To a tamne (05.12.24)

štwórtk, 05. decembera 2024 spisane wot:

Cyły skład strašnych rozbuchadłow je policija na němsko-čěskim pomjeznym přechodźe Hellendorf južnje Drježdźan sćazała. W kófrowym rumje wosoboweho awta namakachu zastojnicy tři kartony z pyrotechniku: 36 kulowych bombow, praskotaki a wulku bateriju wohnjostroja z 22 kilogramami rozbuchliny. Za wotstronjenje eksploziwneje namakanki zazwonichu fachowcow za znješkódnjenje municije. 21lětnemu wobsedźerjej hrozy chłostanje.

Dotal najwuspěšniša kniha lěta je edi­cija Angele Merkel „Swoboda“. Prěni tydźeń su žiwjenske dopomnjenki bywšeje zwjazkoweje kanclerki wjace hac 200 000 króć předali. Tole je wuslědk přepytowanja předewzaća Media Control, kotrež předawanje knihow w Němskej registruje a lisćinu najpožadanišich knihow zestaja. Knihu Merkel „fulminantnje“ předawaja.

Žadaja sej wotstup prezidenta

srjeda, 04. decembera 2024 spisane wot:

Seoul (dpa/SN). Hodźiny chaosa w Južnej Koreji: Chětro njewoblubowany prezident Yoon Suk Yeol je wot njeho njewočakowano wukazane wójnske prawo po někotrych hodźinach zaso zběhnył. Do toho běchu jeho zapósłancy parlamenta jednohłósnje namołwjeli, wuwzaćny staw zaso zběhnyć. Nětko jeho opozicija namołwja, wotstupić. W Seoulu su minjenu nóc tysacy ludźi přećiwo postupowanju prezidenta protestowali.

Trump argumentuje kaž Biden

New York (dpa/SN). Wužiwajo argumenty prezidenta USA Joewa Bidena při wobhnadźenju toho syna Huntera žadaja sej prawiznicy přichodneho prezidenta Donalda Trumpa, zo sudnistwo wusud přećiwo Trumpej zatajenych přepokazankow zaso zběhnje. Biden bě „njesprawne“ a politisce motiwowane wobchadźenje justicy ze swojim synom šwikał. Samsne „politiske dźiwadło“ je tež Trump dožiwił, prawiznicy argumentuja.

Putin namołwja Erdoğana

W stolicy Georgiskeje Tbilissiju su tež minjenu nóc přećiwo knježerstwu kraja protestowali. Při tym dóńdźe k namócnym rozesta­jenjam mjez demonstrantami a policiju. Nastork protestow je njedawny rozsud ministerskeho prezidenta Iraklija Kobakhidze, jednanja wo přistup Georgiskeje k Europskej uniji hač do lěta 2028 přestorčić. Foto: dpa/Alexander Patrin

Kónc knježerstwa w Francoskej?

srjeda, 04. decembera 2024 spisane wot:

Paris (dpa/SN). Zapósłancy francoskeje Narodneje zhromadźizny chcedźa dźensa wo wotumje njedowěry přećiwo knježerstwu wothłosować. Za to předležitej jim dwě próstwje. Zapodałoj běštej je ­lěhwo Lěwicy a prawicarsko-narodni wokoło Marine Le-Pen.

Wobkedźbowarjo wočakuja, zo opozi­ciji mjeńšinowemu knježerstwu dowěru ­sćazatej. Ministerski prezident Michel Barnier by w tym padźe nuzowany był wotstupić a statnemu prezidentej Emmanuelej Macronej swój wotstup zapodać. Knježerstwo Barniera je hakle tři měsacy w zastojnstwje. Politiske poměry w Francoskej su komplikowane, dokelž njeje žaneje jasneje wjetšiny w parlamenće.

Ukraina prosy wo dalšu pomoc

srjeda, 04. decembera 2024 spisane wot:
Brüssel (dpa/SN). Ukraina prosy wonkownych ministrow čłonskich statow NATO wo 19 dalšich lětadła wotwobaracych systemow přećiwo ruskim nalětam. Energijowa syć dyrbjała w zahajacej so zymje lěpje škitana być, rjekny ukrainski wonkowny minister Andrij Sybiha na zetkanju ministrow w Brüsselu. Ukraina chce wosebje systemy z USA, Wulkeje ­Britaniskeje a Němskeje. Te móhli hro­žacemu wulkemu wotpinjenju miliny ­zadźěwać, kotryž by kraj zlemił. To znajmjeńša měni Sybiha. Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) bě na swojim wopyće póndźelu připowědźił, zo pósćele Němska Ukrainje hišće w decembru dwaj systemaj Iris a dalše lětadła wotwobarace brónje. Ruska měri so wosebje na elektrisku infrastrukturu Ukrainy.

