Za zhromadne parki wětrnikow

pjatk, 27. meje 2022 spisane wot:

Kristiansand (dpa/SN). Němska chce při wutwarje wětrnikowych parkow w Baltiskim morju z druhimi krajemi regiona wušo hromadźe dźěłać. Wonkowna mi­nisterka Annalena Baerbock (Zeleni) je předwčerawšim, srjedu, na prěnim zetkanju Rady krajow při Baltiskim morjom w norwegskim Kristiansandźe připowědźiła, zo chcyła Němska prěni park w morju zhromadnje z druhimi krajemi natwarić. To njeje jenož trěbne za docpěće klimoweje neutrality, ale słuži tež zaručenju energijoweho zastaranja.

Němska chcyła za to swoje 1. julija so zahajace předsydstwo rady wužiwać, do kotrejež słuša jědnaće statow a Europska unija. Z Norwegskej a Islandskej stej w njej tež krajej zastupjenej, kotrejž bjezposrědnje při Baltiskim morju njeležitej. Minjeny tydźeń bě zwjazkowe knježerstwo podobnu kooperaciju při twarje parkow wětrnikow w Sewjernym morju připowědźiło. Zetkanje w Kristiansandźe bě prěnje po wuzamknjenju a wustupje Ruskeje z gremija po nadpadźe na Ukrainu. Wuše zhromadne dźěło ma pomhać, so z wotwisnosće wot ruskich energijowych žórłow a fosilnych srědkow scyła wuswobodźić.

To a tamne (27.05.22)

pjatk, 27. meje 2022 spisane wot:

Lózyski ganzor z mjenom Günther poćežuje ludźi w Northeimje pola Göttingena. Wjacekróć je zwěrjo hižo z burskeho statoka twochnyło, dokelž je płót prawdźepodobnje přeniski. Dokal ganzor chce znate njeje. Wobydlerjo su jeho hižo ­někotre razy zetkali a policiju zawołali. Zastojnicy ganzora hižo derje znaja a spožčichu jemu mjeno Günther. Kaž pak policija wčera rano zdźěli, so zwěrjo po wšěm zdaću z tamnymi husycami burskeho statoka njeznjese, štož je najskerje přičina ćěkanja.

Z jenož hišće tři fungowacymi kolesami na jězdźidle bě zawčerawšim pjana 56lětna šoferka w porynsko-pfalcowskim wokrjesu Westerwald po puću. Swědka, kotraž w awće za njej jězdźeše a njewěste wodźenje wobkedźbowaše, zawoła policiju. Zastojnicy zwěsćichu pola 56lětneje hódnotu 1,67 promilow.

Obama: Kraj je zlemjeny

srjeda, 25. meje 2022 spisane wot:

Znowa šulski masaker w USA ze znajmjeńša 19 morjenymi dźěćimi

Uvalde/Wasgington (dpa/SN). W zwjazkowym staće USA Texasu je 18lětny w zakładnej šuli třěleć započał a znajmjeńša 19 šulskich dźěći morił. Je to sobu najzahubniši šulski masaker w stawiznach kraja. Po informacijach policije je třělc wčera popołdnju do šule přišoł a wokoło so třělał. Při tym mori tež dweju doro­sćeneju. Wěstotny personal móžeše skućićela skónčnje zatřělić. Dokładne motiwy amokoweho třělca njejsu znate.

Po prěnich dopóznaćach bě so 18lětny spočatnje ze swojej wowku zwadźił a na nju třělał. Na to je so z awtom do šule podał a je ze škitnym lacom, z nachribjetnikom a pistolu w ruce do twarjenja zastupił a třěleć započał.

Jednaja z Ankaru wo NATO

srjeda, 25. meje 2022 spisane wot:

Istanbul (dpa/SN). W Turkowskej su dźensa delegaciji ze Šwedskeje a z Finskeje k rozmołwam wo próstwje wobeju ­krajow nastupajo přistup do NATO witali. Zastupnicy třoch krajow chcychu so w Ankarje zetkać. Turkowska tuchwilu jako jenički čłonski kraj NATO přistup Šwedskeje a Finskeje blokuje, wumjetujo jimaj, zo podpěrujetej „teroristow“ zakazaneje kurdiskeje dźěłaćerskeje strony PKK a syriskeje kurdiskeje milicy YPG.

Orban knježi z wukazami

Budapest (dpa/SN). Madźarski ministerski prezident Viktor Orbán je wójny w susodnej Ukrainje dla nuzowy staw w swojim kraju wukazał. Nuzowy staw jemu dowola, zakonje zběhnyć a nuzowe naprawy wukazać. Wustawowy zakład toho bě Orban jenož hodźiny do toho w parlamenće schwalić dał. Po tym smě knježerstwo w Budapesće nuzowy staw wukazać, je-li susodny kraj wot wobrónjeneho konflikta, wójny abo humanitarneje katastrofy potrjecheny.

Po puću ke knježerstwu

Ukraina chce kompletny teritorij

srjeda, 25. meje 2022 spisane wot:

Davos (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj nochce so nastupajo wotrunanje za měr žanoho ukrainskeho teritorija wzdać. „Ukraina wojuje, doniž je dospołny teritorij w našimaj rukomaj“, wón dźensa na zarjadowanju załožby Victor Pinchuk w Davosu wuzběhny, hdźež je so digitalnje na diskusiji wobdźělił.

Dale Zelenskyj podšmórnje, zo je k rozmołwam zwólniwy, jelizo so Ruska z kónčinow wróćo sćehnje a so na region do zahajenja wójny we februaru wobmjezuje. Ukrainski prezident na to skedźbni, zo chce jenož z ruskim prezidentom ­Wladimirom Putinom samym rěčeć. K tomu měł Putin swoju wěstu conu wopušćić. Tuchwilne rozmołwy z Ruskej nima Zelenskyj za chutne.

