Z wudaća: štwórtk, 18 apryla 2019

Gottlob August Hering z Budyšina kupi w lěće 1771 Šunowske a Smjerdźečanske knjejstwo a natwari mjez Klóšterskej a Róžeńčanskej wodu předźernju a tkalcownju, katunowu (tkaninowu) fabriku, hdźež zhotowjachu płatno z lena, pla­howaneho na polach mjez Šunowom a Smjerdźacej­. Wšitke předźěłanske kročele – kaž łamanje, młóćenje, česanje, předźenje a tkaće – wukonješe tam ně­hdźe 80 ludźi w ćežkim ručnym dźěle. Za sušenje płatna natwarichu wulku wěžu, kotraž bě po cyłej wokolinje widźeć. Wěža katunoweje fabriki steješe na ležownosći dźensnišeho hosćenca.

Cyła Koćinska wjesna młodźina je stajnje zhromadnje z kolesom do Šunowa na reje jězdźiła. Za mój čas započachu so sobotne reje w 19 hodź. a zdypkom wo połnocy přesta kapała hudźić. Njedźelu so reje hodźinu prjedy zahajichu a běchu wotpowědnje prjedy nimo. Najwažniša pak bě zastupna kartka. Bjez tajkeje njejsy so scyła na žurlu dóstał. Poprawom mějach stajnje zbožo, zo je mi ju něchtó sobu wobstarał. Jenož jónu dyrbjach wonka přihladować, ale z małkim trikom smědźachmoj z přećelku tola hišće na rejwansku žurlu. Nimo toho mějachu jednotliwe wjesne młodźinske cyłki swoje blida. Tak je poprawom kóždy wědźał, zwotkel štó pochadźa.

Šunowski hosćenc w změnje časow – wot fabriki ke korčmje a dźensa woblubowanemu hosćencej z wulkej žurlu

Spěw „We Fabrikskej hospodźe“ z pjera Jurja Šěna je mnohim znaty. A kaž we wobsahu wopisane, su tam ludźo lóštnu zabawu dožiwili a tón abo tamny na rejach abo kwasach swoju lubku namakał. Tekst spěwa nasta jako baseń składnostnje zeleneho kwasa Marje a Jana Wowčerkec, kotrajž staj hosćenc wjele lět wobhospodarjałoj a so wo derjeměće swojich hosći starałoj. Melodija bu pozdźišo skomponowana. Mjeztym je syn Tomaš wobchodnistwo přewzał, a z nim nětko nowa generacija swój rukopis zwoprawdźa.