Koncept a praksa

štwórtk, 08. meje 2025 spisane wot:
Kak ludnosć na serbskich wsach do serbskich rewitalizaciskich a serbsku kulturu spěchowacych projektow a konceptow zapřijamy? Tute prašenje mějach wčera po zabawnej a produktiwnej dźěłarničce w Slepom před wočomaj. Něhdźe połojca wobdźělnikow běchu sobudźěłaćerjo serbskich institucijow abo naspomnjenych projektow. Bych sej wo wjele wjace zajima a aktiwneho sobudźěła domoródnych přał. Ćeže, wjesnjanow w rewitalizaciskich kónčinach skutkownje dosćahnyć, wšak njejsu nowe. To dožiwjeja tež rěčni motiwatorojo w swojim wšědnym dźěle. Slepjenjo, kotřiž běchu wčera přišli, wšak su wšitcy swoju hordosć na serbske korjenje potwjerdźili. Trjebamy pak wo wjele wjace ludźi, kotřiž nowe serbske poskitki přiwozmu – je podpěruja. Hewak wostanu najrjeńše, wot fachowcow zrodźene a z fondsa za změnu strukturow financowane naprawy kaž kumštny implantat za mału kubłanu elitu abo serbska fasada za turistow. Milan Pawlik

To a tamne (08.05.25)

štwórtk, 08. meje 2025 spisane wot:

Z cylindrom na hłowje a předešćnikom w ruce je britiski kral Charles III. tysacy hosći na zahrodźe Buckinghamoweho palasta w Londonje witał. Dešćikojte wjedro njeje dobrej naledźe zeškodźało, wšako njejsu prošeni kralej hišće nihdy takle blisko byli. Swjedźenje na zahrodźe su tradicija w žiwjenju kralowskeje swójby. Lětsa wočakuja na wjacorych zarjadowanjach na wšěch 30 000 hosći.

Najwoblubowaniše dźěćace mjena Němskeje chcyše Towaršnosć za němsku rěč dźensa wozjewić. Lońšu lisćinu faworitow młodych starši nawjedowaštej ­mjenje Sophia a Noah. Organizacija wozjewja wot lěta 1977 kóždolětnje lisćinu w Němskej najčasćišo wužiwanych předmjenow. Zakład toho su daty něhdźe 750 němskich stawnistwow, kotrež sposrědkuja towaršnosći nimale 900 000 zapiskow mjenow.

Swjedźenska narěč dr. Christiany Piniekoweje składnostnje konstituowanja 2. Serbskeho sejma 12. apryla we Łazu

Česćeni parlamentarownicy, lubi hosćo, česćeni hosćićeljo!

Wot Božoh‘ słowa witajće! Tak strowja so ewangelscy Hornjoserbja, přišedši z kemšow abo nutrnosće. Dźensa, sobotu 12. haperleje 2025, so schadźujemy, zo by so swjatočnje konstituował druhi raz cyłoserbski parlament, naš Serbski sejm. Přińdźemy z Łazowskeje cyrkwje, w kotrejž Handrij Zejler (1804–1872) jako farar skutkowaše. (...) Dalši wuznamny syn Łazowskich stron, Jan Arnošt Smoler (1816 – 1884), wozjewi w prěnim dźělu serbskoněmskeje wědomostneje encyklopedije Pjesnički hornych a delnych Łužiskich Serbow / Volkslieder der Wenden in der Ober- und Nieder-Lausitz w samsnym času (1841/43) tójšto spěwow z Łaza a wokoliny.

Jeju skutkowanje přinošuje tehdy k rosćacemu politiskemu a kulturnemu serbjewědomju Serbow. We 80tych lětach 19. lětstotka zapisuje Arnošt Muka (1854 –1932) w swojej statistice serbskeje ludnosće za Łaz 467 wobydlerjow – 432 Serbow (93 %) a 35 Němcow.

