Z wudaća: wutora, 24 apryla 2018

Waršawa (dpa/SN). Něhdyši ministerski prezident Pólskeje Donald Tusk je so před Waršawskim sudnistwom k lětadłowemu njezbožu w Smolensku wuprajił. W běhu štyri hodźiny trajaceho woprašowanja tuchwilny prezident Rady EU kóždužkuli zamołwitosć za katastrofu wotpokazuje. „Njeje nadawk premiera abo prezidenta, někajke rozsudy nastupajo městno přizemjenja, čas přizemjenja abo wuzwolenje lětadła wobwliwować“, Tusk wčera rjekny.

Dnja 10. apryla 2010 bě při znjezboženju prezidentskeho lětadła njedaloko ruskeho Smolenska 96 ludźi žiwjenje přisadźiło. Mjez nimi bě prezident Lech Ka­czyński, dwójniski bratr předsydy knježaceje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć Jarosława Kaczyńskeho.

Zwada wo přičinach njezboža pólsku towaršnosć hač do dźensnišeho pači. W oficialnej přepytowanskej rozprawje knježerstwa liberalneho ministerskeho prezidenta Donalda Tuska bě rěč wo čłowjeskim zaprajenju a techniskich njedostatkach. Kaczyński tole prěje.

Zaměrowy zwjazk Łužiska jězorina inwestuje 1,6 milionow eurow

Lubuš (AK/SN). Zaměrowy zwjazk Łužiska jězorina Sakskeje chcył nowe wotpočnišćo za wodoturistow na južnym pobrjohu Lejnjanskeho jězora twarić. Po dotalnych wobličenjach dyrbja za to 1,6 milionow eurow zaplanować. Prěnje planowanske naćiski běchu kónc 2017 hotowe a leža tuchwilu w inženjerskim běrowje k pruwowanju, zdźěli Daniel Just, jednaćel zaměroweho zwjazka Łužiska jězorina Sakskeje tele dny na zhromadźi­znje zaměroweho zwjazka w Lubušu.

Zaměrowy zwjazk pruwuje, hač njemóhł dźěl inwesticijow, wosebje twar promenady, w swójskej zamołwitosći sam realizować. Nastać ma městno za 18 bydlenskich mobilow a šěsć stanow z grilowanišćom, łuku a wotpowědnej zwjazowacej dróhu. Bydlenske mobile změja móžnosć, wotpadki a wotwodu wotbyć. Natwarić chcedźa dwuposchodowy dom z běrowami za přistawneho mištra a wodoškitnu policiju kaž tež ze socialnymi rumnosćemi.

Kajki běše serwis, jako smy so w zažnych 1990tych lětach při pjenježnym awtomaće z pjenjezami zastarali. Hač w kraju abo wukraju, hdyž njejsy był hižo pokazany na wotewrjenski čas banki abo lutowarnje, bě to dosć přijomne. Kaž kóžda posłužba zawinuje tež tajki pjenježny awtomat wšelake kóšty. Te su so minjene lěta zwyšili. A wězo su wudawki za wobhospodarjenje nastroja na wsach wyše hač w měsće, hdźež jón prosće wjace ludźi wužiwa. To su dotal wosebje klienća tudyšeje ludoweje banki nazhonili. Mnohe awtomaty buchu drje na wsach wottwarjene, wupłaćenje pjenjez pak je tam dale zaručene, a to we wulkich předawanišćach kaž na přikład w Kubšicach abo w Čornym Ho­dlerju. Tam so će kasěrarka druhdy při zapłaćenju nakupje samo praša, hač měła ći hnydom tež pjenjezy wupłaćić. Na­jebać to, zo sy zaso na wotewrjenski čas pokazany: Nje­trjebaš po pjenjezy hakle do města jězdźić. To je wažne. Axel Arlt

Praha (ČŽ/K/SN). Kaž běchu wočakowali, dadźa so čěscy socialdemokraća ze stronu ANO premiera Andreja Babiša znowa do jednanjow wo wobdźělenju na koaliciskim knježerstwje. 14 čłonow předsydstwa ČSSD je sobotu na wotpowědne prašenje z „ano“ (haj) hłosowało, pjeć „ně“ prajiło a sydom so hłosa wzdało. Předsyda senata Milan Štěch wustupowaše za to, zo měła strona, dźiwajo na hubjene wuslědki w oktoberskich wólbach sejma, w opoziciji wostać, za čož pak je jenož mało přihłosowanja žnjał. Přećežki rozsud towaršam tónkróć prawdźepodobnje njeje był. Zo by socialdemokratow tola do knježerstwoweho čołma zwabił, bě jim Babiš do toho pjeć ministerstwow poskićił. Nimo prěnjotnje zapowědźeneho nutřkowneho ministerstwa tež ministerstwa za socialne naležnosće, ratarstwo, kulturu a na wuběr ressort za zakitowanje abo wonkowne naležnosće. Šef ČSSD Jan Hamáček zwurazni, zo móhła strona w knježerstwje skerje swoje zaměry zwoprawdźić, kaž na přikład zwyšenje rentow abo znjemóžnić přezměrne priwatizowanje šulow abo strowotnistwa.

