Dźěła w „pupku swětnišća“
Socialni asistenća su na serbskich šulach přewšo witani. Wšako su wučerjam sylna podpěra. Jedna z nich je Lucija Bukowa z Pěskec. 27lětna je na katolskej wyšej šuli w Berlinje socialne dźěło studowała po tym, zo je na Budyskim Serbskim gymnaziju maturowała. „Moja mać je mi rjekła, zo je dźěło na socialnym polu přewšo dźakowne“, tak wona powěda, „a sym spěšnje zwěsćiła, zo mam wulke wjeselo při dźěle ze staršimi ludźimi.“ Wona je wšelake praktika na socialnym polu wukonjała a w Połčničanskej Hrodowej klinice w socialnej słužbje skutkowała. Loni pak je rodźenu Wěteńčanku poskitk z Chrósćic wabił. „Mam nětko swoje dźěłowe městno njedaloko ródneje wsy. Tam sej na staršiskim statoku z mandźelskim domske twarimoj.“ To pak njeje jenička přičina za jeje nawrót. „Mi so spodoba, zo ma na Chróšćanskej zakładnej šuli ,Jurij Chěžka‘ serbska rěč wosebje wulku hódnotu. Kóždy dźeń čaka z nowymi nadawkami, štož so mi jara spodoba. Wučerjo runje tak kaž šulerjo mi dowěrjeja a nimam ženje wostudu.“
Wulki zajim za zhladowanje na kónc wójny
Budyšin (SN/bn). We wobłuku rjadu referatow Archiwoweho zwjazka Budyšin přednošowaše domizniski slědźer Eberhard Berndt wčera wo drje najzahubnišim stawizniskim kapitlu Hornjeje Łužicy. Pod nadpismom „Wojowanja wo Wóspork a Budyšin w aprylu 1945 – wróćohladanje po 80 lětach“ wobswětli wón poslednju fazu Druheje swětoweje wójny, zapřijawši najnowše dopóznaća na zakładźe žórłow, kotrež po jeho słowach dawno dowuslědźene njejsu. Zajim na zarjadowanju bě tak wulki, zo njewotmě so w sydarni archiwa, ale na žurli Kamjentneho domu. Přiwšěm městna njedosahachu, tójšto hosći čakaše podarmo na snano tola hišće swobodne sydadło. Łoskoćiweje tematiki dla pokaza policija prewentiwnu prezencu.
Festiwal z wosebitej chłóšćenku
Berlin/Zhorjelc (AK/BŠe/SN). We wobłuku Łužiskeho festiwala wuměłče a wuměłcy ze wšeho swěta region zaso na wulke jewišćo změnja. Festiwal so lětsa wot 24. awgusta do 14. septembra wotměje. Nimo rejow, dźiwadła a koncertow poskića organizatorojo tež sceniske čitanja. Mnohe zarjadowanja so na njewšědnych hrajnišćach wotměja. Za festiwal su awtorojo tež wosebite inscenacije nadźěłali. „Njeńdźe jenož wo to, region jako stejnišćo za wobnowjomne energije powabić, ale kónčina dyrbi tohorunja wutrobu měć a dušu narěčeć“, wuzběhny sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) na wčerawšim předstajenju programa Łužiskeho festiwala w Berlinskim zastupnistwje Sakskeje.
„Poselstwo je jasne“, wozjewi nawodnica Braniborskeje statneje kenclije Kathrin Schneider (SPD). „Łužica so přeměnja. Wona je zajimawa, swětej wotewrjena a skići wjele překwapjenkow.“ Předań tiketow za něhdźe 30 zarjadowanjow festiwala w južnej Braniborskej a wuchodnej Sakskej je so zahajiła.
„Ze sebjekritiskej refleksiju pokazować, štó smy“
Swojorazna delnjoserbska domizna
Nakładnika wopominali a po cyłym instituće čitali
Budyšin (SN/bn). Wotewrjenje kabinetneje wustajeńcy wo dźěławosći nakładnistwa Lusatia tworješe zazběh Nocy knihownjow, na kotrejž so Serbska centralna biblioteka (SCB) minjeny pjatk prěni raz wobdźěli. Žiwjenski skutk załožerja nakładnistwa dr. Franka Stübnera hódnoćicy dźakowaše so zastupowaca direktorka Serbskeho instituta (SI) dr. Susanne Hozyna předewšěm dr. Ruth Thiemannowej, kotraž bě přehladku wo „jónkrótnym nakładnistwje, kajkež dźensa w regionje pobrachuje“, iniciěrowała. Thiemannowa dźakowaše so SI za zwoprawdźenje wustajeńcy a wuzběhny mjez druhim wjelelětne zhromadne dźěło instituta a nakładnistwa.