Solidny zakład dowěry

srjeda, 07. meje 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Nowy zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) spóznaje najebać wčerawše turbulentne kanclerske wólby solidny zakład dowěry za swoje dźěło w čorno-čerwjenej koaliciji. Bě to sprawny dźeń, na kóncu dnja pak tež dopokaz dowěry do noweje koalicije CDU, CSU a SPD, rjekny Merz sćelakej ARD. Wón po tutym dnju „njedwěluje“, zo koalicija přichodnje „dowěrliwje hromadźe dźěła“. Merza běchu hakle w druhim kole wolili.

Huthi k přiměrej zwólniwi

Sanaa (dpa/SN). Milica Huthijow w Jemneje je k přiměrej z USA zwólniwa, jeli Washington přiměr tohorunja dodźerži. Tole je rěčnik Huthijow Mohammed Abdel-Salam wčera nowinarjam zdźělił. Po jeho słowach su minjene tydźenje z pomocu Omana přiměr wujednali. Po wudyrjenju wójny w Gazaskim pasmje milica Huthijow israelske łódźe nadběhuje. USA reaguja na to z nalětami. Prezident USA Donald Trump nětko twjerdźi, zo su Huthijo před nim „kapitulowali“.

Miersch nowy šef frakcije SPD

W třoch wulkosćach přihotowane su šaty noweho bamža w Sixtinskej kapale we Vatikanje: Wot dźensa wuradźuje tam 133 ­kardinalow wo naslědnistwje bamža Franciskusa, kotryž bě jutry póndźelu zemrěł. Prěnje wólby chcychu hižo popołdnju ­přewjesć. Wobkedźbowarjo njeliča ze spěšnym rozsudom. Překwapjenja pak su přeco móžne. Foto: dpa/Vatican Media

Indiska Pakistan nadběhuje

srjeda, 07. meje 2025 spisane wot:

Islamabad/New Delhi (dpa/SN). Při nadpadach Indiskeje na objekty w Pakistanje je po informacijach pakistanskeho wójska 26 ludźi žiwjenje přisadźiło. 46 ludźi so zrani. Indiska je minjenu nóc wjacore sydlišća w Pakistanje a w indisko-pakistanskej pomjeznej Kašmirskej kónčinje bombardowała. Indiska twjerdźi, zo je z tym teroristisku infrastrukturu zničiła. Pakistan zdźěli, zo je wójsko pjeć indiskich bojowych lětadłow wottřěliło.

Napjatosće mjez krajomaj wubudźił je teroristiski nadpad 22. apryla w indiskim dźělu Kašmira. Tam su terorisća 26 indiskich turistow morili. Indiska wumjetuje Pakistanej, zo je za nadpad zamołwita. Islamabad tole wotpokazuje, připowědźiwši wjećbu za nadpad Indiskeje.

Ukrainske truty wotwobarane

srjeda, 07. meje 2025 spisane wot:
Moskwa (dpa/SN). Krótko do zahajenja swjatočnosćow k dobyću nad nacistiskej Němskej w Druhej swětowej wójnje Ukraina Moskwu dale z trutami nadpaduje. Měšćanosta Sergej Sobjanin zdźěli, zo su minjenu nóc cyłkownje dźewjeć trutow wotwobarali, kotrež běchu po puću do Moskwy. Wo woporach a škodach njebě spočatnje ničo znate. Hižo póndźelu a wčera rozprawjachu zamołwići w Ruskej wo wotwobaranych ukrainskich trutach. 9. meje swjeći Ruska dobyće nad Němskej před 80 lětami. Na paradu w Moskwje wočakuje wjele mjezynarodnych hosći, mjez nimi chinskeho statneho šefa Xi Jinpinga. Wón chcyše hižo dźensa na štyri dny trajacy statny wopyt w Moskwje přizemić.

