Z wudaća: pjatk, 16 nowembera 2018

Za internetnu wěstotu zamołwity minister w Japanskej njeje hišće nihdy kompjuter wužiwał. „Wot swojeho 25. žiwjenskeho lěta sym sobudźěłaćerjam a sekretaram přikazował. Tuž njejsym nihdy w swojim žiwjenju kompjuter trjebał“, rjekny Yoshitaka Sakurada srjedu w parlamenće. 68lětny je wot oktobra minister za přihot olympiskich hrow 2020. Při tym dyrbi tež wěstotu we internetnym wobłuku zaručić. Opozicija reagowaše na wuprajenja ministra chětro zludana.

Pjećlětnemu hólcej awto darił je čečenski mócnar Ramsan Kadyrow. Do toho bě hólc při rekordnym pospyće pječa 4 000 ležnych zepěrow zmištrował. Na to dari jemu Kadyrow Mercedes. Hólc, kiž je w swojej domiznje tež jako „čečenski Arnold­ Schwarzenegger“ znaty, je sej tutón dar ze swojim wukonom zasłužił, da autokratnje knježacy Kadyrow wozjewić.

London (dpa/SN). Britiska premierministerka Theresa May dyrbi z tym ličić, zo so jeje konserwatiwna frakcija z prašenjom njedowěry přećiwo njej staji. Wčera bě jej wliwny konserwatiwny zapósłanc Jacob Rees-Mogg njedowěru wuprajił, po tym zo bě May naćisk zrěčenja z EU wo wustupje kraja z Europskeje unije předstajiła. W tym zwisku běchu wjacori ministrojo a statni sekretarojo wotstupili. Mjeztym hrozy May w zwadźe brexita dla nowy problem. Konserwatiwna sewjeroirska demokratiska a unijonistiska strona DUP žada sej wotstup premierministerki. Hewak njebudźe strona zrěčenju wo brexiće přihłosować, piše The Daily Telegraph. May je w parlemenće na hłosy DUP po­kazana. Tuta w zrěčenju předwidźanu rólu­ Sewjerneje Irskeje wotpokazuje.

Berlin/Lübeck (dpa/SN). We wubědźowanju wo naslědnistwo Angele Merkel na čole CDU su wšitcy třo kandidaća na prěnjej regionalnej konferency ponowjenje strony přilubili a so zdobom za zhromadne dźěło ze zwjazkowej kanclerku wuprajili. W CDU knježi nowy rozmach, rjeknychu generalna sekretarka Annegret Kramp-Karrenbauer (56), bywši frakciski šef Friedrich Merz (63) a minister za strowotnistwo Jens Spahn (38) wčera w Lübecku w přepjelnjenej žurli před něhdźe 800 čłonami.

Merz a Spahn potwjerdźištaj w diskusiji z wopytowarjemi, zo nochcetaj so tež hnydom wo kanclerstwo prócować. Merz přiwšěm na to skedźbni, zo ma wšelake diferency z Merkel. Spahn rjekny, zo chcył so w prěnim rjedźe wo ponowjenje CDU starać. „Trjebamy stronu, kotraž na bazy rozsudźi a nic wothorjeka“, wón zwurazni. Kramp-Karrenbauer, kotruž maja mnozy za zwjazkarku Angele Merkel, chce tohorunja bazu strony bóle do rozsudow zapřijeć. „400 000 čłonow je najwjetši pokład strony.“

Dalše temy wječora běchu mandźelstwa jenakosplažnych, politika ćěkancam napřećo a socialna sprawnosć.

Pólscy nacionalisća so na pochodźe prezidenta Andrzeja Dudy wobdźělili

Waršawa. Pochody w pólskej stolicy Waršawje a druhich městach składnostnje 100. róčnicy załoženja pólskeho stata 1918 su tež dny po tym přeco hišće jedna z hłownych temow. Přičina za to korjeni w rozsudźe Waršawskeje wyšeje měšćanostki Hanny Gronkiewicz-Waltz. Wona bě přizjewjenu demonstraciju „narodowcow“ zakazała, dokelž boješe so namócnosćow, kotrež běchu minjene lěta stajnje zaso wudyrili. Na to bě prezident Andrzej Duda Polakow na wulku „statnu“ demonstraciju přeprosył. Při tym měli so ludźo transparentow a druhich symbolow wzdać a jenož běło-čerwjene narodne chorhoje sobu přinjesć.

Pólscy nacionalisća pak so wobarachu. Woni sej na sudnistwje wuwojowachu, zo zakaz zaso zběhnu. Podobnje činjachu to tež w druhich městach kaž we Wrocławju. Na kóncu ćehnješe 250 000 ludźi po dróhach Waršawy, jednori wobydlerjo, politikarjo knježaceje strony PiS a – nacionalisća. Tući mějachu zelene chorhoje sobu jako wuraz swojeho „dobyća“.

Zo je serbski napis při Sakskim krajnym sejmje w Drježdźanach skónčnje připrawjeny, je chwalobne, runje tak kaž fakt, zo je serbske pismo runje tak wulke kaž němske. Štož mje trochu zamyla je wašnje, kak su serbski napis wotkryli: takrjec připódla a trochu zaćichim. Prezident krajneho sejma Matthias Rößler je třoch serbskich zapósłancow Marka Šimana, Alojsa Mikławška a Hajka Kozela krótkodobnje zwołał, zo by jim najnowše wudobyće prezentował. Sym sej wěsty, zo móhło so tole tež we wjetšim a swjatočnišim ramiku stać. Dopominam so derje na posedźenje sejma w juniju, jako na jednym z prěnich dypkow dnjoweho porjada – a nic kaž hewak na poslednim – wo serbskej rozprawje debatowachu. To mějach zaćišć, zo je so suk skónčnje torhnył. Po wčerawšim „wotkryću“ pak njemóžu so zaćišćej dowobarać, zo su sakskim politikarjam serbske naležnosće přeco hišće trochu njepřijomne. Marko Wjeńka

Je tomu hižo cyła chwila, zo stejachmoj zhromadnje za kameru a hladachmoj přez objektiw, hač so namaj perspektiwa spodoba. Lěta 2004 mějach składnosć, zhromadnje z Konradom Herrmannom nawjerćeć film „Budyšin w kraju Serbow“ za rjad ARD „Wobrazowa kniha Němska“ (Bilderbuch Deutschland). Do toho běch zeznała agilneho, stajnje čerstwje skutkowaceho filmowca w Serbskim ludowym ansamblu (SLA) Budyšin. Krótko do přewróta bě wón prěni króć nadźěłał z wuměłcami wječorny ptačokwasny program „Njebjo a hela“. Spočatk 2000tych lět nawróći so rodźeny Budyšan jako režiser jewišćoweje produkcije za dźěći „Myška w mróčelach“. Tehdyši wuměłski cyłk SLA ćerpješe pod financnymi a personalnymi skrótšenjemi. Bě dosć ćežko, spěwarjow a hudźbnikow zahorić. Tola Konrad Herrmann to docpě. Wuměłcy so wotewrěchu a produkcija bě a je dale wuspěšny wobstatk poskitkow serbskeho profesionalneho wuměłskeho ćělesa.

Kermušnu póndźelu lěta 1948 bě w Ra­dworju wulki sportowy podawk: Domjace koparske mustwo Slawija hraješe přećiwo Drježdźanam-Friedrichstadt. Klub ze sakskeje stolicy bě naslědnik DSC (Dresdner Sport Club), wšudźe znateho němskeho mištra w lětomaj 1943 a 1944. Do Radworja přijědźechu hosćo w najsylnišej zestawje, tak z Richardom Hofmannom (muž z mócnej třělwu bě w 25 hrach za narodne mustwo 24 wrotow docpěł), z Helmutom Schönom (pozdźišo trenar wubranki ZRN, swětoweho mištra 1974), z dalšimi znatymi akterami kaž Hansom Kreische (nan pozdźišeho nadběhowarja Dynama Drježdźan), Kurtom Birknerom abo Herbertom Pohlom. Friedrichstadt doby jasnje ze 7:0. Drje bóle zwjeseleni hač nad wuslědkom běchu hosćo z „kermušneho dobytka“ w formje bohateje jědźe a na puć dóstatych běrnow a muki, kotrež běchu Radworscy burja darili. Mjeztym zo so nimale kompletne Drježdźanske mustwo pozdźišo do zapadneho Berlina wotsali,­ hraješe Radworska Slawija wuspěšnje wjacore lěta we wuchodosakskej lize. Złote lěta skónčichu so 1960 z přemjenowanjom na Traktor Lutobč. Mikławš Krawc

Lubina Hajduk-Veljkovićowa je dźensa tydźenja šulerjam 12. lětnika Serbskeho gymnazija Budyšin swój kriminalny roman „Módre buny“ předstajiła. Hižo dźeń do toho prezentowaše spisowaćelka knihu, wušłu w Ludowym nakładnistwje Domowina, čłonam towarstwa Domizna w Chrósćicach (na wobrazu). Čitani bě Zwjazk serbskich wuměłcow organizował. Foto: Feliks Haza

Pjatk 16.11. 19:30 Předstajenje rejwanskeho dźiwadła Kamenz can Dance „X“ w Kamjenskim měšćanskim dźiwadle

Sobotu 17.11. 14:00 Skonstituowanje prěnjeho Serbskeho sejma w Slepom

  16:30 Komorny koncert SLA k 90. posmjertnym narodninam Jana Rawpa na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja

  18:30 Koncert Praskeho cyrkwinskeho chóra Cantus Amici w Róžeńčanskej putniskej cyrkwi

  19:30 1. kapičkowy wječor w Kulowskej wjacezaměrowej hali

  19:30 Wuzwolenje princa 49. sezony Serbskopazličanskeho karnewaloweho towarstwa w Njebjelčanskej „Bjesadźe“

  19:30 Koncert ze smyčkowym kwartetom Amaryllis w Smochčanskim Domje biskopa Bena

Njedźelu 18.11.   Kermuše w Radworju, Žuricach, Blunju, Łazu a Wulkim Wosyku

  11:00 Łužiske literarne dopołdnjo z Christianom Grashofom w Budyskim Dźiwadle na hrodźe

  17:00 Předstajenje dźiwadłoweje inscenacije NSLDź „Sergej“ na Krajnych jewišćach w Radebeulu

Póndźelu 19. do 22.11.   Přijimanje pakćikow za hodownu darowansku akciju towarstwa swj. Filomeny w Smjerdźečanskim kulturnym domje (stajnje 17 do 18 hodź.)

njedźelu hornjoserbsce

11:00 Łužica tutón tydźeń, mjez druhim­ wo konstituowanju Serbskeho sejma

11:20 Zběranje jako hobby abo za renditu?

11:45 Wo Serbach w Awstralskej

12:00 Nabožne wusyłanje

 (Tomasz Dawidowski)

po tym zbožopřeća

delnjoserbsce

12:30 Aktualny magacin, mjez druhim wo kolokwiju na česć Mata Kosyka w Choćebuzu

13:00 100 lět wólbne prawo za žony

13:40 Nabožne wusyłanje

 (Katharina Köhlerowa)

po tym zbožopřeća