Z wudaća: pjatk, 29 meje 2020

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je prezidialny wukaz podpisał, z kotrymž chcył socialnym medijam razniše prawidła napołožić. Trump platformam, kaž su to Twitter, Facebook abo YouTube, wumjetuje, zo jim njelube měnjenja potłóčuja a tak swobodu měnjenja a demokratiju wohrožeja. Nastork wukaza bě rozestajenje z platformu Twitter, kotraž bě jednu z mnohich powěsćow prezidenta po přepruwowanju faktow jako „wopačnosć“ woznamjeniła.

Kajke ma noworjadowanje dokładnje wupadać, njeje znate. Justicny minister Wiliam Barr ma nadawk, zakoń k tomu zdźěłać. Hłowny postork je Trumpej artikl, po kotrymž njejsu internetne platformy za wobsahi zamołwite. Demokratam USA je akcija Trumpa manewer, dokelž je w koronakrizy zaprajił.

Termin wólbow noweho prezidenta kraja dale njewěsty

Waršawa. Polacy přeco hišće njewědźa, hdy maja noweho prezidenta wolić. Hladajo na nachilacy so čas zastojnstwa tuchwilneho prezidenta Andrzeja Dudy by 28. junij posledni móžny termin był. Runje tón wšak je pólski sejm z wjetšinu hłosow narodnokonserwatiwneje strony PiS tež wobzamknył. Po zakonju pak dyrbi senat, 2. komora sejma, wólbnu proceduru pruwować. Za to ma gremij, w kotrymž ma opoziciska Wobydlerska platforma wjetšinu, cyły měsac chwile. Maršal senata Tomasz Grodzki je hižo připowědźił, zo trjeba „za tele wažne předewzaće“ wotpowědny čas. Na tym tež naležny apel prezidentki sejma Elżbiety Witek, so do spěcha měć, ničo njezměni. Ani najhórši scenarij, zo Pólska po 6. awgusće žanoho prezidenta njezměje, njeje Grodzkemu „žana katastrofa“. Po zakonju by w tajkim padźe pak prezident sejma pak maršal senata – potajkim wón sam – komisarisce nadawki prezidenta přewzać dyrbjał. To wšak je Grodzkemu w interneće mjez přiwisnikami Dudy wjele wusměšowanja wunjesło.

Kaž turistiske informacije a zwjazki přizjewjeja, naprašowanja za dowolom we Łužicy poněčim přiběraja. Z wolóženjemi w turistiskim wobłuku, koronapandemije dla tydźenje dołho zastajenym, je zwjazkowe knježerstwo signalizowało, zo je dowol w Němskej zaso móžny. Ludźo so tuž za přebytk w swójskim kraju rozsudźeja, z čehož móhła Łužica profitować. Wšako skići wona z jězorinu na jednym boku kaž tež z Łužiskimi a Žitawskimi horami na tamnym wotměnjawy dowol. Nimo toho nimamy tu žane metropole z wjele ludźimi. We wjesnej kónčinje móža sej dowolnicy z puća hić. To su po wšěm zdaću mnozy spóznali a knihuja tuž swój dowol we Łužicy. Zajimawy to fenomen, kiž je so na zakładźe koronapandemije wuwił. Sym sej wěsta, zo změja ludźo njezapomnity dowol, a nadźijam so, zo njewostanje tón jónkrótnosć. Budźmy tuž lětsa z dobrym hosćićelom. Tak móžemy najebać pandemiju jeno přidobyć. Bianka Šeferowa

Berlin (dpa/SN). Wulkeje ličby nadawkow dla je twarska industrija Němskeje dotal dosć derje přez krizu koronawirusa dla přišła. W přichodnych měsacach pak budźe połoženje widźomnje ćeše. „Dožiwjamy hižo měsac dołho ekstremnje woteběracu ličbu nowych twarskich nadawkow“, rjekny prezident hłowneho zwjazka němskeje twarskeje industrije Peter Hübner wčera w Berlinje. „To njejsu wokomiknje žane dobre wuhlady.“ Po informacijach Hübnera „je ličba twarskich nadawkow w prěnim kwartalu porno lońšemu wo 30 do 40 procentow spadnyła. A bohužel to dale dźe.“

Njewidźany rozmach twarstwa minjenych lět so abruptnje kónči. Zwjazk twarskeje industrije trochuje, zo wobroty firmow lětsa pola 135 miliardow eurow stagněruja. Minjene lěta bě kwota rozrosta zdźěla nad dźesać procentami była. Hišće w prěnim kwartalu běchu dochody branše wo dźewjeć procentow wyše hač loni w samsnym času. Mjeztym, zo drje wostawaja nadawki w bydlenjotwarje dale stabilne, su mnohe priwatne a zjawne nadawki wotpadnyli. Komuny maja krizy dla hoberske straty dawki nastupajo.

Na sewjernej stronje Choćebuskeho hłowneho dwórnišća su sobudźěłaćerjo bojowe srědki wotstronjowanskeje słužby 50 kilogramow ćežku bombu z Druheje swětoweje wójny znješkódnili. Němsku bombu z ruskim zapalakom běchu při twarskich dźěłach před bywšim Błótowskim dwórnišćom namakali. Na to je policija wěstotne pasmo zarjadowała a wobydlerjow informowała. Něhdźe 700 ludźi dyrbješe bydlenja a zawody w radiusu 500 metrow wopušćić. Mištraj za rozbuchnjenje Enrico Schnick a Mario Büchner (wotlěwa) kaž tež nawoda jednotki Ronald Schulze wuspěšnje znješkódnjenu bombu tule prezentuja. Foto: Michael Helbig

Drježdźany (dpa/SN). Hižo do koronakrizy zapozdźeneho zahajenja lětušeje sezony dla su so sobudźěłaćerjo Sakskeho łódźnistwa parnikow alarmowani pokazali. Woni maja tradiciske přede­wzaće za wohrožene, po tym zo njeje swobodny stat přilubjeny kredit w meji přepokazał, wobžarowaše rěčnik předewzaća po krizowym zetkanju sobudźěłaćerjow wčera na łobjowym parniku „Dresden“. Tak njemóže předewzaće mzdy a socialne wotedawki płaćić, łódźe a firmowe wotnožki z wjacorymi stami dźěłowych městnow su wohrožene. Personal kritizowaše wahanje a namołwi swobodny stat, swoje přilubjenje dodźeržeć.

