Rusku njebojkotować

štwórtk, 03. septembera 2020 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Najebać to, zo bu kritikar ruskeho knježerstwa Aleksej Nawalnyj zajědojćeny, sej nawoda Mnichowskeje wěstotneje konferency Wolfgang Ischinger žada Rusku njebojkotować. „Trjebamy kraj za klimowu a ukrainsku politiku kaž tež za mnohe dalše wobłuki. Njemóžemy mjez zapadom a Ruskej někajku murju sćahnyć“, rjekny Ischinger dźensa rano w telewiziji ARD. Přiwšěm měło zwjazkowe knježerstwo trěbny puć mjez diploma­tiju a bojkotom nańć.

Skućićel wuwinowany

Bratislava (dpa/SN). W procesu w padźe zamordowaneho słowakskeho žurnalista Jána Kuciaka a jeho slubjeneje Martiny Kušniroveje su dźensa wusud přećiwo předewzaćelej Mariánej Kočnerej a tołmačerce Alenje Zs. wozjewili a jeju wuwinowali. Krótko do toho pak rěkaše, zo termin znowa přesunu. Poprawom bě wusud hižo 5. awgusta předwidźany. Wuwiće móhło z tym zwisować, zo je statne rěčnistwo hakle póndźelu wo to prosyło, w juliju zakónčene jednanje dopokazow dla znowa zahajić.

Wjace pjenjez dźěłaćerjam

Prěni čěski dom z 3D-ćišćaka pokazuja hišće hač do kónca septembra njedaloko Narodneho dźiwadła w Praze. Chěžku z mjenom „Prvok“ bě roboter w běhu 32 hodźin z wosebiteje měšeńcy wućišćał. W něhdźe 30 tonow ćežkim twarjenju ­na pontonje je 43 kwadratnych metrow małe bydlenje za dwě wosobje zarjadowane. Foto: Lucian Šołta

Rada so prěni raz schadźowała

štwórtk, 03. septembera 2020 spisane wot:

Kiel (SN). W mjeńšinowej politice je nětko wulki zaměr docpěty: Zastupjerjo rady Załožby Frizow su so kónc awgusta prěni raz schadźowali. W januarje bě Schleswigsko-holsteinski krajny sejm wobzamknył załožbu friziskeje ludoweje skupiny wutworić. Gremij ma přichodnje wuměłstwo, kulturu, rěč, tradicionalne nałožki kaž tež slědźenje wo frizišćinje a jeje stawiznach w Schleswigsko-Holsteinskej spěchować a sylnić.

„Nětko je załožbowa rada potajkim dźěłać započała. Wot dźensnišeho budźe wšitko, štož ludowu skupinu w zwjazkowym kraju nastupa, wot załožby wobdźěłane a rozsudźene“, rozłoži předsyda jeje rady a šef statneje kenclije Dirk Schrödter.

„Frizojo maja w Schleswigsko-Holsteinskej swoje krute městno. Woni su kruty wobstatk našeje identity“, wuzbě­hny społnomócnjeny ministerskeho prezidenta za mjeńšiny Johannes Callsen. Załožba ma na jich wuznam pokazać. Zwjazk a kraj załožbu zhromadnje financujetej. Nimo štyrjoch zastupjerjow Frizow wobdźělataj so tež Johannes Callsen a prezident zwjazkoweho sejma Klaus Schlie na posedźenjach gremija.

Slědy padustwa wjedu do Berlina

štwórtk, 03. septembera 2020 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Rubježnistwo juwelow w Drježdźanskim Zelenym wjelbje nastupajo je policija wobšěrne dopokazy a slědy w Berlinje zwěsćiła. Kaž statne ­rěčnistwo wčera w Drježdźanach zdźěli, su přistajeneho internetneje kofejownje w stolicy Němskeje wuslědźili, kiž měješe po wšěm zdaću zwisk k skućićelam. Tak je jim fiktiwne personalne daty registrowanych sim-kartow za handyje wobstarał.

Přepytowarjo so nětko nadźijeja, zo móža identitu rubježnikow zwěsćić. Wuhódnoćene sćazane podłožki, smartfony a składowanski material měli jim při tym pomhać. Sim-karty wužiwachu skućićeljo w běhu přihotow a we wobłuku padustwa. Hač je přistajeny kofejownje wědźał, za čo woni karty wužiwaja, njeje jasne.

Loni 25. nowembra stej so dwě njeznatej wosobje do Zeleneho wjelba Drježdźanskeho hrodu zadobyłoj a tam přewšo drohotne historiske juwele rubiłoj. Hač do dźensnišeho su wone zhubjene. Policija wuchadźa mjeztym ze znajmjeńša sydom wobdźělenych.

Zhladuja na přerězne žně

štwórtk, 03. septembera 2020 spisane wot:

Ratarjo lětušu bilancu předstajili – suchota dale wulki problem

Zwönitz (SN). Žně žita a rěpika su lětsa w Sakskej tak derje kaž wotzamknjene. Bilanca tudyšeho krajneho burskeho zwjazka pak njespokoja. „Nachilace so lěćo je wuslědk žnjow hišće raz chětro změniło. Tak mějachu ratarjo nadpře­rězne, ale tež chětro špatne žně. Zdźěla běchu w jednej kónčinje a mjez susod­nymi ­ratarskimi předewzaćemi wulke rozdźěle“, wujasni prezident krajneho zwjazka Torsten Krawczyk. W někotrych regionach běchu wunoški žnjow nalětneje suchoty a zmjerzka w meji dla cyle špatne. W juliju a awgusće běchu w swo­bodnym staće zdźěla sylne zliwki, nic pak wšudźe. Dokelž bě awgust horcy a suchi, njebuchu wodowe rezerwy w zemi znowa napjelnjene. Połoženje wostawa tuž brizantne.

