Žurnalistka Ines Schwerdtner a bywši zapósłanc zwjazkoweho sejma Jan van Aken staj nowaj předsydaj Lěwicy. Noweju předsydow su delegaća na zwjazkowym stronskim zjězdźe minjeny kónc tydźenja w Halle z wulkej wjetšinu wolili. Schwerdtner a van Aken slědujetaj na Martina Schirdewana a Janinu Wissler, kotrajž staj zastojnstwo złožiłoj. Strona tči we hłubokej krizy. Po ­naprašowanjach po cyłym Zwjazku by jenož tři do štyri procentow wólbokmanych Lěwicu woliło. Foto: dpa/Hendrik Schmidt

Na inowacisku čaru so dojednali

póndźela, 21. oktobera 2024 spisane wot:

Frankfurt nad Mohanom (dpa/SN). Sobujěducy w ćahach Němskeje železnicy maja w přichodźe na čarje mjez Berlinom a Hamburgom w najlěpšej kwaliće telefonować a internet wužiwać móc. K tomu su so zwjazkowe knježerstwo, Němska železnica kaž tež štyrjo wobhospodarjerjo mobilnoškričkowych syćow 1 & 1, Deutsche Telekom, Telefónica/o2 a Vodafone na digitalnym wjeršku zwjazkoweho knježerstwa zawjazali. ­„Železniska čara Hamburg-Berlin ma so z inowaciskej čaru stać“, wuzběhny zwjazkowy minister za wobchad a digi­talizaciju Volker Wissing (FDP) w Frankfurće nad Mohanom.

278 kilometrow dołhi železniski zwisk mjez Hamburgom a Berlinom je jedna z čarow, kotraž ma najwjac sobujěducych. Wšědnje je tu hač do 230 ćahow a hač do 30 000 pasažěrow. Wužiwarjo njemóža so dotal na to spušćeć, zo móža internet w dosahacej měrje wužiwać. ­Wina na tym je syć předewšěm w kónčinach na wsach.

Milinowa syć na kupje so sypnyła

póndźela, 21. oktobera 2024 spisane wot:

Havanna (dpa/SN). Hurrikan Oscar je ­kupu Kuba docpěł. Na zbožo njebě tak mócny kaž připowědźene. Hižo wot minjeneho pjatka dyrbi tam wulki dźěl ludnosće bjez miliny wuńć, dokelž je milinowa syć dodźeržana. Wulke dźěle kraja z něhdźe dźesać milionami wobydlerjemi nima žanu milinu. W dźělach stolicy kupy Havanna, kotraž leži na zapadźe sewjerneho pobrjoha, móžachu zamołwići zawčerawšim popołdnju ludźom zaso milinu dodawać. Něhdźe šěsć hodźin pozdźišo so syć znowa sypny. Situacija je po cyłym kraju napjata. Hakle jutře je snano móžno ludźi z milinu zastarać.

Wot komunistiskeje strony awtoritarnje nawjedowany kraj dožiwja hižo wjacore lěta ćežku hospodarsku krizu. Tajku tam wot časa rewolucije lěta 1959 hižo njemějachu. Mjez druhim je tam mało žiwidłow, medikamentow a ćěriwa k dispoziciji. Mnozy wobydlerjo kupy do wukraja ćeknu. Po informacijach knje­žerstwa je so ličba wobydlerjow jeničce w lětomaj 2022 a 2023 wo cyłkownje nimale dźesać procentow pomjeńšiła.

CDU měła swój kurs změnić

póndźela, 21. oktobera 2024 spisane wot:

Sahra Wagenknecht ma wuprajenje šefa CDU Friedricha Merza za błudne

Berlin (dpa/SN). Sahra Wagenknecht žada sej hladajo na móžne wutworjenje koalicije z BSW a CDU w Durinskej a Sakskej, zo šef zwjazkoweje CDU Friedrich Merz swój kurs nastupajo politiku w Ukrainje změni. „Po hrózbnej narěči Friedricha Merza tele dny w zwjazkowym sejmje, w kotrymž je sej wón faktisce žadał, zo ma so Němska na wójnje w Ukrainje wobdźělić, móžemy z jeho stronu jenož koaliciju wutworić, jelizo so krajne knježerstwo wot tajkich pozicijow jasnje wotmjezuje“, wuzběhny zwjazkowa předsydka BSW w časopisu Spiegel.

Wopačny etiket

póndźela, 21. oktobera 2024 spisane wot:
Smy runje z krajnej centralu za politiske kubłanje Sakskeje, ze załožbu a ze Serbskim institutom započeli, klětuše pokročowanje „Serbskeje debaty“ planować. Moderacija budźe wězo zaso serbska a rěč zarjadowanjow serbšćina – z poskitkom simultaneho tołmačenja tym, kotřiž dosć serbsce njerozumja. So wě, zo móža so ludźo tež němsce słowa jimać. Hdyž pak je nětk přeprošenje na cyłodnjowske wuradźowanje, spěchowane wot Załožby za serbski lud, wo temje „formy organizacije serbskeho kulturneho a kreatiwneho hospodarjenja“ dóšło, čitachmy: „Dźěłowa rěč zetkanja budźe němčina.“ Tež organizator tutoho zarjadowanja by techniku za simultane tołmačenje (na přikład załožby) wužiwać móhł. Što čini z regionalneje kultury serbsku? Naša rěč. A što čini z kreatiwneho hospodarstwa serbske? Tohorunja serbšćina. Dźěłowa rěč njech je serbšćina, hdyž dźe wo tworjenje serbskich syćow. Wšo druhe je „etiketowe jebanstwo“. Marcel Brauman

