Z wudaća: póndźela, 21 septembera 2020

Praha (ČŽ/K/SN). W Čěskej knježi koronawirusa dla alarmowy stopjeń jedyn, po tym zo bě ličba nowonatyknjenjow wšědnje přiběrała a minjeny štwórtk z nimale 3 100 schorjenjemi nowy rekord docpěła. Premier Andrej Babiš zaktiwizowa tohodla centralny krizowy stab, kotryž je pod nawodom nutřkowneho ministra Jana Hamáčeka dźensa zaso dźěłać započał. Babiš njewuzamkuje ani znowapostajenje nuzoweho stawa, dyrbjało-li so połoženje dale přiwótřić.

Hamáček skedźbni wuraznje na to, zo maja so socialne kontakty maksimalnje wobmjezować, štož rěka žane zhromadne zarjadowanja njepřewjesć. Na kóždy pad dyrbja ličbu natyknjenjow z wirusom pod 120 000 dźeržeć, zo njeby so system zwjezł. Tuchwilu je w kraju přibližnje 25 000 schorjenych. Społnomócnjeny knježerstwa za wědomosć a slědźenje Roman Primula z tym liči, zo w Čěskej wšědnje 6 000 do 8 000 nowonatyknjenjow k tomu přińdźe.

Strona Danow a Frizow SSW nastupi klětu k wólbam zwjazkoweho sejma

Flensburg (SN/at). Južnoschleswigski wolerski zwjazk (SSW) chce klětu po šěsćdźesatlětnej přestawce k wólbam zwjazkoweho sejma nastupić. To je zjězd strony Danow a Frizow sobotu w Flensburgu wobzamknył. Na wothłosowanju wobdźěli so 111 delegatow, 66 wupraji so za a 41 přećiwo tajkemu krokej, štyrjo so hłosa wzdachu.

SSW chce w mjeńšinowej radźe zastupjenym narodnym mjeńšinam w Němskej kaž tež regionej swojeho skutkowanja ze zapósłanču abo zapósłancom zwjazkoweho sejma hłós w Berlinje dać. Hdyž so strona Danow a Frizow klětu na wólbach němskeho parlamenta wobdźěli, je jedne poselstwo jasne: Na te wašnje chce mjeńšinowa a regionalna strona naležnosće tematizować, kotrež dotal w sejmje zastupjene politiske mocy přemało abo scyła njewobdźěłuja. Štóž so nětk praša, što móhł jenički mandat SSW wuskutkować, je sobotu na zjězdźe w Flensburgu poprawom směrodajnu wotmołwu dóstał. Móžny zapósłanc/móžna zapósłanča njebudźe mocy na polu zakitowanja abo financow brojić, ale budźe je tam koncentrować, hdźež hodźi so za narodne mjeńšiny a wobydlerjow Schleswigsko-Holsteinskeje něšto polěpšić. Tak móžeš wobzamknjene wobdźělenje SSW na wólbach zwjazkoweho sejma 2021 zdobom za pomoc k samopomocy měć. Axel Arlt

Serbska wučerka, swěrna křesćanka a aktiwna Domowinjanka Marka Herrman-nowa narodźi so 16. septembra 1920 swójbje Rakečanskeho fararja Korle Božidara Křižana. Jeje mać bě rodźena Wir­thec. Marka Křižanec maturowaše a wuda so pozdźišo na duchowneho Gerharda Herrmanna w Rakecach, kiž jako zranjeny wojak 30. januara 1945 w lacareće w Zerbsće zemrě. Hnydom po wójnje poskićichu jej wučersku słužbu w Rakecach. Marka Herrmannowa kwalifikowaše so na wučerku za serbšćinu a jendźelšćinu a je předmjetaj wuběrnje wuwučowała. Mnohim studentam Serbskeho wučerskeho wustawa bě wona dobra mentorka w praktikumje. Za wuběrne wukony spožčichu jej titul wyša wučerka. Marka Herrmannowa je so po wójnje nimo swo­jeho syna tež wo syna zahinjeneho při­wuzneho dr. habil. Pawoła Wirtha starała. Wjele lět bě wona aktiwna čłonka cyrkwinskeho předstejićerstwa w Rakecach, do­pisowaše do měsačnika Pomhaj Bóh, bě čłonka Serbskeho ewangelskeho towarstwa a je so ze synom dr. Gerhardom Herrmann swěrnje na Serbskich ewangelskich cyrkwinskich dnjach a na dalšich narodnych zarjadowanjach wobdźělała.

London (dpa/SN). Irski spěwar a spě­wytwórc Van Morrison („Have I Told You Lately“) zbudźa tójšto kedźbnosće, po tym zo bě wjacore protestne spěwy přećiwo lockdownej we Wulkej Britaniskej připowědźił. Prowokantne teksty, kotrež chce wot 25. septembra krok po kroku wozjewić, powěsćerni dpa hižo předleža. „Kónc z lockdownom, kónc z nadpadami knježerstwa, kónc z fašistiskimi tyra­nami, kotřiž naš měr kaža“, žada sej 75lětny w spěwje „No More Lock­down“. W spěwje „As I Walked Out“ wón britiskemu knježerstwu wumjetuje, zo šěri „strach a hrózbu“. W „Born To Be Free“ hudźbnik šwika, „zo njeje nowa normalita normalna“, a pokazuje při tym na Berlinsku murju. Van Morrison bě stajnje zaso kritiku ke krutym naprawam přećiwo rozšěrjenju koronawirusa zwuraznił. „Njepraju ludźom, što maja činić a myslić, to knježerstwo hižo dosć derje zdokonja“, pisa wón na swojej internetnej stronje.

