije a k zaliwej rěki Seine, hdźež su skónčnje dołho wočakowanu zapadnu frontu w Europje wutworili. Něhdźe 7 000 łódźow a 1 100 lětadłow zwjazkarjow transportowaše a škitaše jich před jenož 50 němskimi honjakami.
Swjatk skutkuje do dweju směrow
Něhdźe měsac do zahajenja XIII. mjezynarodneho festiwala „Łužica 2019“ staj přihotowanski wuběrk swjatk wuhotowaceje Domowiny a wjesnjanosta gmejny Chrósćicy medije wo lětušim wjeršku informowałoj.
Moda w srjedźišću zajima stała
Budyšin (CRM/SN). Što je moda? Tele prašenje je wolontarka Budyskeho Serbskeho muzeja Rebecca Wöpperowa na wčerawšim zarjadowanju „Kofej w třoch“ na spočatk swojich wuwjedźenjow stajiła. Młoda sobudźěłaćerka poda tež hnydom wotmołwu: Rozumimy pod tutym zapřijećom žiwjenski stil kaž tež drastu we wěstej dobje, ale tohorunja we wěstym časowym rumje. Přetož hinaša bě wězo moda w starej Egyptowskej hač pozdźišo w Španiskej. Ludźo wužiwaja drastu jako škit před zymu a zranjenjemi, pokazuja pak z njej tež swój socialny status a swoju móc, wuwabjeja respekt, abo demonstruja swoju etnisku přisłušnosć.
Slědźo za drastu Serbow, a to předewšěm serbskich holcow a žonow, přeslědźi přednošowarka stare serbske nowiny minjeneho lětstotka. Anonsy drastowych wobchodow běchu předewšěm we Weimarskej dobje zajim budźili. „Pěkne bluzy“ poskići w Budyšinje Schaafec wobchod, a wobraz katolskeje Serbowki w narodnej drasće měješe runje tajku wabjensku funkciju. Tež Alfons Schauseil wabješe za „jaki a rubiška“ w Serbskich Nowinach.
Lajscy hrajerjo zakład wothłosa
Štóž měješe w januaru zbožo a je zastupne lisćiki za lětuše Krabatowe swjedźenske hry dóstał, so na nje dawno hižo wjeseli. Tuchwilu tam akterojo pilnje zwučuja.
Čorny Chołmc (UH/SN). Wobšěrny wopyt Čornochołmčanskeho Krabatoweho młyna z wodźenjom tuchwilu hač do 21. julija móžny njeje. Na to hnydom při zachodźe skedźbnjeja. Před tydźenjomaj je so tam horca faza probow za lětuše Krabatowe swjedźenske hry „Krabat – elementy mocy“ zahajiła. Hač do zažneho popołdnja zwučuja powołanscy dźiwadźelnicy kaž Steffen Urban (Awgust Sylny), Peter Splitt (Čorny młynk) a dalši. We 18 hodź. přizamknje so proba lajskich dźiwadźelnikow z Čorneho Chołmca a wokoliny. „Mali a wulcy lajscy hrajerjo hromadźe z originalnymi serbskimi nałožkami kaž tež z rěču a drastu su zakład wulkeho wothłosa“, rjekny producentka Doris Siebecke na njedawnej nowinarskej rozmołwje. Runje tak wažni su partnerojo kaž Wojerowski awtowy dom, Drježdźanska tradiciska pjekarnja, chorobna kasa a dalši, kotřiž jako sponsorojo wšitko podpěruja.
„Wjećba“ z wjele bojemi a lubosćinskimi scenami
12. błótowske bajowe nocy Serbskeho ludoweho ansambla pod Bórkowskej Bismarckowej wěžu su swjatkowny kónc tydźenja něhdźe 5 000 hosći wulce zahorili.
Bórkowy (MiH/SN). Hižo do poprawneho předstajenja hłowneho programa SLA je štabrowe dźiwadło Incanto publikum wobkuzłało. Něhdźe 2 000 hosći dožiwi na premjernym sobotnym wječoru předprogram z pěsnjemi a rejemi „Lipa-dźěći“, ansambla Dźěćaceho a wuknjenskeho domu „Lipa“ w Bórkowach. Na wšěch třoch dnjach su dźěći hosći bajowych nocow spěwajo z „Witajśo k nam“ strowili. Wot spočatka šulskeho lěta bě 20 holcow a hólcow pod nawodom Ivy Schultchen a Michaela Apela za wustup zwučowało. Nimo nich pokazachu tež šulerki a šulerjo Kśišowskeje (Krieschow) zakładneje šule a Němsko-Serbski ansambl Choćebuz swoje reje na serbske žiwjenske wašnje. Wot moderatora Christiana Matthéeja zhonichu přitomni tójšto zajimawosćow wo slědowacej inscenaciji. Tak mjez druhim, zo w bojowych scenach Markus Schulz z Choćebuskeho policajskeho jěchanskeho towarstwa sobu skutkuje.