Budyšin (CS/SN). Na Budyskeho dobroćela Johanna Christopha Prentzela (1718–1794) su ludźo bohužel pozabyli, byrnjež sej wón to zasłužił njeje. Składnostnje jeho 300. narodnin je jeho nawodnica archiwoweho zwjazka Grit Richter-Laugwitz w swojim přednošku zaso do pomjatka zwołała. Archiwarka móžeše na zakładźe jej přistupnych podłožkow jara zajimawe žiwjenske aspekty w šleskim Lubanju rodźeneho wikowarja płatow znosyć.

Wobchadne njezbožo je so dźensa rano w 5 hodź. na kromje Zarěča stało. Mały bus bě tam do směra na Njeswačidło po puću, jako na lěwym boku jězdnje z njeznateje přičiny do wobhrodźenja mosta zrazy. Na to suny so jězdźidło po skłoninje do Čornicy. Šofer so na zbožo njezrani, w busu tež žanych sobujěducych njebě. Dokelž wolij do rěki wuběža, dyrbješe wohnjowa wobora zapřimnyć. Z ćežkej techniku bus w běhu dopołdnja z Čornicy wućahnychu. Foto: Jens Kaczmarek

Bóšicy (aha/SN). Jeničce 800 wobydlerjow maš w Bóščanskej gmejnje ze swo­jimi sydom wjesnymi dźělemi. Mjeztym dźesać lět je Stanisław Ryćer tam čestnohamtski wjesnjanosta, kiž je jako samostatny předewzaćel runočasnje wulki ­lubowar oldtimerow. Tohodla drje tež měješe před lětomaj z Nowobóščanom Uwe Wetzku ideju, přewjesć zetkanje wobsedźerjow starych motorskich a jim dać składnosć, swoje mašiny zajimcam předstajić. Po tehdyšim dobrym wothłosu je gmejna z podpěru Wětrowskeho oldtimeroweho kluba minjeny kónc tydźenja na tajke přeprosyła.

Minakał. Jědźnu kastaniju jako štom lěta 2018 chcedźa jutře, srjedu, w 14 hodź. w Minakałskim hrodowym parku sadźić. Zhromadnu akciju Minakałskeje pěstowarnje, biosferoweho rezerwata, Radworskeje gmejny a mějićela hrodu Hermanna Fuchsa zahaja w 14 hodź. Zajimcy su k tomu wutrobnje witani. Gitarowa skupinu stara so wo hudźbne wobrubjenje. Wobstatk štomow w Minakałskim hrodowym parku je hač do 600 lět stary.

Před Serbskim domom twarja

Budyšin. Dokelž rozšěrja na Budyskim Póstowym naměsće dalnoćopłotnu syć, budźe tam wot jutřišeje srjedy twarnišćo, za čož dyrbja dróhu dospołnje zawrěć. Přijězd ke Karla Marxowej budźe přez Hošic hasu zaručeny, na Pchalekowu powjedźe wobchad přez Mukowu, za čož budźe tam jednosměrowe rjadowanje zběhnjene. Tež přijězd na dwór Serbskeho domu budźe dale móžny. Prěni twarski wotrězk traje hač do kónca junija. Potom přepołoža twarske dźěła na Karla Marxowu.

Spominaja na zemrětych

We wsy kóncowali

Trjebin. Po wšěm zdaću přewjele chwile mějachu njeznaći w nocy na njedźelu w Trjebinje. Tam ćehnjechu woni po wsy a kóncowachu, štož runje wuhladachu. Wjacori wobydlerjo tole njedźelu rano policiji přizjewichu. Tak skóncowachu skućićeljo wjacore listowe kašćiki, wu­zběhnychu gulijowe wěka, powalichu wobchadne znamjo a wobškodźichu wabjensku taflu. Wěcna škoda pohibuje so po informacijach Zhorjelskeje policajskeje direkcije w třicyfrowym wobłuku. Kriminalna słužba Běłowodźanskeho policajskeho rewěra pad bliže přepytuje.

Při Michałskej cyrkwi rostu nětko najwšelakoriše kerki a zela

Budyšin (UM/SN). To drje starodawna Michałska cyrkej, jedyn z najwuznamnišich symbolow Budyšina, hišće dožiwiła njeje. Něhdźe 15 pilnych žonow a muži bě minjenu sobotu z motyčku, łopatu a krjepjawu na łuce při cyrkwi při dźěle. Tam wotnjesechu najprjedy dorn, nasypachu pěsk a roztřěskane drjewo a nasadźachu najwšelakoriše kerki. W krótkim času změni so proste zelenišćo na pisanu rjadku. Hdyž budu za něšto měsacow janske jahody, aronija a kosmački zrałe, móža sej je Budyšenjo słodźeć dać. Na dalšej płoninje budu sej ludźo potom ­zela kaž rosmarin, lěwančik, babydušku a želbiju sami šćipać a za sebje wužiwać móc. Na te wašnje stanje so Budyšin „město k jědźi“.