To a tamne (23.09.24)
Hesło „Hdyž wěra pod kožu dźe“ su někotři po Božej słužbje Osnabrückskeho biskopstwa po słowje brali a sej hišće w cyrkwi křesćanski tattoo kałać dali. Z njewšědnej akciju chcyše biskopstwo wćipnosć ludźi na wěru a katolsku cyrkej zbudźić. Bonifatiusowy skutk katolikow Němskeje je projekt podpěrował.
Myška w pasažěrskim lětadle je pilota nuzowała, so zawróćić a w Kopenhagenje přizemić. Mały hrymzak bě ze zapakowaneje jědźe wuskočił, jako pasažěrow posłužowachu. Na to pilot lětadła předewzaća SAS ludźi informowaše, zo wobhladuja myšku jako wěstotne riziko a zo poleća na přichodne lětanišćo. Tajke postupowanje je pječa normalne. Mašina bě po puću z norwegskeje stolicy Osla do turistiskeho centruma Malaga na juhu Španiskeje. Turisća dolećachu dobrej dwě hodźinje pozdźišo do Španiskeje.
Tusk: Němscy wojacy witani
Pólski ministerski prezident z krizowym stabom we Wrócławju
Waršawa. Stolica Pólskeje njeje tele dny Waršawa, ale Wrócław. Hižo cyły tydźeń přebywa tam ministerski prezident Donald Tusk z krizowym stabom knježerstwa, zo by so wosobinsce wo koordinaciju naprawow přećiwo wulkej wodźe starał. Wodnjo a w nocy pomocnicy zhromadnje z wojakami měchi z pěskom pjelnja, zo bychu delnjošleske město před přepławjenjom škitali. Pegel Wódry dźě je najwyši staw docpěł.
Wulka woda je w Pólskej hobersku zahubu zawiniła. Cyłkownje sydom ludźi přisadźi žiwjenje. Za tójšto zhubjenymi hišće pytaja. Wosebje ćežko potrjechena je juhozapadna kónčina Delnjeje Šleskeje. Tam běchu so wjacore nasypy podłu rěkow zwjezli, na čož woda města a wsy zapławi. Žołma je wšitko sobu storhnyła, štož bě jej na puću, awta, mosty a cyłe domy. Hladajo na surowu móc wody Donald Tusk wobydlerjow namołwi na zwěrjata njezabyć. Ludźo měli hródźe, konjency a kurjency wočinić kaž tež psy a kóčki na swobodu pušćić, zo njebychu so zatepili.
Herbst: „Serbja, njejsće sami!“
Husum (SN). Prezidentka Schleswigsko-Holsteinskeho krajneho sejma Kristina Herbst je wčera 75. kongres Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšinow (FUEN) wotewriła. W swojej narěči wěnowaše so wona škitej mjeńšinam, kotrež měł na europskej runinje wjetšu kedźbnosć zabrać. W Schleswigsko-Holsteinskej zajimy narodnych mjeńšinow jara chutnje bjeru. Tole přeje sej wona tež w Europje. Tohodla měła so po jeje słowach FUEN dale za zwoprawdźenje Minority SafePack iniciatiwy zasadźić.
Na aktualnym přikładźe skedźbni Kristina Herbst na načasne wužadanja, z kotrymiž maja so mjeńšiny w Němskej rozestajić. „Wólbne wuslědki w Sakskej Serbow chětro starosća, štož zrozumju. W aktualnej politiskej situaciji z alarměrowacym wólbnym wuslědkom prawicarskoekstremistiskich a populistiskich stronow je wažne, zo demokratiske mocy w Němskej zhromadnje wustupuja a Serbow škitaja“, prezidentka krajneho sejma wuzběhny. „Njejsće sami! Přilubimy wam podpěru“, wona zwurazni. Podpěra njeje jenož znamjo solidarity, ale wuraz našeje zhromadneje zamołwitosće.
Wjac ludźi w busach a ćahach
Wiesbaden (dpa/SN). Wot januara do junija bě po cyłej Němskej wjace ludźi z busami a ćahami po puću hač hišće loni samsny čas. Stopnjowanje wučinješe šěsć procentow, zdźěli dźensa zwjazkowy zarjad za statistiku. Cyłkownje wužiwaše 5,6 miliardow wosobow busy a ćahi w linijowym wobchadźe. Statistikarjo su sebi přezjedni, zo bě zawjedźenje Deutschlandticketa 1. meje 2023 stopnjowanje pasažěrow zbudźiło.