Niłka woda a z njej zwjazane woteběrace dochody běchu Drježdźanskemu tradiciskemu a turistiskemu předewzaću hižo loni deficit wunjesli. Hač do awgusta 2020 maja cyłkowny koncept za nowe wusměrjenje předewzaća zdźěłać. W awgusće 2019 běchu towaršnicy strukturu financowanja změnili. To bě wuměnjenje za dalše pjenjezy bankow a Swobodneho stata Sakskeje. Běła flota wužiwa dźewjeć historiskich parnikow a dwě modernej pasažěrskej łódźi.

Čerstwa zeleń wabi tuchwilu na wuchodźowanje po Sprjewinym dole mjez Hrubjelčicami a Budyšinom. Spadki minjenych dnjow su přirodźe jara tyli, nachwilnje bě staw wody Sprjewje při Neujowej promenadźe wo něhdźe pjatnaće centimetrow postupił. Wody je přiwšěm dale přemało, dokelž dešćik pobrachuje. Wulke kamjenje w rěčnišću tuž runje tak widźiš kaž pěsčišća. Wosebje před spušćadłami maš zaćišć, zo docyła žana woda njećeče. Foto: Axel Arlt

Po wjele a wuspěšnych lětach rozžohnuje so jednaćelka Marka Maćijowa z nakładnistwom. W komentarje noweho wudaća kulturneho časopisa „Wo započatkach a kóncach“ spomina wona na to, kak je prěni raz přinošk za Rozhlad spisała a što za nju próca wo kwalitu woznamjenja.

Tadeusz Lewaszkiewicz zhladuje w swojim přinošku na słowjanofilsku ideologiju, wopisuje w tym zwisku panslawizm a awstroslawizm a dawa dohlad do słowjanofilstwa we Łužicy. Při tym analyzuje spis Jaroměra Hendricha Imiša „Der Panslawismus unter den sächsischen Wenden (...)“. Nimo toho pokročujemy ze seriju „Stawi­zny tworić“. Tónkróć pisa Piotr Pałys wo pólskich historiskich slědźenjach wo stawiznach Serbow a měni, zo je, po tym zo staj so Mirosław Cygański a Rafał Leszczyński temje wěnowałoj, nimale štwórć lětstotka zašło. By načasu było tež najnowše serbske stawizny zapřijeć.

Hród zaso wotewrjeny

Njeswačidło. Wot swjatkowneje njedźele budźe Njeswačanski hród za wopytowarjow zaso wotewrjeny. Nimo stajneje wustajeńcy je na hornim poschodźe hrodu w małej galeriji prezentacija „Wuměłstwo a knefle“ widźeć. Wuměłc Michael Vogt pochadźa z Nowosólca-Hródka. Wotewrjenske časy hrodu su pjatk a sobotu kaž tež njedźelu a swjate dny wot 10 do 12 hodź. a wot 13 do 17 hodź., srjedu a štwórtk jenož wot 13 do 17 hodź. Tamniše towarstwo přećelow domizny a kultury wjeseli so na mnohich zajimowanych hosći.

Swjatki do klóšterskeje zahrody

Pančicy-Kukow. Klóšterska zahroda w klóštrje Marijinej hwězdźe w Pančicach-Kukowje je swjatkowny kónc ty­dźenja zajimcam zaso wotewrjena. Tam móža so woni na wjace hač 500 družin rostlin wjeselić. Zdobom dóstawaja nastorki za swójsku zahrodu a za to, kak ­wužiwać kuchinske abo hojenske zela. ­Zahroda je přistupna wot soboty do póndźele stajnje wot 13 do 17 hodź. Wot přichodneje wutory płaća zaso regularne wotewrjenske časy.

Na hudźbny nyšpor

Bikepark zaso wotewrjeny

Jutře, sobotu, swjatki njedźelu a póndźelu budźe kolesowarska čara Black Mountain Bikepark w Halštrowje zaso přistupna. Wotewrjenski čas je kóždy dźeń wot 10 do 18 hodź. Prjedy pak hač sej do Halštrowa dojědźeće, informujće so pod www.black-mountain-bikepark.de. Tam na­makaće amplu, a hdyž wona zelenu swěcu pokazuje, směće so na puć do Halštrowa nastajić.

Nimo toho je wažne, zo trjebaja dźěći, kotrež njejsu hišće połnolětne, dowolnosć staršeju.

Tež alternatiwna čara wabi

Alternatiwa k motocrossowej čarje Kaponica w Jaworje rěka „Zum Wipfel­gucker“ a leži njedaloko brunicoweje jamy pola Hamora. Čara je 1 800 metrow dołha. Jutře a njedźelu je tam móžno ju wot dopołdnja w dźesaćich hač do wječora sedmich wužiwać. Maksimalnje 40 pilotow pak je dowolenych. Wjace pod www.wipfelgucker.de.