Z wudaća: srjeda, 16 awgusta 2017

Přećelnosć napřećo předawarjej we wobchodźe so wudani. Tole su awstriscy wědomostnicy z wulkopospytom dopokazali. Z małej chwalbu na spočatku dóstanje kupc na přikład wjace lodu do wafle abo tež wjetši dejner. Wědomostnicy běchu wobdźělnikow do lodownjow a předawarnjow dejnera słali. Po komplimentach bě dźesać procentow wjace lodu we wafli. Tež pola dejnera bě rozdźěl wočiwidny, kaž zwěsćichu.

Kěrchowski zwóń je w nocy na wutoru mnohim wobydlerjam Tübingena spar rubił. Po třoch hodźinach jón sobudźěłaćer kěrchowa skónčnje z dalokoposłužowakom hasny. Policija njemóžeše pomhać, dokelž bě kapałka zamknjena. Mjeztym znaja přičinu. Dalokoposłužowak za wrota garaže dźěła ze samsnej frekwencu. Nětko chcedźa system pruwować, zo njeby so pana wospjetowała.

Berlin (dpa/K/SN). Do Němskeje bě so z Nižozemskeje prawdźepodobnje wjele wjace z fipronilom skaženych jeji dóstało, hač bě dotal znate. Do Delnjeje Sakskeje sameje běchu 28,1 milion tajkich eksemplarow dodawali, rozprawja Neue Osnabrücker Zeitung. Wottam bě přibližnje 17 milionow „fipronilowych“ jejow do druhich zwjazkowych krajow šło. Zwjazkowe ministerstwo za ratarstwo je před dnjemi wo jeničce 10,7 milionach tajkich jeji rěčało. Wo diferency del­njosakski ratarski minister Christian Meyer (Zeleni) rjekny: „Naše ličby mamy z chwatneho warnowanskeho systema EU. Tam by so Zwjazk samozrozumliwje tohorunja wobhonić móhł.“

London (dpa/SN). Britiske knježerstwo nima najebać brexit žane namjezne kontrole k susodnej Irskej, čłonskemu statej Europskeje unije, za trěbne. Tole wuchadźa z poziciskeje papjery, kotruž su zamołwići w přihotach jednanjow z Brüsselom wo wustupje kraja z EU zdźěłali. W dźensa wozjewjenym dokumenće rěka, zo nochce Wulka Britaniska něhdyšu krutu mjezu k irskej kupje znowa natwarić. Město toho chce z EU cłowne zrěčenje­ wujednać. Potom móža britiscy a irscy staćenjo dale bjez zadźěwkow mjez krajomaj pućować. Kak budźe Wulka Britaniska staćanow druhich krajow na irsko-sewjeroirskej mjezy kontrolować, njeje dotal znate.

„Čas konsolidowanja je wotzamknjeny.“ Tole rjekny wolóžena jednaćelka Serbskeho ludoweho ansambla Diana Wagnerec wčera na nowinarskej konferency w Budyšinje. Što pak to za serbske profesio­nelne ćěleso přichodnje rěka? Móža nětko z połnymaj rukomaj brać a dawać? Ně! Dyrbja z tym wuńć, štož maja. Njedó­stanu wjace pjenjez, a wobstatk personala so njepowjetši. Přiwšěm změja w nowej hrajnej dobje štyrjoch elewow, po dwěmaj w baleće a chórje. Škoda, zo mjez nimi njeje jenički Serb abo Serbowka. Při tym maja ansamblowcy spjelnić swój nadawk, być na jewišću prezentni a zajimy Serbow w tu- a wukraju tež přichodnje šěrić. Tónle spagat na wysokim niwowje wuměłstwo z wo wjele mjenje personalom hač před lětami zmištrować jich dale a bóle wu­žaduje. A to je druhi bok medalje, kotryž su žurnalistam na wčerawšej rozmołwje zbližili. Milenka Rječcyna

Prezident USA swoje dwělomne wuprajenja k namocy wospjetował

New York/Charlottesville (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je swoju dwělomnu a wótrje kritizowanu prěnju reakciju na namócnosće na demonstraciji rasistow w Charlottesvillu zakitował a wo- spjetował, dawajo rasistam a přećiwnym demonstrantam samsnu winu. „Na jednej stronje bě zła skupina, a na tamnej stronje bě skupina, kotraž bě tohorunja jara namócna“, Trump rjekny. Tak zaki­towaše wón neonacistow přećiwo napřećiwnym demonstrantam.

Rozhněwany Trumpowych wuprajenjow dla je nawoda najwažnišeho ame­riskeho dźěłarnistwa AFL-CIO Richard Trumka mjeztym z přirady prezidenta wustupił. „W mjenje wšitkich dźěławych Ameriki wotpokazuju wšitke pospyty, tele bigotne skupiny legitimować“, Trumka potwjerdźi. Hižo do toho běštaj wažnaj zastupnikaj hospodarstwa gremij wopušćiłoj, kotryž prezidenta poradźuje.

Bogotá (dpa/SN). Z přepodaćom poslednich bróni su dlěje hač 50 lět trajacy konflikt mjez lěwicarskimi zběžkarjemi organizacije Farc a kolumbiskim knježerstwom oficialnje skónčili. Zastupnicy UNO su wčera poslednjej kontejneraj z brónjemi a municiju přewzali. Na swjatočnym zarjadowanju w Fonseca na wuchodźe kraja njedaloko mjezy k Venezueli wobdźěli so tež kolumbiski prezident Juan Manuel Santos. Po informacijach medijow běchu minjeny čas cyłkownje 8 112 bróni a 1,3 miliony patronow ze­zběrali. 6 800 wojowarjow hotuje so nětko na ciwilne žiwjenje. Santos rěčeše w tym zwisku wo „nowej dobje“. Jemu běchu loni­ Měrowe Nobelowe myto spožčili.

Praha (ČŽ/K/SN). Hotujo so wobsahowje na wólby sejma w oktobru su mjeztym wšitke hłowne politiske strony Čěskeje republiki swoje dowólbne programy předstajili. Za jedyn postronk ćahnu wone wšě nastupajo Europsku uniju, wu­zběhujo trěbnosć zwostaća kraja w zhromadźenstwje 27 statow. Strona Svoboda a příma (direktna) demokracie pak měni, zo měła ludnosć wo tym rozsudźić.

Rozdźělnje předstajeja strony priority swojeho přichodneho prócowanja w EU. Dobyćerka zašłych wólbow, ČSSD ministerskeho prezidenta Bohuslava Sobotki, ma za wažne, přibližić so skónčnje žiwjenskemu niwowej wuwitych čłonskich statow. Jedyn z předpokładow za to je, zawjesć euro, ale pozdźišo. ODS kładźe doraznosć na splećenje wikow. TOP 09 je za začłonkowanje Čěskeje do „spěšneho jadra EU“, čehoždla měli so wobstejace haćidła we wikowanju wotstronić a euro najspěšnišo zawjesć. KSČM pomina sej, běrokratiju w EU wobmjezować. Hibanje ANO Andreja Babiša swój wólbny program njeje hišće wozjewiło. Wona je za „sylnu EU“, zawjedźenje eura pak runja stronje ODS wotpokazuje.

Handrij Wirth z Njeswačidła podawa swoje mysle k dopisomaj Uwe Gutschmidta w SN z 19. julija a Jurja Kocha z 25. julija:

Wjeselu so, hdyž wučer Gutschmidt šulerjam­ posrědkuje wědu a nahlady wo stawiznach­ bywšeje socialistiskeje diktatury w NDR. Wšako maja wšitcy, kotřiž­ su so w 1970tych lětach a pozdźišo narodźili, lědma hišće swójske nazho­njenja wo tym, što rěka diktatura. Ći, kiž běchu so w lětdźesatkach do toho narodźili, pak maja jara rozdźělne dožiwjenja.

Narodźich so 1949 a sym za čas šule, studija a dźěl powołanskeho dźěła jara wědomje ideologisku stronu diktatury dožiwił. Za mnje běchu namócna kolek­tiwizacija w nalěću 1960 a dožiwjenja mojeho­ wuja prěnje začuće njeprawdy. Staćanowěda na SRWŠ w Małym Wjelkowje bě nutřkowne rozestajenje z nad­knjejstwom strony SED. Naš nan powědaše nam wo swojich dožiwjenjach na dnju wólbow z funkcionarami, kiž su z Budyšina přijěli, dokelž njebě wolić šoł. Moja mać raz praješe, zo so tajkich wopytow boješe, dokelž móhło so stać, zo bychu nana hnydom sobu wzali.