„Koło žiwjenja“ z wjacorymi serbskimi elementami
Chróstawa (SN/MiR). Aktiwny dźěl projekta „Koło žiwjenja“ w Chróstawje so nachila. 24. meje sej hornjołužiski wuměłc, kiž wo sebi praji, zo je rjemjeslnik, swójske přeće spjelni. Štyridźělnu wuměłsku twórbu chce wón tamnišu sobotu na torhošću w Chróstawje zjawnosći přepodać. Jeničce na tutym dnju budu filigranje wudźěłane drjewjane figury, kotrež předstajeja wosebitosće hornjołužiskich kónčinow a žiwjenja ludźi wot započatka jich wobsydlenja, w cyłku widźeć. Po tym změja zajimcy składnosć, sej twórbu po dźělach z pomocu kurble wobhladać. Jürgen Spottke je tež mjez Serbami, wosebje staršeje generacije, dosć derje znaty. Wón je wulku ličbu drjeworězbow a dalšich wuměłskich dźěłow ze serbskimi temami za serbske institucije, zarjadnišća a něhdyše zawody zhotowił. Wjacore z jeho drjeworězbow pyšachu na přikład něhdyšu žurlu Budyskeho Serbskeho domu. „Koło žiwjenja“ ma być poslednja twórba nimale 85lětneho. Mjez mnohimi zwobraznjenymi scenami su tajke ze serbskim woznamom.
Serbski kulturny centrum Slepo wuhotuje jutře, sobotu a njedźelu, ...
Jan Awgust Měrćink
30. nalětnika před 150 lětami zemrě najwuznamniši serbski misionar Jan Awgust Měrćink jako wuměnkar Ochranowskeje bratrowskeje wosady w Małym Wjelkowje. Wón bu na tamnišim pohrjebnišću wosady pochowany a jeho row zakrychu z pěskowcowej platu.
Składnostnje jeho 130. posmjertnin je Serbske ewangelske towarstwo na namjet Trudle Malinkoweje Měrćinkowy narowny pomnik wobnowić dało. Budyski rězbar Uwe Konjen zhotowi kopiju bywšeje tafle z jeho mjenom a žiwjenskimi datami. Na hłownej lětnej zhromadźiznje Serbskeho ewangelskeho towarstwa 31. winowca 2005 bu wobnowjeny narowny pomnik swjatočnje přepodaty.
Dalši festiwal žiweje kultury we Wojerecach
Wojerecy (SN). Platformu za načasne serbske wuměłstwo, rěč a kulturu skići festiwal „SubSorb łł“ wot 16. do 18. meje we Wojerowskej Kulturnej fabrice. Z mnohostronskim programom, wopřijimacy hudźbu, filmy, tworjace wuměłstwa, přednoški a interaktiwne dźěłarničkami, přeprošuje festiwal k tomu, serbsku identitu znowa nazhonić.
„Serbskosć so zwjetša jednostronsce a jara zwužowana jenož jako tradicionalna předstaja. Mamy pak tež punk, hiphop, queernosć kaž tež politiske wuznaće a smy wotewrjeni za wšitkich. Wažne su zhromadne dožiwjenja. W najlěpšim padźe namaka serbska kultura tež zwonka tajkich nišow kaž ‚SubSorb‘ samozrozumliwy zachod do programa Kulturneje fabriki, dokelž wona prosće k tomu słuša. Wo to nam dźe“, podšmórnje Grit Lemkowa, serbska awtorka a filmowča a jedna z organizatorkow festiwala. Předsyda towarstwa Kulturna fabrika Jens-Uwe Röhl wuzběhuje: „Serbska kultura je žiwa a mnohostronska. Runje tu w srjedźnej Łužicy chcemy stawiznički powědać, tradiciju a přitomnosć zwjazać a nowe perspektiwy na serbsku identitu wotewrěć – zwonka folklory.“