Wid na swět do spada Berlinskeje murje
Budyšin (SN/bn). „Njebě lochko, podobny wuspěch lubjacy kruch namakać, kaž běchu to dyrdomdeje Olsenoweje cwólby w minjenych troch lětach. Přiwšěm sej myslu, zo smy z kongenialnje wot Leandera Haußmanna sfilmowanym romanom Thomasa Brussiga ‚Słónčna aleja‘ kmanu předłohu našli, kotraž publikum wabi a so 30 lět po měrliwej rewoluciji w NDR tematisce derje hodźi.“ To rjekny intendant Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła Lutz Hillmann na wčerawšej nowinarskej rozmołwje na dworje Budyskeho Dźiwadła na hrodźe. Znowa bě wón maćiznu za jewišćo wobdźěłał a je wospjet režiser inscenacije lětnjeho dźiwadła w Budyšinje, kotraž rěka „Na krótšim kóncu Słónčneje aleje“.
Wo knihach a kniharni (07.06.19)
Srjedź meje je w Zarěčanskej Konsumowej galeriji jednaćelka Sakskeje literarneje rady dr. Sibille Tröml lětuši „Sakski knižny kófer“ předstajiła.
Wot lěta 2013 hižo wudawa wony Lipšćanski gremij wabjenske łopjeno, z kotrymž dwójce wob lěto na dźesać nowostkow ze Sakskeje skedźbnja. Su to knihi awtorow a přełožerjow, kotřiž ze Sakskeje pochadźeja abo tu bydla. Po tym, kajki poskitk runje je, su tam lyrika runje tak kaž proza, přełožki abo wěcne edicije zastupjene kaž tež knihi za dźěći a młodostnych. Wabjenske łopjeno w formje leporela pak nima jako „bestseller-lisćina“ fungować. Ma być skerje kompas, kotryž w mnóstwje nowowudaćow mału orientaciju skići a čitarjow wćipnych čini na bohatu literaturu awtorow a přełožerjow „wottud“. Ke kóždemu wudaću słuša tež ze wšěmi dźesać publikacijemi spakowany „realny“ kófer. Tón steji potom něhdźe dźesać tydźenjow w jednej z priwatnych kniharnjow abo na městnosćach, hdźež tež zarjadowanja přewjeduja.
Wučerstwo njeje dźěło, ale powołanje
Serbska spisowaćelka, pedagogowka a kulturnica Wórša Wićazowa sydomdźesatnica
Swjatkownu póndźelu, 10. smažnika, swjeći woblubowana wučerka na wuměnku, spisowaćelka, kulturnica a aktiwna čłonka Zwjazka serbskich wuměłcow Wórša Wićazowa sydomdźesaćiny. Nimale pjeć lětdźesatkow je wona šulerki a šulerjow na polu serbšćiny wuwučowała a jim nimo toho – abo lěpje: paralelnje – hudźbu, reju, dźiwadło a nic naposledk serbsku literaturu spřistupnjała. Wot njeje wutworjeny kulturny ansambl Serbskeje zakładneje šule „Jurij Chěžka“, hdźež nimale cyłe swoje powołanske žiwjenje skutkowaše, bu w lěće 2014 z Mytom Domowiny za dorost wuznamjenjeny. Za nju wosobinsce wšak je wjele wjetše připóznaće, zo so jeje bywši chowancy tež po wuchodźenju šule kulturnje angažuja.
Z baleta do šule
Rězbarjo při skale
Miłoćicy (SN/bn). Za lětušu 13. mjezynarodnu dźěłarničku rězbarjow při Miłočanskej skale je so dohromady 24 wuměłcow mjez druhim ze Słowjenskeje, Čěskeje, Ukrainy, Bołharskeje, Ruskeje a Němskeje přizjewiło. Dźens za tydźeń chce wěcywustojna jury dźesać z nich wuzwolić, kotřiž swoje namjetowane naćiski wot 19. awgusta hač do planowaneje wernisaže 1. septembra we Łužicy zwoprawdźa. Hač do kónca junija potom dźěłarničku zarjadowace towarstwo Kamjenjak wobdźělnikow pisomnje informuje a oficialnje přeprosy. Dwě městnje stej za regionalnych rězbarjow rezerwowanej.
Kaž w minjenych lětach towarstwo wuměłcam maćizny darmotnje přewostaji. Nimo ze skały wudobywaneho zornowca stej to drjewo a metal. Rězbarjo sami rozsudźa, hač je jednotliwje abo w kombinaciji wužiwaja. Přidatnje změja składnosć, nimo toho tež město skulptury resp. reliefa instalaciju zynkow a swěcy wutworić.
Po zwučenym wašnju móža zajimcy wuměłcam při tworićelskim dźěle přez ramjo hladać. Tak ma publikum rědku móžnosć, dožiwić nastawace twórby „w čiłym dialogu“, kaž we wupisanju rěka.
