Z wudaća: wutora, 20 měrca 2018

Mikławšk nowy předsyda

Pančicy-Kukow. Alojs Mikławšk je nowy předsyda Kruha přećelow klóštra Marijineje hwězdy. Zapósłanca CDU w Sakskim krajnym sejmje su čłonojo sobotu w Pančicach-Kukowje do zastojnstwa wolili. Worklečan naslěduje bywšeho ministerskeho prezidenta Stanisława Tilicha (CDU), kiž bě dlěje hač 15 lět towarstwu předsydował. Tilich je wot soboty čestny předsyda a dale čłon předsydstwa.

Serbsku ludowu reju šěrić

Choćebuz. Minjenu njedźelu su so w Choćebuskim Serbskim domje hudźbnicy, rejwarjo, zastupjerjo towarstwow a Załožby za serbski lud zetkali. Woni chcedźa so za to zasadźeć, zo so ludowa reja wožiwi a zaso šěri. Mjez druhim rozjimachu prašenje, kak wosebje młodźinu lěpje za nju zahorja. Kružk chce so w juliju w Janšojcach znowa zeńć.

Filipovej pišćele wotkupili

Archeologojo w Sakskej prěni raz sydlišćo z bronzoweje doby wotkryli

Běła Woda (AK/SN). Blisko Trjebina bě hižo w lětach 1400 do 1000 do Chrystusa, potajkim w bronzowej dobje, sydlišćo. Tak rěka wuslědk archeologow, kotřiž su jenož někotre centimetry pod lěsom rozpřestrěwaceje so Wochožanskeje jamy slědźili. „Kompaktnosć, mnohotnosć a wulkosć wučinjeja jónkrótnosć namakanki. Prěni króć smy w Sakskej tajke zwisowace sydlišćo namakali.“ To rozkładźe nawoda referata Sewjerozapadna Sakska w krajnym zarjedźe za archeologiju dr. Wolfgang Ender minjenu sobotu blisko Wochožanskeje brunicoweje jamy, hdźež su wuslědki wurywankow zjawnosći předstajili. Dźakowano financnej podpěrje koncerna Łužiska energija a milinarnje (LEAG) bě slědźenje scyła hakle móžne. Zakład toho bě třilětne zrěčenje mjez LEAG a zarjadom z lěta 2017. Po nańdźenju chinskeje wěže z časa wjercha Pücklera w lěće 2014 je to nětko druhe wurjadne wotkryće před wuhlowej jamu.

Ralbicy (SN/MkWj). Pomnik za zbóžnoprajeneho kapłana Alojsa Andrickeho je Towarstwu Cyrila a Metoda dale wažne předewzaće a wostanje – kaž so wčera wječor na hłownej zhromadźiznje TCM w Ralbicach zaso pokaza – přiwšěm dosć emocionalna naležnosć.

Hižo na lońšej „hłownej“ towarstwa w Kulowje bě pomnik debatu zbudźił. Dr. Pětr Brězan ze Sulšec a jeho bratr dr. Jan Brězan z Drježdźan běštaj projekt předstajiłoj. Jeju předstawy: Pomnik Alojsa, wulki kaž čłowjek, steji měšnisku sutanu woblečeny před Róžeńčanskej swjatnicu a strowi přichadźacych putnikow. Bratraj běštaj model sobu přinjesłoj, organizatoriske prašenja w dalokej měrje hižo zrjadowałoj a samo pólskeho rězbarja za nadawk zdobyłoj. Dokelž pak je to mnohim prosće přespěšnje šło, loni w Kulowje rozsudźichu wutworić dźěłowu skupinu, kotraž ma so předewšěm z formu pomnika zaběrać a wjacore wuměłske na­mjety pruwować.

Hornja Łužica je jedna z najmnohotnišich dowolowych regionow Němskeje. Wo tym móžachu so wopytowarjo njedawneje Mjezynarodneje turistiskeje přehladki w Berlinje přeswědčić. Tradicije a nałožki Serbow běchu tam tohorunja tema.

Budyšin (SN/BŠe). Dobre hospodarske połoženje w Němskej stara so wo dobru naladu mjez ludźimi. Znajmjeńša začuwachu to zarjadowarjo lětušeje Mjezynarodneje turistiskeje přehladki (ITB) w Berlinje. Hladajo na 110 000 fachowych a dalšich 60 000 priwatnych wopytowarjow běchu organizatorojo z ličbu a wothłosom přewšo spokojom.

W sakskej hali prezentowaše so mjez druhim Marketingowa towaršnosć Hornja Łužica-Delnja Šleska (MGO). Sobu we wačoku měješe hnydom tři nowe tematiske turistiske wudźěłki – Kulturnowotkrywanski kraj, Dźěćaca dožiwjenska krajina a dźiwowpołna kónčina. Wosebity wjeršk wikow bě spožčenje myta Złotych měšćanskich wrotow. We wubědźowanju docpě imageowy film hornjołužiskeho zwjazka šesćiměstow z mjenom „Wotkrywanske města w Hornjej Łužicy“ druhe městno w kategoriji region.

