Polacy w Němskej – wuswětlaca časowa jězba
Žiwjenje Polakow w Němskej, to je stawizna z njeskónčnje wjele fasetami. Wobšěrna kniha „Čitanka-leksikon“ pokazuje nětko z wuběranymi přikładami na zabawne kaž powučne wašnje, kak Pólki a Polacy, „pólske“ městna abo dopomnjenki stawizny a přitomnosć Němskeje wobwliwuja.
Susodny wliw bě a je wjelestronski. Hižo za čas NDR běchu sciencefiction-romany Stanisława Lema a jich sfilmowanja požadane, bě telewizijna serija „Štyrjo tankisća a pos“ kult a spěwytwórc Czesław Niemen tajny tip. Na zapadźe docpěchu profijowe koparske mustwa kaž Borussia Dortmund a Schalke 04 swój postup a wuspěch mjez druhim synow poruhrskich Polakow dla. A někotryžkuli pólski eksport, kaž trikofilmoweju rjekow Loleka a Boleka, jazz-hudźbnika Tomasza Stanka abo prosće pólsku wódku, wažachu sej ludźo na zapadźe kaž na wuchodźe. Tež sławny „Polski Fiat“ sy na woběmaj stronomaj Łobja kupić móhł, za chětro rozdźělnu płaćiznu.
Sakska, kaž ju molerjo widźachu
Budyšin (CS/SN). Wuměłc-moler Wolfgang Donath z Drježdźan rady w srjedźišću njesteji. Hladajo pak na to, zo bě sakska ministerka za wědomosć a wuměłstwo dr. Eva-Maria Stange (SPD) na wotewrjenje wustajeńcy do Budyskeho měšćanskeho muzeja přišła, je wón składnosć wužił, zo by ju a Budyskeho financneho měšćanostu dr. Roberta Böhmera wodźił po nowej přehladce „Sakska, kaž ju molerjo widźachu“. Cyłkownje sto eksponatow, mjez nimi 70 mólbow a Mišnjanski pórclin z napohladami městow a krajin, su wšitke požčonki z wobšěrneje zběrki Donatha.
1945 w Drježdźanach rodźeny Donath, kiž běše po wukubłanju na wučerja wuměłstwowe stawizny studował, je 1966 zběrać započał. Muzeologa Falk Dießner z Mišnjanskeho Albrechtoweho hrodu wobkrući jemu wusahowacu wěcywustojnosć a wuběrne znajomosće wuměłstwa. W Budyšinje wustajene dźěła pochadźeja z časa wot 18. do spočatka 20. lětstotka. Mnohe napohlady pokazuja Mišno, Drježdźany a wjesne kónčiny njedaloko sakskeje rezidency. Cyłkownje 30 molerjow je zastupjenych, wšitcy běchu chowancy Drježdźanskeje wuměłstwoweje akademije.
Swjedźenskej programaj za Juraja Kubánku
Bratislava (SN/bn). Na česć wuznamneho słowakskeho choreografa Juraja Kubánki su chór a balet kaž tež bywši rejwarjo Serbskeho ludoweho ansambla zhromadnje ze słowakskim ludowuměłskim kolektiwom SĽUK a baletom Słowakskeho narodneho dźiwadła składnostnje njedawnych 90. narodninam wjelelětneho wuměłskeho nawody SLA a SĽUK w Bratislavskim starym narodnym dźiwadle wosebitej předstajeni pod hesłom „Hommage na mištra“ wuhotowałoj. Přidatny termin bě trěbny, dokelž běše planowana jónkrótna gala nablaku wupředata.
Prezident Słowakskeje Andrej Kiska gratulowaše Kubánce runje tak kaž ministerka kultury Ľubica Laššáková, kotraž rjekny: „Dowolće mi Wam z cyłeje wutroby wupřeć strowotu. Přeju Wam, zo zetkaće hišće wjele ludźi, kotřiž z a za Wami steja.“ Ministerstwo kultury bě tohorunja zarjadowar swjedźenja. Kubánka słuša w Słowakskej k najznaćišim akteram na polu wuměłskeje kaž tež ludoweje reje, jeho programy docpěwaja tysacy zajimcow.
Studenća překedźbliwi
W bašće zhromadnje rejwali
Serbsku literaturu w Praze předstajili
Praha (LuN/SN). Na literarnym wječorku we wobłuku festiwala poezije wutoru w Praskim Serbskim seminarje je so prěni raz poradźiło tež serbsku literaturu prezentować. Ze zarjadowanjom, kotrež wuhotuja po cyłym susodnym kraju hižo dwaceći lět, spytaja organizatorojo – mjez nimi Towarstwo přećelow Serbow (SPL) – předstajić čěskim zajimcam literaturu a předewšěm poeziju znatych, ale tež mjenje znatych basnikow a spisowaćelow. Minjene lěta naby festiwal mjezynarodnu formu, a to předewšěm z twórbami awtorow ze Słowakskeje, Pólskeje, Madźarskeje a z balkanskich krajow.
Nastorki dóstali
Bozen (juny/SN). Wědomostnicy Serbskeho instituta a BTU Choćebuz-Zły Komorow kaž tež zastupjerjo Domowiny, Załožby za serbski lud, Rady za naležnosće Serbow Braniborskeje a tamnišeho ministerstwa za wědomosć, slědźenje a kulturu přebywachu spočatk tydźenja w Južnym Tirolu. Tam su so dokładnišo z połoženjom ratarskeho a turistiskeho hospodarstwa kaž tež krajneho planowanja a ze zapřijećom němčiny a ladinšćiny jako mjeńšinoweju rěčow do tutych wobłukow zeznajomili. A to hladajo tež na to, serbske strategije za strukturnu změnu doma we Łužicy wuwić. Tak zhonichu wot prof. Christopha Pana z Južnotirolskeho instituta ludowych skupin w Bozenje a prof. Paula Videsotta z Pedagogiskeje fakulty tamnišeje uniwersity, kak Južnotirolčenjo wopušćenju wotležanych burskich statokow z wotpowědnej spěchowanskej politiku zadźěwaja. Wobhladachu sej ekologiske ratarstwo na statoku wysoko nad Bozenom a zaběrachu so z proporcnym systemom, rěčnej politiku a kubłanskim systemom Ladinow.
Wobličo a postawa w srjedźišću
Chronikarjo sej slědźerske nazhonjenja wuměnjeli
Žuricy (aha/SN). Kóždolětnje přeproša Kamjenska župa „Michał Hórnik“ wjesnych chronikarjow na wuměnu aktualnych slědźenjow. Na wčerawše zetkanje w galeriji rězbarja Alojsa Šołty w Žuricach bě wot 24 přeprošenych něhdźe połojca z nich ze wsow wot Konjec hač do Jawory přišła. Prěni raz wobdźěli so Achim Šołta z Hory.
K zazběhej wuradźowanja wodźeše Alojs Šołta chronikarjow po swojej wustajeńcy z rězbarskimi wudźěłkami. Jeho přewažnje z korjenjow rězbarjene eksponaty su z jednoho krucha. Wuměłc trjeba tuž dobre wóčko, hdyž za kmanymi korjenjemi pyta. Stajnje staja wobličo a postawu čłowjeka do srjedźišća swojich twórbow. Cyle hnujace a aktualne je jeho dźěło, hdźež widźiš na dołhim, čołmej podobnym korjenju, wulku syłu migrantow: dorosćenych a dźěći. Z wuměłskej wušiknosću rězbarjene twórby wotbłyšćuja, zo zamóže Žuričan mortwe drjewo k žiwjenju zbudźić.
Čerwjeny přestrjenc w módrym swětle
Choćebuski filmowy festiwal znowa rekordnu ličbu hosći přiwabił – Přiklesk za produkciji ze serbskim aspektom
Lětuši 28. Choćebuski filmowy festiwal (FFC) skónči so z nowym wopytowarskim rekordom. Zarjadowarjo zličichu něhdźe 22 000 hosći. Tež cyłkownje 217 přinoškow z 45 krajow woznamjenja rekord. Dźesać z nich pokazachu scyła prěni raz, wosom filmow dožiwichu europsku a 65 němsku premjeru.
Samo w šwedskej rěči spěwali
Tradicionalnje wotměwa so posledni nazymski koncert kóždeho lěta dźeń do pokutneho dnja w Pančicach-Kukowje. Zawčerawšim dožiwichu tam spěwny wječor, kiž bě jara ludowy a zabawny.
Pančicy-Kukow (SN/MWj). Kaž na mnohich dalšich nazymskich koncertach bě „Ha widźu-li ptačata ćahnyć“ tež prěni spěw na lětušim poslednim nazymskim koncerće, kotryž wuhotowa chór Kulowskeho Bratrowstwa hromadźe z dźěćacej šolu Kulowskeje wosady wutoru w Pančičansko-Kukowskej Starej hospodźe. Kaž předsyda tamnišeje Domowinskeje skupiny Pětr Korjeńk při witanju rjekny, móžachu Kulowske spěwne ćěleso po 15 lětach zaso raz nazymski koncert we wsy witać. Pod dirigatom Franka Čórlicha zaklinčachu w prěnim dźělu jendźelski duchowny spěw w serbskej wersiji, hymna swětoweho zetkanja młodźiny w Krakowje a ludowej twórbje, mjez druhim z přewodom dirigenta na akordeonje.
