Z awtomatizowanej analyzu zwěrjećich zwukow hodźi so po studiji derje wuwiće mnohotnosće družinow we wotpowědnej kónčinje sćěhować. Tole wuchadźa z wuhódnoćenja z pomocu kumštneje inteligency (KI). W tropiskich kónčinach, hdźež bu wjele lěsa zničene, so zaso dale a wjac zwěrjatow zaměstnja. Tole wozjewi team wokoło wědomostnika Jörga Müllera z Würzburgskeje uniwersity w fachowym žurnalu „Nature communications“. Fachowcy su z pomocu kumštneje inteligency zwuki ptačkow, amfibijow a cycakow wuhódnoćili.
Zwěrjenc w Barcelonje žaruje wo Pedra. Zwěrjo běše najstarši w Europje žiwy nosorohač a je minjenu póndźelu w starobje jasnje nad 50 lětami zemrěł, zdźěli zwěrjenc španiskeje metropole.
Berlin (dpa/SN). Pospyt zapalerskeho nadpada na twarjenje židowskeho zarjadnistwa w Berlinje je politikarjow wustróžił. Žadaja sej wjac angažementa přećiwo antisemitizmej. „W Němskej mamy problem z antisemitizmom, štož njejsmy dołho chutnje brali“, zwurazni jednaćelka frakcije Zelenych w zwjazkowym sejmje Irene Mihalic. Tež w Němskej dyrbja Židźa wěsće žiwi być. W nocy na dźensa spytachu njeznaći twarjenje zapalić, potrjechena gmejna wozjewi.
Płaćizny za wolij zaso stupaja
Singapur (dpa/SN). Płaćizny za wolij na wikach razantnje stupaja. Přičina toho je eskalacija na Bliskim wuchodźe. W prěnjej połojcy tydźenja mějachu wikowarjo hišće nadźiju, zo móhli politikarjo diplomatisce přiwótřenju napjatosćow mjez organizaciju Hamas a israelskim knježerstwom zadźěwać. Dale reagowachu wiki za wolij na konjunkturne daty z Chiny, kotrež su lěpše hač wočakowane. Tuž naprašowanje za wolijom zaso přiběra, štož so na płaćizny wuskutkuje.
Negatiwne myto knježerstwu
Frankfurt nad Mohanom (dpa/SN). Narěč słowjenskeho filozofa Slavoja Žižeka je při zahajenju Frankfurtskich knižnych wikow napjatosće zawinowała. Žižek zwurazni, zo zasudźa teroristiske nadpady Hamas na israelsku ludnosć. Přiwšěm pak skedźbni na to, zo měli tež Palestinjanam připosłuchać a jich pozadk wobkedźbować, chceš-li konflikt zrozumić. Za čas narěče někotři hosćo žurlu wopušćichu. Hessenski społnomócnjeny za antisemitizm Uwe Becker znapřećiwi Žižekej direktnje na jewišću. Becker Žižekej wumjetowaše, zo złóstnistwa Hamas relatiwizuje.
Na 75. knižnych wikach w Frankfurće nad Mohanom wočakuja fachowcy nětko politisku debatu wo konflikće na wuchodźe.
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je jara potrjecheny hladajo na zahubny nadpad na chorownju w Gazaskim pasmje, hdźež su prawdźepodobnje sta ludźi zemrěli abo so zranili. „Wobrazy, kotrež mje docpěja, zatraša“, wozjewi wón dźensa na internetnej platformje X. Kancler sej žada, zo měli zamołwići tónle nadpad dokładnje přepytować.
Na konflikće w Israelu wobdźělene strony wuchadźeja wšitcy z toho, zo je škody raketa zawinowała. Islamistiska Hamas a někotre arabske kraje maja Israel za zamołwiteho. Israelske wójsko pak tole raznje wotpokaza a wozjewi nahrawanja z powětra, kotrež maja dopokazać, zo je misnjena palestinska raketa chorownju trjechiła. Njewotwisne přepruwowanje wobrazow dotal žane móžne njejsu.
Mjeztym žada sej generalny sekretar UN António Guterres, zo měłoj přećiwnej stronje nachwilnje wojować přestać, tak zo móhli ludźom w Gazaskim pasmje pomhać.