Merz po puću do Parisa a Waršawy

srjeda, 07. meje 2025 spisane wot:

Berlin/Paris/Waršawa (dpa/SN). Prěni dźeń po wuzwolenju za zwjazkoweho kanclera je so Friedrich Merz (CDU) dźensa do susodneje Francoskeje a Pólskeje podał. W Parisu chce wón z prezidentom Emmanuelom Mcronom wo tym rěčeć, kak chcyła Europa po radikalnym wonkopolitiskim přewróće prezidenta USA Donalda Trumpa samostatniša być.

We Waršawje wočakowaše jeho ministerski prezident Donald Tusk. W rozmołwje chcyštaj wobaj nimo wójny w Ukrainje tež problem ilegalneje migracije wobrěčeć. Merz bě razniše naprawy přećiwo migrantam připowědźił a chce ilegalnych ćěkancow při mjezach wotpokazać. Pólska so přećiwo tajkemu postupowanju wobara. Merz bě w prěnim wólbnym kole za zwjazkoweho kanclera wčera dopoł­dnja w zwjazkowym sejmje zwrěšćił, ­dokelž njeje dosć hłosow dostał. W druhim wólbnym kole popołdnju jeho dosć wolachu. Do toho bě so unija CDU/CSU z frakciju Lěwicy a Zelenych na změnu dnjoweho porjada sejma dorozumiła, tak zo móžachu Merza tola hišće wuzwolić.

K rěči so wuznawać

srjeda, 07. meje 2025 spisane wot:
Stajnje časćišo wo tym rěčimy, zo sej w Serbach wjele mytow popřejemy. Tola „Myto za hospodarstwo“, kotrež je Domowina wčera zahajiła, mam tola za něšto wosebite. W tutym zwisku mytuja předewzaća, posłužbowarjow, wobchodnikow, samostatnych atd., dokelž serbsku rěč w zjawnosći prezentuja. A tež to ma so hódnoćić. Zaměr je, zo so dale a wjac předewzaćow zwaži na swój poćah k Serbam abo serbske korjenje skedźbnjeć. To měło samozrozumliwe być! Hač serbske popisy na wobchodach, na słužbnych awtach, na internetnej stronje, w signaturje e-mailow atd. – je wjele móžnosćow, na to serbske pokazać a swoju identitu wuznawać. ­Přeju Domowinje, zo prawje wjele na­mjetow za „Myto hospodarstwa“ dóńdźe a kedźbnosć zbudźi. Mytowani su mjenujcy přikład tamnym předewzaćam w Hornjej a Delnjej Łužicy. Wjeselu so tuž w přichodźe, jelizo na dróhach, w městach a wjeskach prawje wjele serbskich popisow wuhladam. Bianka Šeferowa

Kawiar a tablety w awće našli

srjeda, 07. meje 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Cyłkownje 13,28 kilogramow kawiara a 1 400 wšelakich tabletow su zastojnicy Berlinskeho hłowneho cłowneho zarjada sćazali. Při kontroli ukrainskeho jězdźidła su so cłownicy šěsć sobujěducych spočatnje za wosobinskimi wěcami prašeli a je kontrolowali. W awće běchu tež wjacore kartony, kotrež běchu posyłka za Belgisku. Skónčnje namakachu zastojnicy hišće wulku styroporowu kistu. W njej bě wjace hač 13 kilogramow čorneho a nimale kilo čerwjeneho kawiara. W paketach namakachu dale wulke mnóstwo tabletow.

Fachowcy wobkrućichu, zo jedna so wo drohotnu rybinu Amurskeho jasotra (Stör). Ryba steji na lisćinje wohroženych družin. Kawiar je nimale 12 000 eurow hódny. Hišće na městnje zahajichu cłowne chłostanske jednanje přećiwo šoferej awta. Jemu wumjetuja ranjenje Washingtonskeho zrěčenja wo škiće družin zwěrjatow a ranjenje zakonja wo lěkach w Němskej. Kawiar a tablety zastojnicy sćazachu.

Po tym zo bě šofer wěstotnu kawciju 500 eurow zapłaćił, smědźachu wšitcy dale jěć.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND