Z wudaća: wutora, 24 měrca 2020

Smědźa wotewrjene wostać

Budyšin. Sakske knježerstwo je wobmjezowanja, haćić coronawirus, jasnišo sformulowało. Kaž ratarski minister Wolfram Günther (Zeleni) wčera zdźěli, smědźa zahrodnistwa a štomownje, w kotrychž swójske rostliny plahuja a z nimi wikuja, wotewrjene wostać. To płaći mjez druhim za Holešowske zahrodnistwo Matijasa Pěčki a za Wudworske Krollec zahrodnistwo.

Projektny dźeń wotprajeny

Budyšin. Wukaz sakskeho kultusoweho ministerstwa z 13. měrca zakazuje wšitke zwonkašulske zarjadowanja, wubědźowanja, olympiady, powołanske praktikumy, šulerske abo wučerske wuměny hač do kónca šulskeho lěta. Tak je tež projektny dźeń serbskich institucijow 14. julija k powołanskej orientaciji w Budyskim Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle wotprajeny.

„Seniorski“ nakupowanski čas

Chorownje w Hornjej Łužicy na přiběracu ličbu schorjenych přihotowane

Kamjenc/Budyšin/Wojerecy (SN/BŠe/jak). Chorownje w Budyskim wokrjesu su mjeztym jara derje na stupacu ličbu pacientow coronawirusa nastajene. Před nuzowej staciju Kamjenskeje chorownje maltezow swj. Jana steji nětko stan. Kaž wottam rěka, je to izolowana čakanska stacija za podhladne schorjene wosoby ze symptomami. Lěkowanje tam žane předwidźane njeje. Pacienća, kotřiž maja so w chorowni lěkować, dyrbja tam čakać, doniž jich na izolowansku staciju w domje njedowjezu. Personal je škitnu drastu woblečeny, zo njeby so natyknył. „Team medicinarjow, kotřiž so wšědnje z aktualnymi dopóznaćemi lěkowanja wirusa zaběraja, so wo pacientow stara“, zdźěli jednaćel Kamjenskeje chorownje maltezow Sven Heise. Pod nuzowej staciju chorownje je izolowanska stacija zarjadowana, a puć k njej je jasnje woznamjenjeny. Kapacitu stacije po potrjebje přiměrja. Na schodźenku dwaj pandemijoweho plana maja městno za 35 izolowanych pacientow. Wosoby ze snadnymi symptomami sćelu do domjaceje karanteny.

Za knihu „Jutry doma – Osterreiten“ je LND wobrazy fotografa Maćija Bulanka zwjazało z nalětnymi a jutrownymi literar­nymi tekstami, kotrež bě Rejza Šěnowa zestajiła. Z wjelelětnym fotografom SN Maćijom Bulankom je so Cordula Ratajczakowa rozmołwjała.

Kelko lět sće křižerjow přewodźał?

M. Bulank: Poprawom wot toho časa, jako sym do redakcije SN přišoł – to rěka wot lěta 1974. Slěborny wěnčk bych tuž dawno hižo měł. Kelko wobrazow sym činił, njemóžu rjec. Nakładnistwo pak přeješe sej za knihu fota z minjeneju dweju lět. Wobłuk je nětko přiwšěm tróšku wjetši, dokelž njeje mi so radźiło, w lětomaj 2017/2018 wšitke procesiony fotografisce zapopadnyć, wšitke dźewjeć jutrownych procesionow pak dyrbješe pódla być. W jednym lěće wšitke procesiony fotografować prosće móžno njeje. Tuž je tež Rafael Ledźbor někotre wobrazy dodał, a to wo Ralbičanskim procesionje.

Pod kotrymi kriterijemi sće fota wuzwolił?

Drježdźany (SN/bn). Sakske statne ministerstwo za regionalne wuwiće zdźěla, zo je ličba zajimcow za druhe koło idejoweho wubědźowanja Sakski fonds „Čiń sobu!“ porno lońšemu wurisanju wo ně­hdźe třećinu přiběrała. Cyłkownje je hač do poslednjeho termina 15. měrca 1 974 namjetow za strukturnu změnu aktiwnje formowace projekty dóšło. Wjacore juryje, zestajane z wobydlerjow, zastupjerjow wokrjesow, komunow, wysokich šulow, šulow, kultury, hospodarstwa, dźěłarnistwow a knježerstwa, chcedźa je přichodnje pruwować a mytowanych wuzwolić. Hač jich tež lětsa zjawnje wuznamjenja, tuchwilu hišće jasne njeje. Nimo toho móže zaso publikum swojeho faworita pomjenować.

Hódać „to go“, wjeselo měć a při tym něšto nowe wuknyć – wabjenje to, kotrež tež Michała Cyža přeswědča. Kahoot! je platforma, na kotrejž móža zajimcy ­sami kwisy zestajeć a je dale dawać.

Budyšin (jak/SN). „Rano w štyrjoch mějach ideju, w běhu dweju hodźin swójski kwis zestajeć a jón online stajić“, powěda nawoda Budyskeho studija Sakskeho wukubłanskeho a wupruwowanskeho kanala Michał Cyž. Wažne jemu při wuzwolenju platformy Kahoot! předewšěm bě, zo móža wužiwarjo w app a na webstronje serbsce čitać. Temy kwisa su katolska nabožina, jeje nałožki a pozadki. Te wón na zajimawe a žortne wašnje prezentuje. Jeho zaměr je zaběra z nabožinu. Hrajer ma na přikład na prašeni wotmołwić, kelko serbskich katolskich wosadow je, abo kotru wulkosć čriji Jězus ma.

Berlin (dpa/SN). Izolacija a pjenježne starosće coronakrizy dla móhli wjace namocy w swójbach zawinować. Před tym je zwjazkowa swójbna ministerka Franziska Giffey (SPD) dźensa w sćelaku ZDF warnowała. Ćim wažnišo je wědźeć, zo smědźa wopory dom wopušćić a po pomoc hić. Tež telefoniske poskitki su docpějomne. Chude swójby móhli wot 1. apryla přidatny dźěćacy pjenjez hač do 185 eurow měsačnje dóstać.

Guterres za hnydomny přiměr

New York (dpa/SN). Generalny sekretar UNO António Guterres žada sej hladajo na coronakrizu hnydomny přiměr po wšěm swěće. „Skónčće mrětwu wójny a wojujće přećiwo chorosći, kotraž naš swět zapusća“, rjekny Guterres wčera w New Yorku. „Corona měła wšitkim wuwědomić, zo su wójny bjezzmyslne.“ Wulke hospodarske mocy měli w krizy wirusa dla hromadźe dźěłać. Hewak drje miliony ludźi wumru. Globalna hospodarska kriza je „tak derje kaž wěsta“.

USA skrótša pomoc

Wobydlerjo Čěskeje – kaž tule w Plzenje – dyrbja coronawirusa dla w zjawnosći škitne maski nosyć. W nuzy sej ludźo sami tajke šija a při tym na swoje psy njezabywaja. Čěska je wirusa dla nuzowy staw wukazała a mjeztym swoje mjezy tež za tych zawrěła, kotřiž do Němskeje abo Awstriskeje na dźěło jězdźa. Jedna wosoba je dotal na wirus zemrěła. Foto: dpa/Miroslav Chaloupka

Z hamorom do zawrjeneje płuwarnje zadobył je so muž w sewjerorynsko-westfalskim Rehde. 28lětny bě wokno rozbił, zo móhł w hali, kotraž je coronakrizy dla zawrjena, płuwać. Sobudźěłaćerjo njedowidneho podarmo namołwichu basenk wopušćić. Tež policistam napřećo bě wón agresiwny a samo do nich biješe. Na kóncu wzachu jeho sobu na stražu.

Za paduchomaj nuznikoweje papjery pyta policija we wokolinje awstralskeje metropole Sydney. Mužojo běštaj papjeru we wjacorych kupnicach spakosćiłoj. Tež tam je tajka papjera coronakrizy dla z městnami wupředata. Panikowe nakupje su wobchody tuž k wosebitym naprawam nuzowali: W Sydneju płaći pakćik hajzloweje papjery 3,50 dolarow (1,90 eurow), dwaj pak hižo 99 dolarow. „Njebudźće nahrabni. Myslće tež na tamnych“, steji na tafli napisane.

Berlin (dpa/SN). Zwjazk hotelow a hosćencow Němskeje žada sej hladajo na dramatiske połoženje w krizy coronawirusa dla spěšnu pomoc. Hłowna jednaćelka zwjazka Ingrid Hartges rjekny powěsćerni dpa: „Samo derje nastajene firmy nam praja, zo to snano dwaj měsacaj přetraja, dlěje nic.“ Dyrbjeli wšitko činić, zo dalšemu rozšěrjenju wirusa zadźěwamy. „Při tym pak njesměli dopušćić, zo so statysacy zawodow zniča.“

Pomocy měli spěšnje a njeběrokratisce organizować. „Za najwjace zawodow stej měsacaj januar a februar najsłabšej lěta. Tohodla nimaja tak derje kaž žane rezerwy.“

Tež pjenjezy za krótkodźěło dyrbjeli spěšnje wupłaćić. „Próstwy na zarjadnistwach so kopja. Hdyž njemóže Zwjazkowa agentura za dźěło próstwy hač do kónca měrca wobdźěłać, dyrbjała wona sumu najprjedy raz dźělnje wupłaćić. Zawody njezasłužeja ani euro, ale kóšty 50 do 70 procentow najebać to dale nastawaja.“ Wupłaćić pjenjezy za krótkodźěło měło tuž sobu najwažniši nadawk być.“ Hartges so nimo toho za to wupraja, tež wučomnikam pjenjezy za krótkodźěło wupłaćić.

Berlin/Rom/London (dpa/SN). W Němskej je so w běhu 24 hodźin 4 764 ludźi z coronawirusom natyknyło. Kaž Roberta Kochowy institut informuje, je ličba schorjenych mjeztym na 27 436 rozrostła. Dotal je jich 114 zemrěło.

W Italskej su druhi dźeń za sobu mjenje mortwych zličili hač dźeń do toho. Zamołwići zdźěleja, zo je wčera něhdźe 600 pacientow na coronawirus zemrěło, njedźelu bě jich 650. Dotal je sej pandemija w Italskej 6 080 smjertnych woporow žadała. 64 000 ludźi je natyknjenych.

Britiske knježerstwo je w boju přećiwo wirusej daloko sahace zakazy postajiło. Tak měli ludźo dalokož móžno doma wostać. Wobchody, kotrež njesłuža zastaranju ludźi, wostanu zawrjene, kaž premierminister Boris Johnson wukaza. Zawrjene su tež wšitke hosćency, kina, nócne kluby a wólnočasne centrumy.

Tež Francoska je zakaz, dom wopušćić, hišće raz přiwótřiła. Tak smědźa ludźo ­jenož hišće hodźinu wob dźeń won.

China porno tomu je blokadu centralneje prowincy Hubei zaso zběhnyła.