Porjedźenka

póndźela, 21. oktobera 2024 spisane wot:
Dr. Sara Mičkec je nas na to skedźbniła, zo njeje so wona na sympoziju w Palma de Mallorca wobdźěliła (hlej powěsć zašły štwórtk: „ZARI na Mallorce“). Powěsć złožowaše so na oficialnu zdźělenku Domowiny/ZARI, w kotrejž rěkaše: „Mjez wě­domostnicami a wědomostnikami je ­tež dalša Serbowka, dr. Sara Mičkec.“ Wobdźěliłoj stej so na sympoziju wě­domostnicy projekta ZARI w nošerstwje Domowiny za rewitalizaciju serbšćiny we Łužicy. Redakcija

Premierspěwarja chwalił

póndźela, 21. oktobera 2024 spisane wot:

Buenos Aires (dpa/SN). Britiski spěwar Liam Payne je při njezbožu w hotelu w Buenosu Airesu na polytrawma a nutřkowne krawjenja zemrěł. Tole su lěkarjo při obdukciji ćěła zwěsćili. Payne bě z třećeho poschoda hotela padnył. Přepytować nětko chcedźa, hač steješe wón pod wliwom alkohola a drogow. Dotal wšitko na to pokazuje, zo bě spěwar sam w swojej stwě, jako z balkona padny. Statne ­rěčnistwo na to tuka, zo měješe 31lětny krizu drogow a alkohola dla.

Do Buenosa Airesa bě Payne jěł, zo by koncert swojeho bywšeho hudźbneho kolegi Nialla Horana wopytał.

Fanam swětosławneje britiskeje hudźbneje skupiny One Direction je powěsć wo smjerći spěwarja wulki šok. Band běchu lěta 2010 we wobłuku britiskeje castingshow „The X Factor“ załožili. Do skupiny słušachu znaći spěwarjo kaž Harry Styles a Zayn Malik.

Britiski premierminister Keir Starmer je přiwuznym a přećelam swoje sobužarowanje wuprajił. „One Direction bě jedna z najwuspěšnišich britiskich hólčich skupin. Jich hudźba měješe hoberski wliw na miliony fanow na swěće.“

To a tamne (21.10.24)

póndźela, 21. oktobera 2024 spisane wot:

James Blunt smě dale James Blunt rěkać a njedyrbi swoje mjeno na Blunty McBluntface změnić. Nowonakład swojeho hitoweho albuma „Back to Bedlam“ je mjenujcy sedme městno w britiskich chartach docpěło – a nic hnydom prěnje. Za tón pad bě znaty hudźbnik přilubił, swoje mjeno oficialnje tak změnić, kaž ludźo po namjetach w social media wothłosuja. Dobyło je tam mjeno „Blunty McBluntface“. 50lětny nětko wobkrući, zo by marketingowy gag chutnje zwoprawdźił. K tomu je James Blunt w socialnych syćach nětko tež satiriski widejo wozjewił.

Njeznaći paduši su we vogtlandskim Elsterbergu 150 blešow wina pokradnyli. Cyłkowna hódnota alkoholiskich napojow wučinja 2 000 eurow, policija nětko zdźěli. Čas njeskutka njemóžachu zastojnicy dokładnje postajić. Hižo wot nalěća njejsu wobsedźerjo wina za swojimi napojemi w pincy hladali.

Koalicija ćernjowki so bliži

pjatk, 18. oktobera 2024 spisane wot:

Njezwučene knježerstwo za Saksku? Kliman: Napinace, ale hinak njeńdźe

Drježdźany (SN/mb). Jednarjo stron CDU, BSW a SPD su „koaliciji ćernjowki“ w Sakskej puć rubali. Dotal běše z wašnjom, knježace politiske zwjazki na zakładźe barby wobdźělenych stronow pomjenować po chorhoji kraja z tutymi barbami. To pak w tutym padźe njeńdźe. Tohodla ma ćernjowka njezwučenej koaliciji mjeno spožčić: Hdyž ćernjowka zrawi, bywa najprjedy čerwjena (SPD), potom płód woćěmni do směra lila (BSW), doniž cyle njesčorni (CDU). Někotři prominentni sakscy čłonojo CDU drje su tute wuwiće wotwobarać spytali z namołwu, zo ma dobyćer wólbow tež z AfD rěčeć (SN su rozprawjeli). W prawym křidle sakskeje CDU lubuja ideju, wutworić mjeńšinowe knježerstwo a docpěwać wjetšinu w konkretnych temach jónu hromadźe z prawym, jónu z lěwym spektrumom parlamenta. To pak je ministerski prezident Michael Kretschmer raznje wotpokazał.

Miersch za nowe koalicije

pjatk, 18. oktobera 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Nowy generalny sekretar SPD Mattias Miersch namjetuje hladajo na roztřěskanosć politiskeje krajiny w Němskej, wo fleksibelnišich knježerstwowych zwjazkach rozmyslować. „Najskerje dyrbimy swój strach před nowymi formami knježerstwoweho dźěła wotpołožić“, rjekny Miersch nowinarjam. „W druhich krajach maja mjeńšinowe knježerstwa a druhe formy kooperacije, kotrež njeměrja so na krute koalicije.“

Ruske truty wotwobarali

Kijew (dpa/SN). Ukraina je po swójskich informacijach minjenu nóc njewšědnje wulki nadpad Ruskeje z trutami wotwobarała. Wot wčera wječora su cyłkownje 135 ruskich bojowych trutow zličili, ukrainske wójsko zdźěla. Z nich su znajmjeńša 80 wottřělili, 44 powětrowych objektow je so z radarowych wobrazowkow zminyło. W stolicy Kijewje knježeše powětrowy alarm. Ruska přiběrajcy spyta, z trutami njeměr w kraju šěrić.

Njewjedra w Francoskej

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND