Z wudaća: wutora, 08 oktobera 2019

2,4 miliony eurow za přetwar

Hórnikecy. Sakska ministerka za wědomosć a wuměłstwo dr. Eva-Maria Stange (SPD) je wčera 1,2 milionaj eurow za přetwar Hórnikečanskeje Energijoweje fabriki při­rjadnicy Budyskeho krajneho rady Birgit Weber přepodała. Z přidatnej sumu 1,2 milionow eurow spěchuje tež Zwjazk modernizaciju muzeja, kotryž předstaja stawizny a změnu łužiskeho brunicoweho regiona.

Dźe wo strowe zežiwjenje

Budyšin. Jedna ćežišćowa tema aktualneho Staršiskeho lista, kotryž wudawa Serbske šulske towarstwo, je strowe zežiwjenje. Nimo přinoška z pjera dr. Uty Libšoweje je w zešiwku rozprawa z „Chróšćan kołća“. Malešanske kubłanišćo rozprawja wo zeznaću přirody a Němčanske wo dźěle na zahrodźe. Zabawnej stej rozprawje wo dźěćacym swjedźenju w Hórkach a wo pućowanju na horu Kotmar.

Klětu so temje přiroda wěnuja

Wokrjes Budyšin so prócuje dźěry spěšneho interneta płatać

Budyšin (SN/UM). Dobra powěsć hnydom spočatnje: Wutwar spěšneho interneta w Budyskim wokrjesu derje postupuje. W něhdźe třećinje městow a gmejnow su konkretne hłubokotwarske dźěła zahajene, abo z nimi hižo pokročuja. Pjeć chětro małych wjeskow je mjeztym samo přizamknjenych. „W Smochćicach, Přezdrěnku (Kleinbrösern), Přezdrěnju (Groß­brösern), Miłkecach a Špikałach (Spittel) pola Wósporka móža wobydlerjo produkty telekomunikaciskich přede­wzaćow hižo wužiwać“, zdźěli wčera přirjadnica Budyskeho krajneho rady Birgit Weber, kotraž wokrjesne wuwiće zamołwja. To płaći dotal za 105 adresow, hač do kón­ca lěta ma jich potom cyłkownje 539 być.

Muzej Budyšin swjeći lětsa 150. róčnicu załoženja. Kónc tydźenja docpěje swjatk swój wjeršk. Bosćan Nawka je so z nawodu institucije dr. Jürgenom Vollbrechtom rozmołwjał.

Knježe Vollbrechto, što móžeće nam wo swjedźenskich zarjadowanjach přeradźić?

J. Vollbrecht: Na žurli wulkeho domu Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła chcemy jubilej sobotu wječor porjadnje woswjećić. Dotal je so hižo ně­hdźe 300 ludźi přizjewiło. Čestny rěčnik budźe direktor Drježdźanskeho Němskeho hygienoweho muzeja dr. Klaus Vogel.­ Nimo toho staj mjez druhim ministerski prezident Sakskeje Michael Kretschmer a Budyski wyši měšćanosta Alexander Ahrens připowědźenaj. Dohromady po­rěči wosom wosobinow. Trio Milón­ chce swjedźeń hudźbnje wobrubić.

Samsny dźeń chceće tež přichodnu wo­sebitu wustajeńcu wotewrěć ...

Budyšin (SN/at). Zwjazkowe knježerstwo so za to wupraja, ILO-konwen­­ciju 169 ratifikować. To wuchadźa z emailki kanclerskeho zarjada předsydźe wustawoweho wuběrka Serbskeho sejma Hajkej Kozelej, kotraž našej redakciji předleži. Serbski sejm je so w naležnosći njedawno tež na zwjazkowu kanclerku Angelu Merkel wobroćił (SN rozprawjachu). „Ludowe skupiny a mjeńšiny su dźěl kulturneje a historiskeje identity. Jich zachowanje přinošuje ke kulturnej mnohotnosći a zamóže tež mjezystatnu wuměnu spěchować“, citu­je Kozel z lista. „Zwjazkowemu knježerstwu je škit indigeneje ludnosće wosebje wažny.“ Tohodla su strony CDU, CSU a SPD ratifikaciju ILO-konwen­­cije 169 do koaliciskeho zrěčenja zapři­jeli. W kapitlu XII, dypk 6 Čłowjeske prawa, prewencija krizam a humanitarna pomoc tam čitamy: „Prócujemy so wo ra­tifikaciju wudospołnjaceho protokola k socialnemu paktej Zjednoćenych narodow kaž tež ILO-konwencije 169 wo škiće indigenych ludow.“ Kanclerski zarjad da­le­ na to skedźbnja, zo zwjazkowe ministerstwo za dźěło a socialne zwoprawdźenje ratifikacije tuchwilu přihotuje.

Typiske wěcy z dźensnišeho lifestyla sej po nawodźe profijow sam činić a sej z bohateje serbskeje drastoweje kultury kreatiwnje něšto nowe tworić – tu šansu­ su hólcy a holcy minjenu sobotu na dźě­łarničce w Budyskim Serbskim muzeju wužiwali.

Budyšin (SN/CoR). Cyłodnjowsku dźěłarničku za młodostnych we wobłuku wustajeńcy SORBIAN STREET STYLE minjenu sobotu ma kuratorka přehladki Andrea Pawlikowa za wuspěšnu: „Wothłós bě dobry, tež hdyž bych sej tróšku wjace wobdźělnikow přała. Wšitcy pak, kotřiž su pódla byli, běchu jara spokojom, knježiła je přewšo dobra atmosfera.“

Liberec (kl/SN). Zahajenje Serbskeho kultur­neho lěta w Liberecu bě zdobom Domowinjanam Budyskeje župy „Jan Ar­nošt­ Smoler“ a Wojerowskeje župy „Handrij Zejler“ minjeny pjatk přihódny cil zhromadneje kubłanskeje jězby. 44 ludźi je připołdnju w sewjeročěskim měsće dojěło. Prěnja stacija bě w radnicy, hdźež je wyši měšćanosta Libereca Jaroslav Zámečník serbsku delegaciju z Łužicy přijał. Kaž hosćo w zhromadnej rozmołwje zhonichu, znaje wón naš lud wot časa, zo w euroregionje Nysa skutkuje.

Dalši programowy dypk bě jednej skupinje wopyt bliskeje noweje synagogi. Natwarili běchu ju w lětach 1995 do 2000 na městnje stareho, 1938 wot nacionalsocialistow zničeneho židowskeho Božeho domu. Dalša skupina wotkry sej město we wobłuku wodźenja.

Wjeršk kubłanskeje jězby pak bě, zo dožiwichu wšitcy jeje wobdźělnicy swjatočne zahajenje Serbskeho kulturneho lěta w awli Liberecskeje Techniskeje uniwer­sity, hdźež móžachu tež dalšich Serbow witać. Wječor pobychu Budyscy a Wojerowscy Domowinjenjo na předstajenju noweho oratorija „Hrodźišćo“.

Washington (dpa/SN). Z njewočakowanym cofnjenjom ameriskich wojakow ze sewjerneje Syriskeje je prezident USA Donald Trump žołmu rozhorjenosće zbudźił. Tež z rjadow jeho republikanow jewi so razna kritika. Wodźacy zastupnicy strony Trumpej wumjetuja, zo wón milicu Kurdow YPG na sewjeru Syriskeje přeradźa a žiwjenje wojowarjow hladajo na wočakowanu turkowsku ofensiwu na hrački staja. Trump swój rozsud zakituje, hrožo Turkowskej z konsekwencami, dyrbjała-li wona nječłowjesce jednać.

Ofensiwa přihotowana

Ankara (dpa/SN). Po tym zo su USA swojich wojakow z pomjezneje kónčiny mjez Turkowskej a Syriskej wotćahnyli, je turkowske knježerstwo potwjerdźiło, zo su přihoty ofensiwy w tej kónčinje wotzamknjene. Turkowska je rozsudźena, teroristow sewjernje rěki Euphrat wuhnać, zdźěli rěčnik wonkowneho ministerstwa nowinarjam. Zaměr turkowskeje ofensiwy je milica Kurdow YPG. Wone běchu w boju přećiwo Islamskemu statej wuski zwjazkar USA. Turkowska pak ma milicu YPG za teroristisku organizaciju.

Pyta dale za rozrisanjom

W hessenskim Limburgu je wčera Lkw do wjacorych při ampli čakacych wosobowych awtow zrazył a je hromadu zestorkał. Dźewjeć­ ludźi so při tym zrani. Po dotal njewobkrućenych informacijach wuchadźa policija z toho, zo jedna so wo terorowy njeskutk. Za wodźidłom pokradnjeneho nakładneho awta sedźeše 32lětny Syričan, kotrehož policija zaja. Foto: dpa/Thorsten Wagner

Přesćěhujo jězdźerja elektriskeho rolera je policajske awto w Berlinje do štoma zrazyło a policistka so snadnje zraniła. Zastojnicy chcychu muža kontrolować, kiž bě je swojim jězdźidłom na chódniku po puću, byrnjež to zakazane było. Muž pak njezasta. Jako policisća jeho přesćěhachu, wón padny. Zo njebychu do njeho zajěli, so jemu wuwinychu, při čimž pak do štoma prasnychu. Jězdźer e-scootera jim pěši twochny.

Zwjazkowa policija je w ćahu muža zajała, za kotrymž hižo po wšej Němskej wjacorych njeskutkow dla pytachu. 42lětny bě bjez jězdźenki w ćahu mjez Kölnom a Bonnom po puću. Při kontroli so wón na železnicarku italsce wottorhny. Jako zastojnicy wotćišć porsta přepruwowachu, so njemało dźiwachu: Z Marokka pochadźacy muž bě pod dwanaće wšelakimi mjenami na ćěkańcy.

Kijew (ČŽ/K/SN). Lědma je ukrainske knježerstwo wobzamknyło ruskorěčnemu Donbasej na wuchodźe kraja prawa awtonomije spožčić, to hibaja so tež hižo nacionalistiske mocy, mějo prócowanja prezidenta Wolodimira Zelenskeho za njeakceptabelne přizwolenja napřećo Ruskej.

W Kijewje wotmě so njedźelu prěnja wulka demonstracija z hesłom „Přestać z kapitulaciju“. Na Naměsće njewotwisnosće, tak mjenowanym Majdanje, zhromadźi so na wšěch 10 000 ludźi, je poli­cija trochowała. „Kapitulacija, ně! Am­nestija, ně!“, syły wobdźělnikow wołachu. Transparenty kazachu „Wójna dźe dale“. Pokazowali su tež hesła přećiwo Zelenskemu. „Měr chcemy wšitcy, měr a kapitulacija pak stej dwě wšelakorej wěcy“, rjekny nowinarjam demonstrant, kiž je na Donbasu dwě lěće přećiwo separatistam wojował. „Wozmjemy sej prawo, z bojom pokročować. By-li wójsko jutře wottam cofnyć dyrbjało, bychmy my jeho pozicije přewzali“, warnowaše jedyn z koman­derow bataljona dobrowólnikow Ajdar. Tuta zlě wuwołana jednotka je mnohe wójnske złóstnistwa skućiła.