Pomoc dóstali

štwórtk, 03. septembera 2020 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). Mjeńše předewzaća a samostatni su hač do kónca julija hnydomnu pomoc něhdźe 650 milinow eurow koronapandemije dla dóstali, kaž z etatoweho wuběrka zwjazkoweho sejma wuchadźa. Hač do kónca julija pak njebě hišće nimale 17 milionow eurow wupłaćenych. Podpěra měła eksistencu firmow a samostatnych za čas koronakrizy zawěsćić.

To a tamne (03.09.20)

štwórtk, 03. septembera 2020 spisane wot:

Z cyrkwje w sewjerosakskej wsy Kossa njeklinča jeno zwony, ale nětko tež alpski róžk. 18lětny Janus Deutrich měješe ideju, cyrkej jako probowy rum wužiwać. Wšako ma tam městno a wuběrnu akustiku. Wón dźě tam tak a tak wšědnje je, zo by tam zwony zwonił. Nětko ma ­samo dwójnu přičinu za to. Tamnišeho fararja iniciatiwa jara zwjesela. Kossaski ewangelski Boži dom dźě jenož hišće mało wužiwaja. Jónu wob měsac w nim kemše swjeća, hewak tež hišće kwasy, křćeńcy a pohrjeby.

Dromedary na wokrjesnej dróze blisko hessenskeho města Ober-Ramstadt su pytansku akciju policije wuwabili, dokelž njemóžeše wobsedźerku zwěrjatow ­nańć. Kaž so skónčnje wukopa, bě 54lětna w lěsu z dromedarami so wuchodźujo padnyła a so ćežko zraniła.

Twornja nowych měritkow

srjeda, 02. septembera 2020 spisane wot:

Sindelfingen (dpa/SN). Awtotwarc Daimler je dźensa w Sindelfingenje nowu twornju wotewrěł. W tak mjenowanej „factory 56“, kotraž je dospołnje digitalizowana, budu nowy Mercedes typa S-klasy zhotowjeć. Žana druha serija njeje za koncern wuznamniša a nima tajki prestiž. Zdobom kładźe Daimler ­wulku wažnosć na prěnje elektroawta. „Factory 56“ ma hladajo na produkciju jězdźidłow nowe měritka sadźeć.

Chce njewotwisnosć Šotiskeje

Edinburgh (dpa/SN). Šotiske knježerstwo zasadźa so za nowy referendum wo njewotwisnosć. W naćisku zakonja chce nětko časowy plan, wuměnjenja a dokładne prašenja sformulować, tak zo móhło wo nim wothłosować. To zdźěli wčera prěnja ministerka Šotiskeje Nicola Sturgeon. Na přichodnych wólbach parlamenta klětu w meji chce so wona za njewotwisnosć kraja zasadźić. Sama rozsudźić wšak ­njemóže. Sturgeon trjeba přihłosowanje z Londona.

Zwaža so na kedźbliwy spočatk

Tradicionelnje wotmě strona Lěwica wčera popołdnju na Kamjenskim torhošću měrowy swjedźeń. K ludźom rěčałoj staj tam zapósłanča Sakskeho krajneho sejma Antonia Mertsching a wokrjesny předsyda Lěwicy Silvio Lang. Kamjenski wyši ­měšćanosta Roland Dantz (njestronjan) je so tohorunja słowa jimał. Do programa zapřijate běchu lětsa tež cyrkwje a towarstwa. Hudźbne wobrubjenje přewza interkulturna skupina Banda Kommunale. Foto: Bernd Goldammer

Změna klimy burow poćežuje

srjeda, 02. septembera 2020 spisane wot:

Zwönitz (dpa/SN). Suchota je ratarjow w Sakskej lětsa znowa jara poćežowała. Regionalnje su tež pózdnje zmjerzki a krupy škodu načinili. Tak běchu wunoški w jednotliwych kónčinach ­swo­bod­- neho stata chětro rozdźělne, rozprawješe dźensa krajny burski zwjazk w Zwönitzu. Pódla bě mjez druhim prezident Torsten Krawczyk a sakski wobswětowy minister Wolfram Günther (Zeleni). Posledni mjenowany bě sej hakle njedawno žadał, zo měli so ratarjo znowa nastajić a systematisce něšto změnić. Tak móhli lěpje na wjedrowe ekstremy reagować. „Pytnjemy, zo njejstej suchota a njedostatk wody w Sakskej hižo žane wuwzaće, ale stej mjeztym normalny zjaw“, rjekny Wolf­ram Günther.

Po datych stejnišćach měli ratarjo nowe družiny, kaž na přikład jahły, soju abo pšeńcu z dołhimi kochtami, wuspytać. Tež mjenje husty wusyw, zaměrne hnojenje a wobswětej tyjace wobhospodarjenje polow móhli pomhać.

Kaž Torsten Krawczyk praji, njemóža wuskutki klimoweje změny prěć. Kóžde ratarske předewzaće ma so tuž na nju nastajić a swoje plany přiměrić.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND