Wo serbsku rěč a kubłanje šło

srjeda, 17. apryla 2019 spisane wot:

Budyšin (CS/SN). Na zjawnym forumje dźěłoweho kruha SPD „Serbja“ rysowaše zastupowacy předsyda kubłanskeho wu­běr­ka Sebskeho sejma dr. Andreas Kluge wčera w Budyskim „Wjelbiku“ chutne połoženje w serbskim kubłanju. Wón rěčeše wo rozpušćenju wobstejacych „serbskich žiwjenskich swětow“ a skónčnje „folklorizowanju a muzealizowanju serbstwa“. Bjez korektury hrozy rěčna tradicija hižo w běhu jedneje generacije wotemrěć. „Rěč je najwažniše kulturne kubło, wšo druhe je sekundarne“, Kluge rozjasni. Porno ministerce Evje-Mariji Stange (SPD), kotraž bě hósć wječorka, wobstawaše wón na prawje na kulturne sebje­zachowanje, kotrež wustawa zaruča.

Dalša racija wuspěšna była

srjeda, 17. apryla 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Při swojej akciji we wobłuku „boja přećiwo kriminelnym strukturam“ je Berlinska policija 27 kilogramow njezacłownjeneho tobaka sćazała. Zastojnicy namakachu jón w měšćanskim dźělu Charlottenburg-Wilmersdorf při kontroli dweju Shisha-barow. Berlinska policija je minjeny čas z wjacorymi racijemi přećiwo organizowanej kriminaliće a arabskim clanam postupowała.

Scheuer: Jězdźenki potuńšić

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za wobchad Andreas Scheuer (CSU) chce ze zniženjom dawkow jězdźenki železnicy w dalokowobchadźe potuńšić. Tak chcył železnicu hišće atraktiwnišu sčinić a ludźi pohnuć radšo ćah město lětadła wužiwać, na přikład mjez Mnichowom a Berlinom. Za to chcył wón wjacehódnotny dawk na jězdźenki wot 19 na sydom procentow znižić, kaž připowědźi.

Razniše prawidła wotsunjenja

Kretschmer: Sylne komuny Sakskej wažne

srjeda, 17. apryla 2019 spisane wot:

Drježdźany (SN). Zwjazk sakskich městow a gmejnow je spočatk tydźenja hłowne dypki swojeje noweje poziciskeje papjery k skrućenju komunalneho samozarjadnistwa w swobodnym staće předstajił. Ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) iniciatiwu wuraznje witaše, rěčo wo wažnych nastorkach. „Wobydlerjam bliske komuny a derje fungowace komualne samozarjadnistwo su wažne za dobru zhromadnosć a sylnu Saksku. Chcemy zhromadnje z komunami zmužiće a z dobrymi idejemi na tym dźěłać, zo je Sakska w městach a we wjesnych kónčinach z dobrej domiznu.“

Michael Kretschmer potwjerdźi, zo so rozmyslowanja na papjerje z tym kryja, štož swobodny stat runje k skrućenju mjeńšich gmejnow we wjesnych kónčinach planuje abo štož je hižo zwoprawdźił. W tym zwisku wón na to pokaza, zo su komuny loni prěni króć inwesticisku pawšalu 70 000 eurow přidatnje dóstali. Wo wužiwanju pjenjez móža měšćanske a gmejnske rady samostatnje rozsudźić. Instrument pawšalneho spěchowanja je wažny, zo móhli předewzaća njekom­plikowanišo zwoprawdźić.

Za pjeć lět nowy Notre-Dame

srjeda, 17. apryla 2019 spisane wot:

Paris (dpa/SN). Francoski prezident Emmanuel Macron chce ćežko wobškodźenu katedralu Notre-Dame w Parisu w běhu pjeć lět zaso natwarić dać. Swětosławny symbol francoskeje stolicy ma potom rjeńši być hač do toho, wuzběhny Macron wčera wječor w telewizijnej narěči. „Budźemy jednać a změjemy wuspěch.“ Hižo póndźelu po wudyrjenju wohenja bě wón přilubił, gotisku cyrkej zaso natwarić. Poprawom chcyše wčera swoje připowědźene reformowe plany we wobłuku „narodneje debaty“ předstajić, kotrež bě po masiwnych protestach „žołtych lacow“ zdźěłał. To pak je najprjedy raz přestorčene, dokelž njeje za to nětko prawy čas, kaž prezident rjekny.

Fachowcy dwěluja, zo je natwar katedrale w běhu pjeć lět zwoprawdźomny. Wuměłstwowy stawiznar Stefan Albrecht z Bamberga na to skedźbnja, zo pochadźa drjewjana třěšna konstrukcija z 13. lětstotka. Twarske plany hižo njeeksistuja. Fachowcy maja jenož hrube rysowanki. Albrecht z tym liči, zo wostanje Notre-Dame wjelelětne twarnišćo.

Sakska ma wjelče postajenje

srjeda, 17. apryla 2019 spisane wot:

Krajne knježerstwo naćiskej ratarskeho ministra přihłosowało

Drježdźany (SN). Jako prěni zwjazkowy kraj scyła je Sakska wčera swójske po­stajenje wobzamknyła, kotrež třělenje wosebje napadnych wjelkow nadrobnje rjaduje. Postajenje, kotremuž je krajne knježerstwo na swojim wčerawšim po­sedźenju přihłosowało, ma po słowach wobswětoweho a ratarskeho ministra Thomasa Schmidta (CDU) kónc meje płaćiwosće nabyć.

Tak je móžno kruće škitaneho wjelka třěleć, je-li so čłowjekej na mjenje hač 30 metrow bližił a su-li wšitke pospyty k jeho wućěrjenju zwrěšćili. Zaměrnje wućěrić so wjelki maja, su-li w bliskosći wobydlenych twarjenjow abo hdyž so ludźom na mjenje hač sto metrow bliža, bjeztoho zo ćeknu. Zo by so hospodarskim škodam zadźěwało, smědźa wjelka morić, je-li tón dwójce w běhu 14 dnjow škitny płót na pastwje přewinył.

Pozitiwne znamjo

srjeda, 17. apryla 2019 spisane wot:
Župa „Handrij Zejler“ nětko tak prawje „płun dawa“. Nowy načolnik Marcel Brauman regionalnemu zwjazkej jara tyje. Wón njeměri so jenož na serbskorěčne rumy, ale tež direktnje młodźinu narěči, zo by z podpěru Wojerowskeje župy přewje­dła, štož so jej lubi. Prěni tajki wjele lubjacy započatk bě wčerawše prěnje zetkanje „Kluba młodych serbskich swobodnych myslerjow“. A to hišće na historiskim městnje, w domje, w kotrymž bu před wjac hač sto lětami Domowina dozałožena. To mam za pozitiwne znamjo do přichoda a wjeselu so, zo nimaja tam nětko jenož nowy rěčny rum, ale zo serbšćina w zjawnosći města dale přiběra. Dalewjedźenje tohole noweho formata jako stajne blido jara podpěruju. A, kaž smy słyšeli, wšak su młodostni tež hižo dalše temy wulahnyli, wo kotrychž chcyli rěčeć. Přijomna atmosfera we Wojerecach znajmjeńša dobrym rozmołwam polěkuje. Tuž dale tak! Janek Wowčer

To a tamne (17.04.19)

srjeda, 17. apryla 2019 spisane wot:

Na sydle sobujěduceho sedźo je 14lětna awto maćerje, kotraž bě do womory padnyła, z awtodróhi wodźiła. 41lětna mać bě so po informacijach policije njewočakowano zwjezła. Krótko do wotjězdki na A3 njedaloko Würzburga bě holca z ně­hdźe 100 km/h wodźidło přewzała. Jězba skónči so w přirowje parkowanišća. Wot holcy alarmowani pomocnicy dowjezechu mać do chorownje. Policija chwaleše „wušiknu a zmužitu“ akciju a wupraji 14lětnej „wulke připóznaće“.

Cyłkownje 13 kradnjenych palmow je Drježdźanska policija w pincy bydlenskeho zhromadźenstwa namakała. Rostliny běchu w nocy na njedźelu z terena twarskich wikow pokradnyli. Štož paduši njewědźachu: Jedna z drohich palmow bě ze sćelakom GPS wuhotowana. Twarske wiki běchu tak na dotalne padustwa reagowali. Zastojnicy su signal sćěhowali a wšitke­ palmy našli. Přećiwo třom po­družnikam nětko přepytuja.

Lětanišćo zlemjene było

wutora, 16. apryla 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Lětanišćo w Berlinje Schönefeldźe bě dźensa dopołdnja zlemjene. Přičina bě skóncowane lětadło na startowanskej a přizemjenskej pisće. Dźěło w terminalach su tuž nachwilnje přetorhnyli. Hač běchu pasažěrojo w defektnej mašinje, njebě spočatnje jasne. Lětanišću bližace so mašiny dyrbjachu na druhe lětanišća pósłać. Pječa jedna so wo mašinu lětarskeje słužby zwjazkoweho knježerstwa.

Sudnistwo sudźi wo kritice

Berlin (dpa/SN). Přewodźane wot wulkeho zajima medijow je Berlinske zarjadniske sudnistwo dźensa wo skóržbje satirikarja Jana Böhmermanna přećiwo kanclerce Angeli Merkel (CDU) jednało. 38lětny telewizijny moderator chcyše Merkel zakazać dać, zo jeho dwělomnu baseń přećiwo turkowskemu prezidentej Recepej Tayyipej Erdoğanej dale kritizuje. Merkel bě před třomi lětami rjekła, zo ma baseń za „wědomje ranjacu“. Pozdźišo wuprajenje wobžarowaše. Wusud wočakowachu hišće w běhu dnja.

Miliardy za nowy standard 5G

Wobydlerjo Parisa runje tak kaž medije stejachu dźensa přeco hišće šokowani před katedralu Notre Dame, kotruž bě wulko­woheń minjenu nóc w dalokej měrje zničił. Fachowcy chcychu sej dźensa škody bliže wobhladać a pruwować, hač murje hišće dźerža. Prezident Emmanuel Macron je připowědźił, zo 900 lět staru cyrkej zaso natwarić da. Foto: dpa/Samuel Petrequin

Mrocna (SN). Serbski sejm je so njedźelu w Mrocnej (Pretschen) schadźował. Wjes na sewjernej kromje Delnjeje Łužicy bě so lěta 2016 sama k přisłušnosći k serbskemu sydlenskemu rumje wuznała. Na přechodźowanju po wsy rozłoži wjesny předstejićer Günther Thiele zapósłancam sejma wuspěšne wuwiće wsy w minjenych lětach. Při tym wón nastorči, přisłušnosć k serbskemu sydlenskemu rumej dale a bóle ze žiwjenjom pjelnić.

Posedźenje sejma započa so z wulce zajimawym referatom a intensiwnej diskusiju z Dieterom Freihoffom, społnomócnjenym za naležnosće Serbow we wokrjesu Dubja-Błóta a z Utu Henšelowej, čłonku Rady za serbske naležnosće Braniborskeje. Při tym rěčachu přede­wšěm wo serbskej identiće kaž tež wo serbskich kubłanskich poskitkach w regionje a wo móžnosćach sobuskutkowanja při rozsudach přez Serbow samych.

Přeprošeny bě tež ewangelski farar Stefan Branig, kiž ma nazhonjenja při załoženju šulow a pěstowarnjow w swobodnym nošerstwje. Wón je zwólniwy natwar serbskich šulow podpěrać.

nowostki LND