Wotstawk bywa mjeńši
Podstupim (dpa/SN). Krótko do wólbow do krajneho sejma w Braniborskej so wojowanje wo prěnje městno podźěla hłosow dale přiwótři. AfD leži z 28 procentami jenož hišće jedyn procent před SPD ze 27 procentami. Tole wuslědźi naprašowanje ZDF politbarometer ekstra. Z tym je so wotstawk wot třoch procentow 13. septembra pomjeńšił. Dwaj dnjej do wólbow je najwjace stronow swój wólbny bój nětko zakónčiło.
Kontrole wikowarjam škodźa
Za prawa dźěći nadal wojuja
Zawěrno wólby
Pjatk zaso za klimu na puće
Drježdźany (dpa/SN). Organizacija Fridays for Future (Pjatki za klimu) namołwja dźensa hladajo na hrozne powodźenja w mnohich dźělach Europy ke stawkej za klimu. Wot Augustusoweho mosta ma wulki baner na strach pokazać. Na nim je słowo „Powodźenje lětstotka“ z čerwjenej barbu přešmórane, pod nim steji „Lětstotk powodźenjow“, kaž organizacija zdźěli. Nimo toho planuja demonstraciju po nutřkownym měsće. Pod motom #NowForFuture (Nětko za přichod) žadaja sej spěšny kónc wudobywanja wuhla, wolija, a płuna kaž tež kónc wšitkich inwesticijow do fosilnych paliwow.
Fridays for Future namołwja dźensa po cyłym swěće k demonstracijam. W Němskej su we wjace hač sto městach protesty připowědźene, mjez druhim w Berlinje, Hamburgu, Kölnje a tež w mjeńšich městach kaž Freibergu abo Wieslochu w Badensko-Württembergskej. Tole organizacija na swojich kanalach a webstronach wozjewi.
Lóšt pućować njezlemjeny
Hannover (dpa/SN). Štóž chce po swěće pućować, pyta w internetnych platformach, kaž stej to na přikład Instagram a Tiktok, za inspiracijemi. Tole wuchadźa z woprašowanja slědźenskeho instituta Appinio w nadawku turistiskeho koncerna Tui. Po tym 69,3 procenty woprašanych rjeknychu, zo pytaja w socialnych syćach za nastorkami za dowol. Najwoblubowaniša platforma je 21 procentam ludźi Youtube. Při woprašowanju so wukopa, zo chce 71,1 procent ludźi jako swójba do dowola jěć. Ludźom je tuž wosebje wažne, kak přećelni w turistiskich centrach swójbam napřećo su. Tola tež dowol jednotliwcow přiběra. 17,2 procentaj ludźi pućujetej samej, najradšo po Europje (42 procentow), w mjezach Němskeje (19,5 procentow) abo do Aziskeje (10,5 procentow). Třećinje woprašanych je wěstota wosebje wažna.
Šef Tui Stefan Baumert wočakuje klětu zaso sylne naprašowanje za dowolowymi městnami. Tuchwilu předewzaće swoje poskitki zapłaćomnych jězbow a wulětow do městow wutwarja. Lóšt ludźi w Němskej na pućowanje je njezlemjene. Najnowše ličby tole wobkrućeja, wón praji.
W Zhorjelcu hišće raz zbožo měli
To a tamne (20.09.24)
Bórze je zaso tak daloko a w Mnichowje zahaja oktoberski swjedźeń. Prjedy hač pak jutře prěnje piwo natoča, su sej za modu zajimowani hižo přezjedni, što sej lětsa zwobleku: Dirndl a kožane cholowy. Wosebje pola dirndlow su kóžde lěto hinaše barby a płaty „en vogue“. „Modiske fijałkojte, swětły mint abo želbija, kralowske módre, ćmowe čerwjene“, měni jednaćel předawarja tradicionelnych drastow Angermaier Axel Munz.
Mnohi dešć w zašłych dnjach je entuziastam hribow połne korby wobradźił. Eksperća pak su sej přezjedni, zo drje njebudźe sezona předobra. Fazy spadkow po suchim a horcym lěću njeběchu dołhe dosć, praji Peter Welt, čłon dźěłoweho zjednoćenstwa sakskich fachowcow za hriby. „Za wulku pónoj połnu hribow drje hišće dosahać njebudźe“. Snadź pak so to w běhu nazymy hišće změni.