Berlin (dpa/SN). Frakcije amploweje koalicije chcedźa cyłkownje 138 projektow za awtodróhi w Němskej pospěšić. Tole wuchadźa z próstwy wo změnu naćiska zakonja, kotraž powěsćerni dpa předleži. Połojca projektow su w Sewjernorynsko-Westfalskej. Předewšěm dźe wo to, jězdne čary rozšěrić.
Frakcije knježerstwa dojednachu so zawčerawšim na wažne reformy wobchadneho wobłuka. Projekty w zjawnym zajimje měli w přichodźe spěšnišo přesadźić. Tak dźe wo to, planowanske časy přikrótšić. „Němska ma wjele wjetšich projektow, kotrež so spěšnje dosć njezwoprawdźeja“, měni prěni parlamentariski jednaćel frakcije FDP Johannes Vogel zawčerawšim w Berlinje.
Peking (dpa/SN). Šef Krjemla Wladimir Putin je so na kromje wopyta w Pekingu z madźarskim ministerskim prezidentom Viktorom Orbánom zetkał. W rozmołwje dźěše předewšěm wo wójnu w Ukrainje. Putin sej chwali, zo je najebać napjatosće, přiwšěm hišće krajow w EU, kotrež zwisk do Ruskeje pěstuja. Orbán pak zwurazni, zo běše to „ćežke“ zetkanje.
Najebać sankcije EU, spyta knježerstwo w Budapesće bilateralne zwiski do Moskwy zachować, Orbán wuswětli. Madźarska dóstawa wot Ruskeje dale płun, hinak hač je to w Němskej. Po informacijach ruskich statnych medijow chwali sej Orbán dobre partnerstwo z energijowym předewzaćom Gazprom a atomowym koncernom Rosatom. Madźarska chce ze zhromadnym dźěłom z Ruskej dale pokročować.
Wladimir Putin witaše Orbána w domje za hosći, kotryž chinskemu knježerstwu słuša. Šef Krjemla wobdźěli so hač do dźensnišeho na wjeršku „Seidenstraße“, kotryž zamołwići w Pekingu wotměja. Dobre zwiski do Ruskeje madźarskeho ministerskeho prezidenta wjele politikarjow EU kritizuja.
Dokelž je so muž w Baltiskim morju „wolóžił“, dyrbješe so wón tele dny před hamtskim sudnistwom w Lübecku zamołwić. Sobudźěłaćerjo porjadoweho zarjada běchu jeho mjenujcy w nocy při tym lepili. Pad dyrbješe sudnistwo wobjednawać, dokelž nochcyše muž 60 eurow pokuty zapłaćić. Sudnistwo je nětko rozsudźiło, zo njeje muž nikoho šarował. W ćmě wšak njebě spóznajomne, što wón tam dokładnje čini. Tohorunja steješe wón z chribjetom k móžnym přihladowarjam.
Ćěsla z Badensko-Württembergskeje wobsedźi nimo psyka tež dźiwje swinjo jako domjace zwěrjo. Kundroz z mjenom Friedrich Hannibal Schnitzel je něhdźe 50 kilogramow ćežki a ma swój domicil hnydom direktnje při domskim ćěsle. Hdys a hdys smě wón samo do běrowa abo do dźěłarnje, hdźež so jara derje čuje.
Waršawa (dpa/SN). Při wólbach knježerstwa w Pólskej je zwjazkarstwo třoch opoziciskich stron wjetšinu sydłow parlamenta dobyło. Tole wozjewi wólbna komisija dźensa we Waršawje. Strona Prawo a sprawnosć (PiS) je drje najsylniša móc w nowym parlamenće, njeje pak absolutnu wjetšinu hłosow wolerjow dóstała. Za opoziciski zwjazk, wobydlersku koaliciju (KO) hłosowaše 30,7 procentow ludźi. KO planuje koaliciju z Třećim pućom a lěwicarskim zwjazkarstwom Lěwicu.
Testy z brónjemi zmóžnić
Moskwa (dpa/SN). Statna duma chce dźensa wo tym wuradźować, hač Ruska z dalšeho mjezynarodneho wěstotneho zrěčenja wustupi. Z tym móhli dalši puć za atomowe testy rubać. USA njeje zrěčenje wo wobšěrnym zakazu nuklearnych pospytow nihdy wobzamknyło, a móže testy z atomowymi brónjemi přewjesć, Ruski prezident Wladimir Putin měni, zo měli runje tajke móžnosće měć. Po jeho słowach chce Ruska jenož nuklearne brónje wuspytać, jelizo to USA tež činja.
Skućićela zatřělili