Budyšin (SN/bn). Minjeny kónc tydźenja je Serbski ludowy ansambl znowa „Mišterske twórby chóroweje hudźby“ předstajił. We Wětošowskej němsko-serbskej dwójnej cyrkwi a na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja – wobě hrajnišći běštej bohaće wopytanej – su spěwarjo pod nawodom Andreasa Pabsta swětowu literaturu wšelakich dobow předstajili. Program wopřiješe twórby z repertoira, kotrež běchu ansamblowcy hižo w rjedźe prezentowali runje tak kaž z wjacorych nowinkow. Wjerški koncerta w Budyšinje běchu dynamisce zanjeseny, wot Soyoung Kim na křidle přewodźany melodram „Struga“, kotryž bě Jan Bulank na tekst Kita Lorenca skomponował, nutrny, jenož wot muži interpretowany „Nócny spěw“ Josefa Gabriela Rhein­bergera a wospjet „Credo“ z „Božeje mšě za dwójny chór“ Franka Martina.

Strasbourg (dpa/SN). Europske sudnistwo za čłowjeske prawa je Turkowsku njepřiměrjeneje přepytowanskeje jatby dweju žurnalistow dla zasudźiło. Turkowska bě zakonje raniła, jako Sahina ­Alpayja a Mehmeta Altana dale w jastwje dźeržeše, byrnjež najwyše sudnistwo kraja wukazało jeju pušćić. Turkowscy žurnalisća, kotrychž běchu po zwrěšćenym wojerskim puču w Turkowskej w juliju 2016 zajeli, su tuž prěni króć wuspěšnje před Strasbourgskim Europskim sudnistwom skoržili, kaž rěčnica sudnistwa zdźěli.

Zahaja kóždolětny manewer

Seoul/Washington (dpa/SN). Najebać signalizowanu zwólniwosć Sewjerneje Koreje nastupajo swój atomowy program chcedźa jednotki USA a Južneje Koreje w aprylu swoje kóždolětne wulke wojerske zwučowanje přewjesć. Wjace tydźenjow trajace nalětnje manewry běchu minjene lěta stajnje zaso protesty komunistiskeho wjednistwa Sewjerneje Koreje zbudźili, zo přihotuja USA agresiju. Pólny manewer „Foal Eagle“ zahaji so 1. apryla, rěkaše dźensa ze Seoula a Washingtona.

Demokratiju zakitować

Z cyłej žołmu warnowanskich stawkow w komunalnych wobchadnych zawodach je dźěłarnistwo ver.di bliskowobchad we wjacorych němskich městach dospołnje zlemiło. Tak njejězdźachu w Essenje, Dortmundźe, Bochumje a Duisburgu (hlej wobraz) dźensa rano ani busy ani nadróžne ani podzemske, kaž dźěłarnistwo rozprawja. Tójšto ludźi je tuž awto za puć na dźěło wužiwało, štož zawinowa wobchadny chaos. Po wšej Sewjerorynsko-Westfalskej kopjachu so awta na 300 kilometrach. Dźěłarnistwo chce ze stawkom ćišć na dźěłodawarjow powjetšić. Foto: dpa/Roland Weihrauch

Wosrjedź powołanskeho wobchada dźěćo porodźiła je žona w šwicarskim Zürichu. Nowy čłowječk chcyše na kóždy pad na swět, jako nan hišće spyta so přez blachowu lawinu do chorownje předrěć. Skónčnje wón wosrjedź wjacečaroweje dróhi zasta, štož je skedźbnosć policistki zbudźiło. Wona móžeše dźěćko runje hišće popadnyć, kotrež bě žona na pódlanskim sedle porodźiła. Policistka sleče so pulower, zawi holčku do njeho a wołaše wuchowansku słužbu.

Nócnej harje wosebiteho razu njemóžeše tež policija w Badensko-Württembergskej wotpomhać: 66lětna žona wołaše ­zastojnikow, dokelž bě jej „wjacore nocy dołho trajacy monotony zwuk“ spar rubił. Zastojnicy do Denzlingena přijědźechu a zwěsćichu, zo bydli na štomje w susodstwje wulka sowa. A jej je nócny měr ludźi smorže. Žona dyrbi haru tuž dale znjesć.

Brüssel/Berlin (dpa/SN). Europska unija a Němska chcyłoj wot prezidenta USA Donalda Trumpa wukazanym chłostanskim cłam na wukrajny wocl a aluminij takrjec w poslednjej mjeńšinje tola hišće zadźěwać. Něšto dnjow do płaćiwosće zakonja stejachu dźensa w USA wjacore krizowe rozmołwy na planje. Po dotalnym planje móhli sej USA wot pjatka nowe cła žadać. Zwjazkowy minister za hospodarstwo Peter Altmaier (CDU) je dźensa we Washingtonje, zo by tam ze swojim ameriskim kolegu Wilburom Rossom za pućemi dorozumjenja pytał. Tež komisarka EU za wikowanje Cecilia Malmström je po puću do USA, zo by z Rossom rěčała. Wona chce sej žadać, zo by EU wot nowych chłostanskich cłow wuwzata była. EU dźě je za poprawne jednanja tajkeho razu zamołwita, a to wot lěta 2009, jako bu Lissabonske zrěčenje płaćiwe.

Berlin (dpa/SN). Němske policajske zarjady su lětsa hižo 37 nadpadow pozdatnych prokurdiskich aktiwistow na turkowske mošeje, kulturne towarstwa a turkowske hosćency zličili. Tole rozprawjeja medije, powołace so na zwjazkowe nutřkowne ministerstwo. Loni bě cyłkownje 13 tajkich nadpadow. „W Němskej jewi so hladajo na wulku ličbu tu bydlacych ludźi z poćahom k Turkowskej hižo wjele lět turkowsko-kurdiski konflikt“, praji rěčnica ministerstwa. „To płaći wosebje před pozadkom aktualnych podawkow w Afrinje.“ W sewjerosyriskej kónčinje wojuje turkowske wójsko přećiwo kurdiskim jednotkam.