Z wudaća: wutora, 13 awgusta 2019

Berlin (dpa/SN). Z wjacorymi zarjado­wanjemi su dźensa na twar Berlinskeje murje před 58 lětami spominali. Na centralnej swjatočnosći we wopomnišću murje na Bernauskej dróze je so tež Berlin­ski knježacy měšćanosta Michael Müller (SPD) wobdźělił. Na Glienickskim mosće mjez Berlinom a Podstupimom dopominaše zwjazkowa předsydka CDU a zakitowanska ministerka Annegret Kramp-Karrenbauer z narěču na róčnicu doskónčneho dźělenja Němskeje. W Braniborskej wobdźělištaj so ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) a pre­zidentka krajneho sema Britta Stark na zhromadnym zarjadowanju knježerstwa a parlamenta w gmejnje Schönwalde-Glien.

13. awgusta 1961 bě w NDR knježaca strona SED pod nawodom Waltera Ulbrichta Berlinsku murju twarić započała, zo by dalšemu wotpućowanju ludźi na zapad zadźěwała. Něhdźe 160 kilometrow dołhi twarski objekt dźěleše Berlin dlěje hač 28 lět. Hakle z powalenjom murje 9. nowembra 1989 so dźělenje skónči.

Hač popularnowědomostna kniha Petry Köpping wo biografiskich dóńtach po přewróće, hač historiske studije wo rukowaćelni abo nowostka Rostockskeho sociologa Steffena Mauwa wo žiwjenju w transformaciskej towaršnosći – wobdźěłanje přewrótoweho časa z perspektiwy wu­cho­da je so 30 lět po powalenju murje za­počało. Čehodla pak poprawom tak pozdźe, so prašam. Steffen Mau w interviewje powěda, zo je jemu potencielny mentor doktorskeho dźěła před dwaceći lětami rjekł to radšo wostajić, dokelž to nikoho njezajimuje. Mjeztym pak zajim – tež na za­padźe – wobsteji. A to ma wočiwidnje z tym činić, zo ludźo na wuchodźe mjeztym politiske problemy činja. Woni mjenujcy tak njewola, kaž maja, ale dwójce telko ludźi kaž na zapadźe je za AfD. Žona mi wčera rjekny: „Je wažne wo zmylkach přewrótoweho časa rěčeć. Škoda­ jeno,­ zo je přepozdźe hišće něšto změnić.“

Cordula Ratajczakowa

Waršawa (dpa/SN). Delnja komora pólskeho parlamenta ma nowu předsydku: Zapósłancy su dotalnu nutřkownu ministerku Elżbietu Witek minjeny pjatk za nowu maršalku sejma wuzwolili. Witek je čłonka knježaceje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS). Nowowobsadźenje zastojnstwa bu trěbne, po tym zo je předchadnik knjenje Elżbiety Witek, jeje stronski kolega Marek Kuchciński, pozdatneho znjewužiwanja lětadłow knježerstwa za priwatne zaměry dla raznej kritice wustajeny był a skónčnje wotstupił. Pólski prezident Andrzej Duda bě Elżbietu Witek do toho ze zastojnstwa nutřkowneje ministerki wuwjazał.

Po informacijach medijow bě Kuchciński na oficialnych lětach stajnje zaso swójbnych kaž tež stronskich kolegow PiS sobu brał. Kuchciński sam je minjeny štwórtk na nowinarskej koferency ze stronskim předsydu Jarosławom Kaczyńskim wšitke wumjetowanja wotpokazał. Ze swojim wotstupom reaguje wón na žadanja zjawnosće, kaž rjekny. W Pólskej wola 13. oktobra nowy parlament. Po aktualnych woprašowanjach je PiS najebać aferu dale najsylniša móc w kraju.

Budyski financny zarjad změje při­chodnje nowy domicil. A Wojerowski financny zarjad do Budyšina njepře­ćehnje. Wo tym je sakske ministerstwo financow minjeny pjatk informowało.

Budyšin (SN/at). Wšitke wotrjady financneho zarjada měli pod jednej třěchu być. Tomu w Budyšinje tuchwilu tak njeje. Wot awgusta 2012 je wobłuk zawodne pruwowanja Budyskeho zarjada jako wotnožka w zarjadniskim centrumje na Hasy Käthy Kollwitz 17 zaměstnjeny. Po planach přisłušneho sakskeho ministerstwa za financy chce swobodny stat to koncentracije a lěpšich dźěłowych wuměnjenjow swojich zarjadow dla změnić a inwestuje do stejnišća bywšeje kaserny. Tamnišej twarjeni 2 a 3 matej so po saněrowanju stać z jeničkim stejnišćom Budyskeho financneho zarjada.

Něhdy bě w nimale kóždej wsy naku­powanišćo, hdźež poskićachu twory wšědneje potrjeby. Runočasnje běchu to socialne centrumy, hdźež so wjes­njenjo rady k bjesadźe zetkawachu. W našej lětnjej seriji na něhdyše wjesne wob­chody dopominamy.

Dźensa: Chrósćicy (13)

Nimo wjacorych statokow a dalšich twarjenjow nańdźeš w Chrósćicach Při pastyrni njeposrědnje za Satkulu třidźělny twar. Kaž hižo znazdala na sewjernych swislach wučitaš, bě tu tójšto lět sydło gmejnskeho zarjadnistwa, kiž je runje hakle do bywšeje šule přećahnył. Starši Chróšćenjo so dopominaja, zo bě to lětdźesatkaj konsumowa předawarnja za žiwidła. Stawizny swojorazneho twara pak cyły lětstotk wróćo sahaja.

Dobre powěsće na prěnim posedźenju Hamorskeje gmejnskeje rady

Hamor (AK/SN). Bjerwałdski jězor je jedyn z 30 jězorow a rěčnych zawěrow Sakskeje, kotrež ma Europska komisija jako tak mjenowane EU-wodźizny přizjewjene, a tuž dyrbja je wobstajnje kontrolować. Wuslědk kontrolow je, zo ma woda Bjerwałdskeho jězora za kupanje jara dobru kwalitu. To wuzběhny wjesnjanosta Achim Junker (CDU) na wčerawšim po­sedźenju Hamorskeje gmejnskeje rady. Bě to prěnje wuradźowanje parlamenta we wólbnej dobje 2019 do 2024. Strowotniski zarjad Zhorjelskeho wokrjesa za čas kupanskeje sezony wot 15. meje do 15. septembra kwalitu wody a přibrjohow zas a zaso pruwuje. „Aktualne přepytowanje wobkruća nam znowa jara dobru kwalitu wody“, wjesnjanosta podšmórny. Wšitke wuslědki měrjenja su internetnje pod www.baerwalder-see.eu widźeć.

Budyšin (SN). Hižo druhi raz je tele dny Budyska hwězdarnja „Johannes Franz“ dar twarskeje firmy Hentschke Bau ­dóstała. 25 000 eurow bě poprawom za twar­ske naprawy myslene. Nětko pak staj so jednaćel firmy Jörg Drews a předsydstwo spěchowanskeho towarstwa hwězdarnje dojednałoj, srědki tež za perso­­nal zasadźić. Wot lěta 2010 hižo maja hłownohamtskeho techniskeho sobudźěłaćerja, kotrehož financuja z přiražku města Budyšina. Z najnowšim darom twarskeje firmy chcedźa nětko dalše dźělne dźěłowe městno financować. Sobudźěłaćer(ka) ma so předewšěm dopołdnja dźěća­­cym a młodźinskim skupinam wěno­wać, ale tež nadawki we wobłuku spě­chowanskeho towarstwa přewzać.