W Sakskej sej CDU a SPD přezjednej

srjeda, 04. decembera 2024 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). W Sakskej stej so CDU a SPD w dalokej měrje na koaliciske zrěčenje dorozumiłoj. Dokument chcedźa zastupnicy wobeju stronow w běhu popołdnja předstajić, medije rozprawjeja. CDU a SPD wot srjedź nowembra wo wutworjenju mjeńšinoweho knježerstwa jednatej. Nowemu knježerstwu CDU a SPD pobrachuje w krajnym sejmje dźesać hłosow. Wurunać chcedźa tole z hłosami opozicije, tež ze stron AfD. Za to planuja „mechanizm konsultacijow“ wo jednotliwych zakonjach w parlamenće. Minister za wobswět Wolfram Günther (Zeleni) warnuje před pobrachowacej wjetšinu při wólbach Michaela Kretsch­mera (CDU) za ministerskeho prezidenta. Tež za etat njeje žana wjetšina w krajnym sejmje wotwidźomna. Günther ma tole za „hoberski problem, w kotrymž Sakska tči“. Přichodna koalicija CDU a SPD spěcha wotpohladnje do chaosa, takle njemóžeš w kraju knježić. Zamołwity za to je ministerski prezident, Günther rjekny. „Kretschmer je wospjet rjekł, zo ze Zelenymi nochce“, wón doda.

Što tči za protestami?

srjeda, 04. decembera 2024 spisane wot:

Kak so wobrazy tola runaja: Protesty w Georgiskej přećiwo tamnišemu knje­žerstwu dopominaja mje na podawki w ukrainskej stolicy Kijewje. W nowembru 2013 bě so tehdyši prezident Wiktor Janukowič spjećował, tak mjenowane asociěrowanske zrěčenje z Europskej uniju podpisać. Na to wudyrichu protesty na torhošću Maidanje w Kijewje – spočatnje měrliwje, potom namócnje a skónčnje krawnje. Lěta 2022 je tam samo wójna wudyriła, kotraž hač do dźensnišeho traje.

Nadźijam so jara, zo wšitcy zamołwići z tutoho zahubneho procesa wuknu. Mjez Berlinom a georgiskej stolicu Tbilissijom leži 3 400 kilometrow. Trjeba Europska unija woprawdźe kraj pod Kawkazom w swojich rjadach? Snano pak tči tež ­wo wjele wjace za tutymi protestami. Z Ukrainy wšak wěmy, zo chowaja so za tajkimi podawkami tež stajnje strategiske a geopolitiske zajimy. Tute měrja so w prěnim rjedźe na zemske pokłady a wosebje – přećiwo Ruskej. Marko Wjeńka

Budyšin (CS/SN). Hłowne hesło žurnalista sćelaka ZDF Klausa Prömpersa we wobłuku Budyskich narěčow bě: „Zniča socialne medije demokratiju?“. Něhdźe sto zajimcow bě minjeny pjatk do Budyskeje Tachantskeje cyrkwje přichwatało, nadźijejo so wotmołwy na tute prašenje. Hnydom na spočatku pak rěčnik praji: „Ja so boju, zo haj.“

Socialne medije maja woprawdźe wjele mocy. Wone wotewru durje za desinformaciju, spionažu a sabotažu. Z tym móžeš demokratiju skóncować, bě sej Prömpers wěsty. Socialne medije su ekstremnym populistam móc skićili. „Bjez twittera njeby so Trump z prezidentom stał“, wo tym je Prömpers přeswědčeny.

To a tamne (04.12.24)

srjeda, 04. decembera 2024 spisane wot:

Z taksijom ze Schleswigsko-Holsteinskeje poda so muž na kupu Rujany a nochcyše dołhu jězbu na kóncu wodźerjej zapłaćić. Njedaloko rujanskich krydowych skałow je 45lětny šoferej awta wujasnił, zo nima pjenjezy abo kartku. Šofer zazwoni policiju, zličbowanku we wobjimje 850 eurow pak jemu přiwšěm nichtó njezapłaći. Pozdźišo so policija muža znowa dohlada, jako chcyše so na samsne wašnje zaso na dompuć podać. Šofer taksija pak so spjećowaše.

Wohnjowy alarm we wobchodźe w bayerskim Landshuće je roznošowar paketow zawinił. Wón alarmowy knefl z klinkačkom zaměni. Zo bě alarmowa připrawa w škleńčanym kašćiku schowana, 45lětneho wočiwidnje njemyleše. Wohnjowa wobora je z wjacorymi awtami přijěła a wobchod ewakuowała. Hač dyrbi muž zasadźenje płaćić, hišće jasne njeje. Jeho njeleposć pak je njezapomnita.

AfD za nowu dorostowu trupu

wutora, 03. decembera 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Nawodnistwo AfD chce so wot swojeje młodźinskeje organizacije JA (Młoda alternatiwa) dźělić a nowu dorostowu organizaciju załožić. Zwjazkowe předsydstwo strony je so za to wuprajiło, wustawki AfD wotpowědnje změnić, powěsćernja dpa rozprawja. AfD chcyła nowu organizaciju po přikładźe socialdemokratow natwarić. Młoda alternatiwa je jako prawicarsko-ekstremistiska zastopnjowana a nima so po woli nawodnistwa AfD. Tole chcedźa nětko změnić.

Snadny rozrost SPD a Zelenych

Berlin (dpa/SN). SPD a Zeleni su w nahladnosći mjez wolerjemi snadnje přidobyli. W nowym woprašowanju instituta Forsa w nadawku nowiny Bild dóstanu Zeleni 13 procentow, dwaj wjace hač tydźenja. SPD polěpši so wo jedyn na nětko 16 procentow. FDP wostanje njezměnjena pola 4,5 procentow. CDU/CSU přisadźitej jedyn procent a dóstanjetej 31,5 procentow. AfD ma dale 18,5 procentow, Zwjazk Sahry Wagenknecht 7,5.

Trump hrozy Hamas

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND