Z wudaća: srjeda, 16 oktobera 2019

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo pod nawodom zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel (CDU) je dźensa zasadne dźěle klimoweho paketa wobzamknyło. W nim dźe na jednym boku wo naprawy, kotrymž dyrbi Zwjazkowa rada hišće přihłosować, kaž pawšale za dojězdźowarjow, pawšalu za mobilitu, tuńše jězdźenki železnicy a nowe ležownostne dawki za wětrniki. Nimo toho planuja wyše dawki za wužiwanje lětadłow. Tak chcyła Němska hač do 2030 swoje klimowe zaměry docpěć.

Klimowy paket zwjazkoweho knježerstwa ma so po słowach etatoweho fachowca Johannesa Kahrsa (SPD) wo to postarać, „zo jedyn z najwjetšich industrijnych narodow swěta swój kurs poněčim změni“. Za to je tójšto mjeńšich naprawow trěbnych, rjekny Kahrs dźensa w rańšim magacinje sćelaka ARD. Změnu pak dyrbjeli „hospodarsce rozumnje“ zwoprawdźić. „Njesměmy žane dźěłowe městna zhubić a dyrbimy tole tež financować móc. Přiwšěm dyrbjało to tež socialnje sprawne być.“

W Hamoru wo wuskutkach strukturneje změny wuradźowali

Hamor (AK/SN). W kónčinach, kotrež su wot skónčenja zmilinjenja brunicy wosebje potrjechene, je dalewuwiće infrastruktury zasadne wuměnjenje za wuspěšnu strukturnu změnu. To bě facit njedawneho stajneho hospodarskeho blida Hamorskeje gmejny tydźenja w Hamorje. Něhdźe 40 zastupnikow regionalnych industrijnych, wikowanskich a rjemjeslniskich firmow, zarjadnistwow a zwjazkow­ bě so zetkało. Woni wuradźowachu wo planowanym „Zakonju k zesylnjenju strukturow“ zwjazkoweho knježerstwa. K tomu přednošowachu Hamorski wjesnjanosta Achim Junker (CDU), hłowny jednaćel Drježdźanskeje Industrijneje a wikowanskeje komory dr. Detlef Hamann a Michael Schulz, jednaćel Łužiskeje hospodarskeje iniciatiwy z. t.

Chróšćanscy gmejnscy radźićeljo maja přidróžne štomy za typiske znamjo našeho regiona a chcedźa je zachować. Wulki dźěl štomow je so hižo zhubił a stare smorže je so něchtó wo jich narunanje postarał, chiba gmejny same. To mam za jara chwalobne a česću sej angažement na dobro našeje přirody. Nimale wšědnje wšak widźu, kak pusta a njerjana dróha bjez štomow je, mjez druhim mjez Šunowom a delnimi Sulšecami, kotruž je wo­krjes Budyšin hakle lětsa ponowić dał. Za Šunowom hač k lěsej hižo wjacore lěta ani štomiska wjac při dróze njesteji a hač je hdy štó naruna, njemóžeše mi nichtó rjec. W času, hdyž rěčimy tójšto wo škiće klimy, njeměli naležnosć samoběhej přewostajić, ale runja Chróšćanam jednać. Štomy njejsu jenož za rjany napohlad, ale skića zwěrinje žiwjenski rum. Tajki w dalšim dźělu puća hač do Sulšec, kotryž je wobdaty z krasnymi brězami, hišće mamy. Wobchowajmy sej to! Janek Wowčer

Budyšin (CS/SN). We wobłuku swjatočnosćow składnostnje 400. róčnicy wobstaća Budyskeje wosady swj. Michała je dr. Lubina Malinkowa wo pietistiskim wozrodźenju w tutej wosadźe přednošowała. Hibanje měješe swoje započatki wokoło lěta 1700 na Židowje, kaž wona připosłucharjam na žurli Michałskeje wosady rozłoži. Serb Měrćin Hajnk je tam swój čas bibliske hodźiny zarjadował a to ze zaměrom, wěriwych w čitanju biblije wukmanić. Biblija steješe w srjedźišću pietistiskeho hibanja, kotrež zrozumi so jako reforma reformacije. Zdobom bě hibanje­ wozrodźenja zhromadnostne a spěwarske hibanje.

16. winowca 1744 narodźi so pozdźiši delnjoserbski duchowny a spisowaćel Pomgajbog Kristalub Fryco swójbje fararja w Gołkojcach. Kaž jeho wo tři lěta młódši bratr Jan Bjedrich studowaše wón w Halle teologiju a bu 1767 za fararja zapokazany. Dušepastyrsce skutkowaše najdlěje – wot 1771 hač do smjerće 17. nalětnika 1815 – při Choćebuskej Serbskej cyrkwi. Pomgajbog Fryco bě, runja bratrej, wědomy Serb, skutkowaše a pisaše w duchu pietizma. Z jeho pjera běchu narodny manifest „Luby serbski lud!“ a ćišćane nabožne spisy. 1792 wuda „Dolnjołužiske serbske prjatkarske knigły“, 1796 „Prjatkowanje na prědnu njeźelu po tśoch kralach“, 1797 „Bjatowarske knigły“ a 1802 „Te słuśnosće togo kśesćijana“. Wón přełoži němski powučacy nabožny spis pod titlom „Ta hordnunga togo strowja“, kotryž w 12 nakładach wuńdźe. Wón pěsni składnostne basnje a 20 štučkow dołhu lyrisku twórbu „Zaspy! Ty luba wjas, lažyś w popjele zas“ za wotpalenu wjes. Serbskich wojakow witaše ze 16 štučkow wopřimacym „Powitarskim kjarližom“ domoj do Łužicy. Jeho serbska agenda zwosta rukopis. Manfred Laduš

Łužiske jabłuka ze Skanec pola Malešec su zakład za financielnu pomoc studentam po cyłej Němskej

Jadriwe a wótrosłódke słodźi łužiske na­li­kowe jabłuko. Wot srjedź 18. lět­stot­ka je w Hornjej Łužicy znajemy. „Druži­na je typiska łužiska“, měni farar a zahrodnik Christoph Schuster, kiž wobho­spo­darja jabłukowu bróžnju w Ska­necach (Cannewitz) pola Budyšina. Ze studentami He­lenu, Ju­lianom a Jonasom žněješe wón tele dny 700 kilogramow družiny. Płody předźěła sakska manufaktura w Kor­zymju (Kirschau) na palenc. Ně­hdźe 150 blešow w hódnoće 4 500 eurow to lětsa budu. Christoph Schuster chce hotowy wudźěłk ewan­gelskemu studentskemu zjednoćenstwu w sewjernorynskim Villigstće pola Schwerte přewostajić, hdźež je předwidźane palenc klětu na swjatkownym zetka­nju pře­da­wać. Wu­nošk chcedźa potom direktnje za nowe stipendije za wulce wobdarjenych po cy­łej Němskej nałožować.

Po suwerenym wonkownym dobyću pola TSV Niederoderwitz čakachu Worklečanscy wolejbulisća hižo njesćerpnje na prěni domjacy hrajny dźeń we wobwodnej lize.

Za Worklecy zasadźeni: Marko Brězan, Jan Bětnar, Clemens a Ludwig Eckert, Stefan Gedik, Jurij Lipič, Marcel Rjelka, Józef Šnajder, Matti Šěn, Rene Šuster, Daniel Wałda a Stepha Wjeńka

Viktoria Worklecy – TSV Kundraćicy 3:0 (25:22, 25:15, 25:16)

Wolejbul, wobwodna liga­ muži

1. ST Viktoria Worklecy 3 9 :0  9

2. MB Wojerecy II 3 9 :2  9

3. CVJM Zhorjelc 2 6 :1  6

4. TSV Kundraćicy 4 6 :6  6

5. ST Kupoj-Nowa Łuka 1 3 :0  3

6. ST Wulka Dubrawa 4 4 :9  3

7. MSV Budyšin 04 II 2 1 :6  0

8. TSV Niederoderwitz 3 1 :9  0

9. OC Lubij 2 0 :6  0

Přichodne hry Viktorije

09.11. 14.00  Viktoria Worklecy –

OSC Lubij

09.11. 16.00  Viktoria Worklecy –

MB Wojerecy II

16.11. 14.00  MSV Budyšin 04 II –

Viktoria Worklecy

30.11. 14.00 CVJM Zhorjelc –

Viktoria Worklecy

07.12. 14.00  Kupoj-Nowa Łuka –

Viktoria Worklecy

18.01. 14:00 TSV Kundraćicy –

ST Viktoria Worklecy

01.02. 14:00 ST Wulka Dubrawa –

ST Viktoria Worklecy

29.02. 14:00 ST Viktoria Worklecy –

Kupoj-Nowa Łuka

29.02. 14:00 ST Viktoria Worklecy –

TSV Niederoderwitz

Delnjoserbska rěčna šula w swětle jubilejow 175 lět ludowa uniwersita a sto lět zakonskeho rjadowanja za Němsku

Lětsa spominaše Šula za delnjoserbsku rěč a kulturu kónc swojeho nalětnjeho tydźenskeho kursa delnjoserbšćiny ze swjedźenskim zarjadowanjom na wotewrjenje delnjoserbskeje ludoweje wysokeje šule 20. žnjenca 1954.

Zapřijeće „Volkshochschule“ (VHS) je po hornjoserbskim słowniku ludowa uniwersita. Znajemy 1949 w Chrósće załoženu Serbsku ludowu uniwersitu a z lěta 1951 pospyt załožić delnjoserbsku ludowu uniwersitu. Delnjoserbske słowniki wužiwaja wopřijeće ludowa wysoka šula. Prěnje kubłanišća za dorosćenych pak nastachu wo wjele prjedy.

Danska mysl

Stoćiny ludowych uniwersitow su němske, ale česć přisteji Danam ze staršim jubilejom: Woni wunamakachu tajke kubłanišća za dorosćenych před 175 lětami. Pohladnjemy na tamny započatk. W lěće 1844 załožena Heim-Volkshochschule bu zarjadowana za wjesny lud a bě wužitna naprawa w času hišće njerjadowaneho šulstwa. Předewzaće je wuspěšne: Hižo 1867 maja tajke kubłanišća za dorosćenych po cyłym kraju.

Frankfurt nad Wódru/Słubice. Na uniwersitach w Braniborskej, kotrež su wot Berlina zdalene, so dźeń a mjenje studentow zapisuje.

Ličba studentow je z 2 100 na Wysokej šuli za naslědne wuwiće w Eberswaldźe (bywša lěsnistwowa akademija) hižo někotre lěta znajmjeńša konstantna, jeje rěčnica Annika Bischof njedawno na zahajenju zymskeho semestra 2019/ 2020 wozjewi. Porno tomu dyrbješe Europa-uniwersita Viadrina w Frankfurće nad Wódru prěni raz dramatiski spad ličby studowacych zwěsćić. Tak zapisa so za prěni fachowy semester 1 285 studowacych, 180 mjenje hač loni. To pak njeje hišće wšo: Běše-li ličba wšitkich studowacych před dwanaće měsacami hišće 6 461, je wona aktualnje na 5 883 wote­běrała, kaž je prezidentka Viadriny prof. Julia von Blumenthal minjeny štwórtk ze samsneje přičiny informowała.