Z wudaća: wutora, 16 apryla 2019

140 serbskich idejow dóšło

Wojerecy. Za wubědźowanje wo ideje Sakskeho fondsa „Čiń sobu“ skónči so wčera doba zapodaća. Za serbsku kategoriju „Łužica – žiwa dwurěčnosć“ je 140 idejow dóšło, rjekny Christoph Biele, nawo­da projektoweje skupiny nošerja Łužiski hospodarski region. Cyłkownje předleži za łužiski rewěr nimale 1 000 namje­tow. Njewočakowane to wobdźělenje z „mnohimi wuběrnymi idejemi“.

Lěto w zastojnstwje

Berlin. Społnomócnjeny zwjazkoweho knježerstwa za naležnosće wusydlencow a narodne mjeńšiny prof. dr. Bernd Fabritius je lěto w zastojn­stwje a rozumi so jako „rěčnik a zastupjer zajimow“. Wón chce so dale z wutrobu za naležnosće Danow­, Frizow, Sintow a Romow kaž tež Ser­bow zasadźeć. To je Fabritius tež na swojich zetkanjach ze zastupjerjemi mjeńšin wuzběhnył, kaž mjeńšinowy sekretariat w Berlinje informuje.

Znowa tarifowe jednanja

Turistikarjo nadźijeja so zaso mnohich wopytowarjow

Budyšin (SN/BŠe). Jutry su za Łužicu wusahowacy podawk, kotryž kóžde lěto tysacy turistow z kraja a wukraja přiwabja. „Nałožki kołowokoło jutrow a křižerjow na wosebite wašnje dožiwić móža zajimcy lětsa w Hrubjelčicach“, měni předsyda towarstwa Serbski kulturny turizm (SKT) Pětr Brězan. Tamniši hosćenc „Sprjewiny doł“ a wjesny hotel matej wosebity poskitk wot ćicheho pjatka do jutrownički zestajany. Tak hosćom nałožk rozkładuja a na jeho pozadki skedźbnjeja. Zdobom přihotuja za region typiske kulinariske chłóšćenki. Dale je wopyt w Budyskim Serbskim muzeju předwidźany. Tež přihoty křižerskeho procesiona, kaž rjedźenje gratow atd., chcedźa pokazać. A jutrowničku móža hosćo samo wužohnowanje křižerjow dožiwić a sej křižerske procesiony wobhladać.

Na dróze mjez Slepom a Miłorazom su lo­ni symbolisku čerwjenu liniju narysowali. Zwjazk „Strukturnu změnu nětko­ – žane Wochozy II“ žadaše sej akcep­tabelnu hranicu k Wochožanskej brunicowej jamje. Tež lětsa, tydźeń po jutrach, chcedźa protestne pućowanje přewjesć. Wo wobsahach je so Andreas Kirschke z Edith Pjenkowej rozmołwjał.

Što je lětuši zaměr protestneho pućowanja?

E. Pjenkowa: Nam dźe wo skutkowny škit našich wsow před haru, prochom a zesuwanjom pódy a wo škit přirody. Naša zasada je: Wšitke wsy dyrbja wostać! Klimoškitne cile Pariskeho zrěčenja maja so dodźeržeć. Brunicowe plany za rozšěrjenje Wochožanskeje brunicoweje jamy su z blida. Po naćiskach koncerna Łužiska energija a milinarnje (LEAG) pak ma kroma jamy jenož 200 metrow wot Rownoho a Mułkec zdalena być.

Što sće hižo na protestnych pućowanjach nazhonili?

W Budyskim wokrjesu měli přiradu za lu­dźi ze zbrašenjemi wutworić. To je Franziska Pohling, wokrjesna społnomócnjena za naležnosće ludźi ze zbrašenjemi, na posedźenju tudyšeho wokrjes­neho sejmika kónc měrca namje­towała.

Budyšin (SN/at). „Budyski wokrjes je jenički w Swobodnym staće Sakskej bjez tajkeho gremija“, rjekny Franziska Poh­ling. Jeje namjet je nastork za nowy wo­krjesny sejmik, wšako su zajimy kaž tež starosće zbrašenych we wjesnych kónčinach přemało wobkedźbowane.

Budyšin (CRM/SN). Do wobšěrneho wuměłskeho projekta „Swětło pozbudźa“ bě tež chór Serbskeho gymnazija Budyšin zapřijaty. Sobotu do bołmončki wu­ho­towa wón w Budyskej tachantskej cyrkwi pod nawodom cyrkwinskeho hudźbneho direktora Friedemanna Böhme hudźbny nyšpor, w kotrymž na­hlad­nu ličbu serbskich a němskich wopy­towa­rjow znowa runjewon wobkuzła. Z dwěmaj dźělomaj Jana Pawoła Nageloweje „Sinfonije V – Tři modlitwy“ steješe twórba klasiskeje moderny na programje, kotraž jara wužaduje a njeje tuž wot komponista zawěsće za šulski chór myslena. W lěće 1995 bu sinfonija we Wojerowskej Janskej cyrkwi hišće w přitomnosći komponista prapředstajena. Nětko so znowa wobkrući, zo hodźi so kompozi­cija wulkeje hudźbneje formy, po stilu jónkrótna, swojeje nabožneje dimensije dla jako ­duchowny testament kompo­nista wobhladować. Do wosebitosćow sinfonije słuša wuběr instrumentarija. Su to bija­dła ze sylnym wobdźělenjom bubonow a pišćele.

Berlin (dpa/SN). Lětanišćo w Berlinje Schönefeldźe bě dźensa dopołdnja zlemjene. Přičina bě skóncowane lětadło na startowanskej a přizemjenskej pisće. Dźěło w terminalach su tuž nachwilnje přetorhnyli. Hač běchu pasažěrojo w defektnej mašinje, njebě spočatnje jasne. Lětanišću bližace so mašiny dyrbjachu na druhe lětanišća pósłać. Pječa jedna so wo mašinu lětarskeje słužby zwjazkoweho knježerstwa.

Sudnistwo sudźi wo kritice

Berlin (dpa/SN). Přewodźane wot wulkeho zajima medijow je Berlinske zarjadniske sudnistwo dźensa wo skóržbje satirikarja Jana Böhmermanna přećiwo kanclerce Angeli Merkel (CDU) jednało. 38lětny telewizijny moderator chcyše Merkel zakazać dać, zo jeho dwělomnu baseń přećiwo turkowskemu prezidentej Recepej Tayyipej Erdoğanej dale kritizuje. Merkel bě před třomi lětami rjekła, zo ma baseń za „wědomje ranjacu“. Pozdźišo wuprajenje wobžarowaše. Wusud wočakowachu hišće w běhu dnja.

Miliardy za nowy standard 5G

Wobydlerjo Parisa runje tak kaž medije stejachu dźensa přeco hišće šokowani před katedralu Notre Dame, kotruž bě wulko­woheń minjenu nóc w dalokej měrje zničił. Fachowcy chcychu sej dźensa škody bliže wobhladać a pruwować, hač murje hišće dźerža. Prezident Emmanuel Macron je připowědźił, zo 900 lět staru cyrkej zaso natwarić da. Foto: dpa/Samuel Petrequin

Mosty a dróhi zaraćili su wobswětowi aktiwisća wčera w Berlinje, Londonje a druhich­ městach, z čimž žadachu sej lěpšu politiku za škit klimy. W Berlinje sydnychu so na sprjewiny móst mjez Friedrichshainom a Kreuzbergom. Po njewuspěšnych jednanjach policisća jich wotnjesechu. W Londonje ležachu demonstranća w pisanych kostimach a z plakatami w ruce na pućach a mostach.

Młode swójby do Braniborskeje nawabić chce tamniše krajne knježerstwo z njewšědnym bydlenskim projektom: Swójby móža měsac dołho w njezwučenych objektach na probu bydlić, na ponowjenym hrodźe, wutwarjenym starym dwórnišću abo w młynje. Hač do 1. meje móža so zajimcy hišće přizjewić. Wuzwolenym skića nimo bydlenja tež wosebity program z wulětami po kraju. Braniborske swójby njesmědźa so bohužel za dowolowy poskitk požadać.

Mrocna (SN). Serbski sejm je so njedźelu w Mrocnej (Pretschen) schadźował. Wjes na sewjernej kromje Delnjeje Łužicy bě so lěta 2016 sama k přisłušnosći k serbskemu sydlenskemu rumje wuznała. Na přechodźowanju po wsy rozłoži wjesny předstejićer Günther Thiele zapósłancam sejma wuspěšne wuwiće wsy w minjenych lětach. Při tym wón nastorči, přisłušnosć k serbskemu sydlenskemu rumej dale a bóle ze žiwjenjom pjelnić.

Posedźenje sejma započa so z wulce zajimawym referatom a intensiwnej diskusiju z Dieterom Freihoffom, społnomócnjenym za naležnosće Serbow we wokrjesu Dubja-Błóta a z Utu Henšelowej, čłonku Rady za serbske naležnosće Braniborskeje. Při tym rěčachu přede­wšěm wo serbskej identiće kaž tež wo serbskich kubłanskich poskitkach w regionje a wo móžnosćach sobuskutkowanja při rozsudach přez Serbow samych.

Přeprošeny bě tež ewangelski farar Stefan Branig, kiž ma nazhonjenja při załoženju šulow a pěstowarnjow w swobodnym nošerstwje. Wón je zwólniwy natwar serbskich šulow podpěrać.

Kijew (ČŽ/K/SN). Po tym zo bě dźiwadźelnik-njepolitikar Wolodimir Zelenskij prěnje koło ukrainskich wólbow prezidenta z 30 procentami dobył, nažnjawši skoro dwójce telko hłosow kaž prezident Petro Porošenko, wočakuja Ukrainjenjo nětko z wulkej napjatosću wuslědk rozsudneho koła 21. apryla. A njeje utopija, zo Zelenskij tež te za sebje rozsudźi. Po zwěsćenju ukrainskeje woprašowarnje Razumkowy centrum maja 49,3 procenty wolerjow wotmysł, jemu swój hłós dać. Porno tomu ma Porošenko přichilnosć jenož 20,6 procentow. We wólbnym boju bě Zelenskij přilubił, w padźe swojeho wuzwolenja jednać z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom wo Donbasu. Porošenko wutrubi, zo sej „Putin słabeho prezidenta“ přeje. 19. apryla ma so hišće wot zakonja postajena debata mjez kandidatomaj přewjesć, pak w studiju telewizije pak w olympiskim stadionje. Zelenskij ludźi namołwi, po Facebooku jemu pósłać prašenja, kiž bychu na prezidenta měli a kotrež chcył wón Porošenkej w jich mjenje stajeć.