Ukrainski wonkowny minister Dmytro Kuleba je mjeztym zapadne kraje namołwjał, so kompletneho wikowanja z Ruskej wzdać. Sankcije měli dale přiwótřić. Swět měł přestać twory a posłužby kupować. Pjenjezy pomhaja Ruskej, zo móže dale wójnu financować.

Swójske płody wužiwać

srjeda, 25. meje 2022 spisane wot:
Rěčny centrum WITAJ wuwiwa hižo dlěši čas awtomatisku přełožowansku app „sotra“. Z njej móža zajimcy hižo nětko teksty ze serbšćiny do němčiny a nawopak přełožować. Wězo, tak wobkrući tež předsyda Domowiny Dawid Statnik, njeje to narunanje za dokładne lektorske přełožowanje tekstow. To jako žurnalist, kotryž wšědnje z rěčemi dźěła, wobkrućam. Runja Statnikej mam pak tež ja „sotru“ za wuběrnu. Zasadnje pak so prašam, što nam tajke wuwiwanja pomhaja, hdyž je sami scyła njewužiwamy? Hdyž hižo serbske institucije, kotrež Załožba za serbski lud financuje, tajkele pomocne srědki wuwiwaja, měli je tež wšitcy wužiwać, předewšěm pak w našich institucijach. By-li so wšitcy po tym měli, by wčera ze stron załožby wozjewjena medijowa zdźělenka wo wuradźowanju załožboweje rady z pomocu „sotry“ spěšnje tež w hornjo- a delnjoserbskej rěči předležała. Tuž prošu, luba załožba, wužiwaj tola płody swójskeho spěchowanja. Janek Wowčer

To a tamne (25.05.22)

srjeda, 25. meje 2022 spisane wot:

Znajmjeńša 50 000 eurow je so w Mainzu z wysokodomu na dróhu „dešćowało“. Kaž policija zdźěli, su so wjacori woby­dlerjo přizjewili a wo „njewšědnym njewjedrje“ rozprawjeli. Pjenjezy su ludźo zezběrali a wotedali. Přeco hišće je njejasne, komu pjenjezy słušeja a čehodla su z domu padnyli. Móžne, zo běchu we hłowaku zašite a zo buchu mylnje wutřasene abo pochadźeja z njeskutka.

Rubježnik je w Gelsenkirchenje swoje kluče zhubił, po tym zo bě žonje ručnu tobołu wutorhnył. Napadna je módra wutrobička při klučach a logo koparskeho ligista FC Schalke 04. Policija pyta nětko za swědkami a je foto wonych klučow mjeztym wozjewiła.

Chcedźa miliardy inwestować

wutora, 24. meje 2022 spisane wot:

Tokio (dpa). USA, Japanska, Awstralska a Indiska chcedźa přichodne lěta miliardy za wutwar infrastruktury w indopacifikskim rumje přewostajić. Kwartet je sej předewzał, přichodne pjeć lět znajmjeńša 47 miliardow eurow za pomoc abo inwesticije infrastruktury w regionje nałožić, rjekny japanski ministerski prezident Fumio Kishida dźensa po zakónčenju wjerškoweho zetkanja statow w Tokiju.

Woidke na wopyće w Israelu

Podstupim/Jerusalem (dpa/SN). Braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) wopyta k zakónčenju jězby do Israela dźensa wopomnišćo holocausta Yad Vashem w Jerusalemje. Wón bě zawčerawšim do Israela přijěł, při čimž jeho braniborski hospodarski minister Jörg Steinbach (SPD) přewodźa. Na programje jězby steješe mjez druhim wopyt Wysokeje šule Technion w Haifa, kotraž je we wobłukach kompjuterowa wědomosć, „zeleny wodźik “ a biotechnologija wodźaca.

Bilancuja legislaturnu periodu

Bremen (dpa/SN). Sćěhi koronakrizy na dźěći a hrožacy dalši njedostatk fachowcow w strowotnistwje stej centralnej temje Němskeho zjězda lěkarjow, kotryž su dźensa w Bremenje zahajili. Prezident lěkarjow Klaus Reinhardt wuzběhny, zo koronapandemija wotkrywa, kak mało tuchwilu lěkarjow je. To wobjima najwšelakoriše wobłuki kaž hladanje, praksy, chorownje a strowotniske zarjady. Nimo toho poda so tójšto samostatnych lěkarjow na wuměnk. „Trjebamy znajmjeńša 15 procentow wjace studijnych městnow na polu humaneje mediciny, zo móhli ludźi dosahajcy zastarać“, Reinhardt měni.

Na zahajenju zjězda wočakowachu tohorunja zwjazkoweho strowotniskeho ministra Karla Lauterbacha (SPD). Hladajo na strategiju nastupajo koronu w nazymje sej Zwjazkowa lěkarska komora hižo dočasnje wosebitu kedźbnosć za naležnosće młodych ludźi žada. Zwjazk a kraje měli wotewrjene šule a pěstowarnje zaručić.

Samozawinowana běda

wutora, 24. meje 2022 spisane wot:

Budyšin (CS/SN). „Pobrachowacy minimalny wotstawk“ je titul knihi, kotruž je załožba Friedricha Eberta wudała. „Minimalny wotstawk“ je pak tež hesło, kotrež bu za čas koronapandemije zrodźene. Pobrachowacy minimalny wotstawk pak wumjetuja w knize runje tak wobdźělnikam demonstracijow přećiwo koronowym naprawam. Zakładny tenor je, zo njeje hižo dosć wotstawka k prawicarjam, rasistam a antisemitam.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND