Čłonojo Choćebuskeho měšćanskeho zwjazka Lěwicy su sobotu zhromadnje z wobydlerjemi města morjenje Rosy Luxemburg a Karla Liebknechta wopominali. Při pomniku na Puškinowej promenadźe połožichu woni kwětki a wěncy. Liebknecht a Luxemburg,­ zastupnikaj marxizma, buštaj 15. januara 1919 w Berlinje morjenaj. Foto: Michael Helbig

Berlin (dpa/SN). Zeleni w Němskim zwjazkowym sejmje reaguja přesłapjeni na wuslědki sonděrowanskich rozmołwow mjez CDU, CSU a SPD k wutworjenju noweje wulkeje koalicije. „Bjez nas woni zaměry klimoweho škita dawno njespjelnja. A bjez nas so nječłowjeskosć w politice ćěkancam napřećo dale roz­šěrja“, rjekny wiceprezidentka zwjazkoweho sejma Claudia Roth (Zeleni) w Berlinje. Štož běchu Zeleni we wobćežnych jednanjach k zwrěšćenej jamaiskej koaliciji z uniju a FDP runje hišće­ wotwobarać móhli, stanje so nětko ze „surowej woprawdźitosću“, wona kri­tizuje.

Wosebje šwika Roth kompromisy w migraciskej politice, kotrež su we 28stronskim dojednanju zakótwjene. „W prašenju wotsunjenja ćěkancow je so CSU ze swojej politiku kaserněrowanja škit pytacych přesadźiła.“ Wobzamknjenje w prašenju přisydlenja swójbnych je hnydom „dwójce surowe, dokelž z tuchwilnym zakazom přićahowanja pokročuja a chcedźa přichodnje najwjace tysac azyl pytacym wob měsac dowolić, do Němskeje přińć. Tele wobzamknjenja su nječłowjeske a ranja zakładne prawo na swójbu.“

Dale zajim za dźěło w Němskej

póndźela, 15. januara 2018 spisane wot:

Wyše mzdy a socialne posłužby předewšěm Polakow wabja

Nürnberg (dpa/SN). Ličba pólskich staćanow, kotřiž w Němskej dźěłaja a tule dawki płaća, dale přiběra. Loni w měrcu bě jich po informacijach Zwjazkoweje agentury za dźěło w Nürnbergu něhdźe 366 400. Lěta 2012 dźěłaše 157 000 Polakow w Němskej. Rozrost je po měnjenju agentury wuslědk wotewrjenych dźěłowych wikow Europskeje unije, kotrež płaća wot lěta 2011 tež za Pólsku. Wot toho časa móža ludźo ze susodneho kraja bjez wobmjezowanja w Němskej dźěłać. Přirunujo z druhimi krajemi zaběra Pólska druhe městno. Ličba turkowskich dźěławych je hišće wjetša. W měrcu 2017 bě jich wjace hač 522 000.

Z přistupom Pólskeje k Europskej uniji lěta 2004 dožiwichu němske dźěłowe wiki­ rozmach. Předewšěm ludźo z pomjeznych kónčin so za dźěłom w Němskej rozhladowachu. Tole potwjerdźa tež dźěłowa­ agentura w braniborskim Frankfurće nad Wódru. Tam su mjeztym agenturu „Eures“ z wjacorymi wotnožkami załožili, hdźež pólskich zajimcow poradźuja. Sobudźěłaćerjo su dźěl europskeje syće, kotraž mjezu přesahowace dźěło spěchuje.

„Kak hodźała so naša demokratija polěpšić?“ Tele prašenje zaběraše telko ludźi,­ zo dyrbjachu do přednoška prof. dr. Wernera Patzelta něhdźe połsta ludźi­ zaso domoj pósłać.

Budyšin (CS/SN). Hladajo na wulki nawal wopytowarjow w Muzeju Budyšin su organizatorojo­ „Budyskich rozmołwow“ přilubili, zo přednošowar lětsa hišće raz do sprjewineho města přijědźe.

Referent so na spočatku tróšku prowokantnje prašeše, hač dyrbi so naša demokratija scyła polěpšić?, a wotmołwi na to hnydom sam: „Poprawom to njetrjeba, přetož při lońšich wólbach zwjazkoweho sejma je bjezporočnje fungowała.“ Wona je skutkowała, kaž ma to po šulskich knihach być. Lud je na to reagował, zo chcychu knježacy jemu napowědać, zo su jeho problemy jenož wumyslene. Lud je reagował a swój křižik tam sadźił, hdźež to knježacych najbóle boli, Patzelt rjekny. Hladajo na protestnu stronu AfD wón poruči: Je-li mudra, so dale wuwiwa, kaž něhdy Zeleni a Lěwica, na stronu, kotraž­ móže našemu krajej słužić.

To a tamne (15.01.18)

póndźela, 15. januara 2018 spisane wot:

W zwěrjećich kostimach do lódzymneje wody zwažili su so sobotu čłonojo towarstwa Berlinskich ćulenjow w Oranke-jězoru Hohenschönhausen. Na mjeztym 33. tradicionalnych lodowych póstnicach běchu čłonojo namołwjeni so wotpowědnje předrasćić. Hižo při nowolětnym płuwanju spočatk­ lěta běchu w karnewalowych kostimach do wody šli. Tež hodowne płuwanje we wotpowědnych kostimach sportowe towarstwo­ organizuje.