Pozadk nowych spěwow je tež strach, zo so scena live-hudźby po koronakrizy hižo njezhraba a zo dyrbi tójšto koncertnych halow na přeco zawrěć.

ELEKTROKOLESO je so Čecham jako přewšo přijomny wobchadny srědk runjewon zalubiło. Minjene lěto wučinješe jich wotbytk po informacijach čěskich medijow wjace hač 78 000 eksemplarow. To je cyła štwórćina cyłkownje předatych kolesow wšěch družin. Někotremužkuli wužiwarjej pak je „motorski groćany hapl“ z 25 km/h přepomałki, a tohodla hladaja sej někotři jeho trochu pospěšić, zo motor wotpowědnje manipuluja. Tak ma Centrum wobchadneho dohlada za to, zo z cyłkownje dobreho štwórć miliona elektrokolesow něhdźe 200 000 „čornje skorigowanych“ po pućach kraja „šuska“. Na dróhach a kołošćežkach wšak tajke manipulowane e-biki dowolene njejsu. Přisłušne instancy su sej přiwšěm wěste, zo budźe jich popularnosć přichodnje hišće dale přibywać, tež njedźiwajcy koronapandemije. Ta woblubowanosć kolesowanja nawopak hladajcy přisporja.

Wulka syła ludźi bě so pjatk popołdnju při Róžeńčanskim haće zetkała. Pod nawodom tamnišeje wohnjoweje wobory su jón wjesne dźěći, jich starši a dalši wobydlerjo wurjedźili. Samo wuměnkarjo běchu sej chwile za akciju wzali a su pomhali. Nětko je napohlad zaso tajki, zo maš wjeselo, so při haće posydnyć a tam wotpočnyć. Foto: Tomaš Šołta

Swobodny stat Sakska je přizwolił, spěchować štyri naprawy k polěpšenju zastaranja z pitnej wodu. W tym zwisku dźe wo Kamjenski zaměrowy zwjazk za pitnu wodu.

Kamjenc (UM/SN). To wuchadźa z wotmołwy statneho ministra za energiju, škit klimy, wobswět a ratarstwo Wolfram Günther (Zeleni) na naprašowanje zapósłanca krajneho sejma Andréja Barth (AfD). Po­trjechene su wjesne dźěle gmejny Pančicy-Kukow Swinjarnja a Kanecy kaž tež Jawora, wjesny dźěl Wjelkow města Halštrowa a wjesny dźěl Schönbach města Kamjenc. Projekt Schönbach je z nimale 590 000 eurami najwobšěrniši.

Cyłkowne kóšty za wšitke štyri při­zwolene projekty wučinjeja něhdźe dwaj milionaj eurow, a to za lěto 2021. Přizwolenje dóstali njejsu dotal hišće Halštrowej přisłušace Krěpjecy. „Zaměr, podpěrać wukonjerjow nadawkow z pomocu wosebiteho spěchowanskeho programa za zjawnu infrastrukturu, je trajne zastaranje z wodu tež pod aspektom změny klimy. Husto je jeničce přiwjazanje na zjawne zastaranje móžne“, rěka w zdźělence ministerstwa.

Zhorjelc (SN/MiR). „Kultiwowane!“ rěka hesło lětušeho 6. fotoweho festiwala w Zhorjelcu. Hač do 27. septembra móža zajimcy pod https://fotofestival-goerlitz.eu/powodzenje-z-wobrazami/?lang=os maksimalnje tři fota zapodać. We wobłuku „Nocy fotografije“ 30. oktobra 2020 při „powodźenju z wobrazami“ (Bilderfluten) chcedźa je prezentować. Wopytowarjo wuzwola tam potom „lubuška publikuma“. Akcija je na 300 fotow wobmjezowana. Festiwal zaběra so lětsa mjez druhim z tym, zwěsćić z pomocu perspektiwy kamery, štó smy a što nas wučinja? Čłowjek kultiwuje swój (wob)swět, sadźa měritka w industriji, ratarstwje, towaršnosći a architekturje, hdźež namaka ćežišćo tworjenja w najwšelakorišich formach. Fotowy festiwal „Městna podawkow“ je zhromadne zarjadowanje Muzeja fotografije z.t., spěchowanskeho towarstwa Kulturne město Zhorjelc-Zgorzelec z.t. a sobuskutkowacych skupiny Görlitzer Fototreff.

Paduši w štomowni

Wojerecy. Njeznaći su so minjeny pjatk wječor resp. hač do soboty ranja na­mócnje do štomownje na Grodkowskej šoseji we Wojerecach zadobyli. Woni pokradnychu wšelke kable a roły z kopora kaž tež wolijowu klumpu. Hódnota rubježnistwa wučinja 200 eurow. Zawostajili su paduši nimo toho wěcnu škodu něhdźe sto eurow. Kriminalna policija pad přepytuje.

Při spjatym jězoru zachadźeli

Budyšin/Bórk. Na promenadźe přibrjoha Budyskeho spjateho jězora we wjesnym dźělu Bórk su dotal njeznaći randalěrarjo wot zańdźeneho pjatka w nocy hač do soboty dopołdnja zachadźeli a durje do klumpoweje stacije rozbili. Wobškodźili su tohorunja tam wotstajene koleso a bow za wotpadki. Nastata wěcna škoda wučinja něhdźe 600 eurow. Wohnjowa wobora dyrbješe objekt na městnje njeskutka zawěsćić. Nětko kriminalna policija za skućićelemi slědźi.