Pozdatny plack njeje w Zhorjelcu dro­gowy test přetrał. Do toho bě 39lětny muž policistam napowědać chcył, zo njejedna­ so při pola njeho namakaneje kristalineje substancy wo drogu crystal, ale wo mjatwičkowy plack. „Zastojnicy wšak móžachu jemu skónčnje to na­wopačne dopokazać“, kaž w jich zdźělence steji. Woni sćazachu 0,7 gramow wopojneho jěda a wupisachu 39lětnemu skóržbu.

Trump rozhorjenje zbudźił

pjatk, 12. januara 2018 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Prezident USA je z wulgarnymi wuprajenjemi nowe rozhorjenje zbudźił. Na wuradźowanju wo migraciskej politice USA za zawrjenymi durjemi mjenowaše wón Haiti, El Salvador a afriske kraje „mazane dźěry“. Tole rozprawja Washington Post, powołaca so na informacije dweju wobdźělnikow posedźenja. Trump bě z wjacorymi senatorami wo statusu zapućowarjow rěčał. Přesłapjeny wot namjetow senatorow bě so jemu „kornar puknył“.

Dalše miliardy za lětanišćo

Berlin (dpa/SN). Za dalši wutwar noweho Berlinskeho wulkolětanišća BER su hač do lěta 2030 nimale tři miliardy eurow trěbne. To rjekny financna statna sekretarka Margaretha Sudhof w domje zapósłancow. Nimo toho liča z přidatnymi kóštami, dokelž so wotewrjenje lětanišća dale dliji. Lětanišćo chcedźa w oktobru 2020 wotewrěć. Dotal su 6,5 miliardow eurow zaplanowali. Nawoda lětanišća Engelbert Lütke Daldrup chcył kapacitu objekta hač do lěta 2040 na 55 milionow pasažěrow wob lěto podwojić. Zamołwići přilubjeja, zo budźe BER jara profitabelny.

Češa wola prezidenta

Składnostnje sonděrowanskich rozmołwow k wutworjenju noweho knježerstwa su demonstranća wčera w Berlinje přećiwo dalšemu wudobywanju a zmilinjenju brunicy protestowali. Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU), sam wobdźělnik­ sonděrowanja, bě rjekł, zo chce brunicu hišće dalše 30 lět wudobywać dać. Foto: pa/Bernd von Jutrczenka

Ležownostny dawk změnić

pjatk, 12. januara 2018 spisane wot:

Berlin/Karlsruhe (dpa/SN). Načolne komunalne zwjazki žadaja sej wot přichodneho zwjazkoweho knježerstwa a wot krajow spěšnu reformu ležownostneho dawka. Přichodnu wutoru chce Zwjazkowe wustawowe sudnistwo wo prašenju jednać, hač tuchwilne rjadowanje k wobličenju ležownostneho dawka hišće zakładnemu zakonjej wotpowěduje. K tajkej reformje njeje alternatiwy, rjeknychu hłowni jednaćeljo zwjazka městow Němskeje, zwjazka wokrjesow a zwjazka gmejnow wčera w Berlinje. Aktualne wobličenje złožuje so na hódnotu ležownosćow, kotrež płaćachu 1965 w zapadnej a 1935 we wuchodnej Němskej. Ležownostny dawk wunjese komunam kóžde lěto 13 miliardow eurow a je tak wažne žórło dochodow.

Sonděrowanje wuspěšnje skónčili

pjatk, 12. januara 2018 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Při sonděrowanskich jednanjach k wutworjenju noweje wulkeje koalicije su so CDU, CSU a SPD dojednali. Předsydźa a frakciscy šefojo předstajichu swojim delegacijam dźensa rano 28stronski dokument dojednanja, powěsćernja dpa rozprawja. Do toho běchu so třo předsydźa Angela Merkel (CDU), Horst Seehofer (CSDU) a Martin Schulz (SPD) dojednali, zo swojim stronam namjetuja oficialne koaliciske jednanja zahajić. W běhu dopołdnja bu znate, zo su wšitke wobdźělene sonděrowanske skupiny tomu přihłosowali. Socialdemo­kraća trjebaja hišće přihłosowanje stronskeho zjězda přichodny tydźeń.

Mjez druhim su wobzamknyli, solidarny připłatk znižić a dźěćacy pjenjez zwyšić. Ličba nowych migrantow ma so na 180 000 do 220 000 wobmjezować. Wotpokazali su namjet SPD, najwyšu dawkowu sadźbu wot 42 na 45 procentow zwyšić. Tež druhe dawki nochcedźa zwyšić. Niwow renty ma hač do lěta 2025 pola 48 procentow wostać. Tole bě jedne z centralnych přećow SPD.

Taktiska kročel

pjatk, 12. januara 2018 spisane wot:
Hłuboko sahace přetworjenje pólskeho knježerstwa přez noweho premiera Mateusza Morawieckeho zdawa so na prěni napohlad zmužite a konsekwentne. Wón je runje tych ministrow wotwołał, kotřiž běchu minjeny čas na europskej runinje najwjace škody načinili a zastupnikow EU wosobinsce ranili. Prawdźepodobnje to tež Jarosław Kaczyński, najsylniši muž w tamnišim politiskim systemje, takle widźeše. Přiwšěm njeje změna knježerstwa ničo druhe hač fasada. Pólska je sej takrjec čas zdobyła. Na dwělomnych reformach so ničo njezměni. Dawno je wulka ličba knježacym njelubych sudnikow pušćena. Justicny minister Zbigniew Ziobro jako generalny statny rěčnik sudnikow direktnje kontroluje. Tež to ma tak wostać. Hdyž je so kur wokoło změny knježerstwa pominył, drje tež w Brüsselu spóznaja, zo bě spektakularna kročel pólskeho premiera jenož taktika. Marko Wjeńka

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND